Ba ngày 3 vụ tai nạn liên tiếp
Trưa ngày 30-3, chúng tôi đến hiện trường vụ tai nạn trước ngôi nhà ở khối Hòa Trung, thị trấn Thạch Giám, huyện Tương Dương, tỉnh Nghệ An. Ngôi nhà ở mặt đường quốc lộ 7, nơi xảy ra vụ tai nạn kinh hoàng lúc 13g30 ngày 29-3.
Khi chúng tôi đến, chiếc xe quặng biển số 15R-147.69 vẫn còn ở vị trí xảy tai nạn trước đó đúng 1 ngày. Tài xế xe quặng là Vũ Thanh Cảnh, quê Hải Phòng. Anh bảo, mọi việc xong hết rồi, giờ mới được đi.
“Thời gian, tiền công vận chuyển một xe quặng từ Cửa khẩu quốc tế Nậm Cắn về Cảng Cửa Lò hoặc Cảng Nghi Thiết (tỉnh Nghệ An) chặng đường dài 300km là bao nhiêu?”, chúng tôi mở đầu câu chuyện. Anh Cảnh cởi mở: “lương doanh nghiệp trả 5 triệu đồng/tháng. Còn chở một chuyến họ trả thêm 1 triệu đồng”.
“Có phải, sau vụ án tham nhũng ở Chi cục Hải quan Cửa khẩu quốc tế Nậm Cắn (tháng 12-2022), giờ xe quặng không được chở quá tải nên phải tăng chuyến, chạy xuyên ngày, xuyên đêm, nhất là chạy nhiều về ban đêm?”. Anh Cảnh phân trần: “từ mồng 1 đến mồng 5 tết là chạy được nhiều, do vắng người, không sợ tai nạn. Còn giờ, bình quân một ngày đêm chạy được một chuyến là nhanh”.
Trước cửa ngôi nhà của mình, anh Lô Văn Tám nhìn ra đường, kể lại nỗi khiếp đảm khi đang cùng em dâu lau chiếc xe máy trên vỉa hè thì một chiếc lốp ô tô lao đến kinh hãi. Anh liền né người, ngoảnh lại thì thấy chiếc xe quặng bị văng mất lốp trước bên phải, đang lao nghiêng, trượt ken két sát vỉa hè rồi nằm khựng lại trước cửa nhà.
Khi đó, hai anh em hét lên cùng tiếng hét của người dân lân cận. Cụ bà ngoài 60 tuổi đứng cạnh cứ run lên. Giờ bà cụ như chưa hết thất thần, nói: “may lúc đó, mấy tốp học sinh vừa đã đi qua chứ nếu lúc 11g thì tính mạng hàng loạt học sinh thường đi qua đây chưa biết thế nào”.
Anh Tám nói: “may vận đỏ, nếu không lãnh đủ”. Chúng tôi mở facebook của người dân đăng tải camera an ninh thấy cảnh xe lao, biển quảng cáo bay tứ tung, chiếc xe máy của khách nằm bên đống tôn, nhôm đổ nát.
Rời thị trấn Thạch Giám, chúng tôi ngược lên bản Cây Me, xã Tam Thái, huyện Tương Dương tìm nhà chị Viên Thị Liên - nơi một xe quặng lao ngang đường, “húc” vào nhà chị lúc 16g15 ngày 28-3.
Chị Liên nhớ lại: “lúc đó, tôi đang ngồi rửa bát cạnh bể nước thì hú vía khi nghe một tiếng sầm dội choáng váng. Tôi ngất, không biết chi nữa”. Anh Vi Văn Minh (chồng chị Liên) nói: “lúc đó, đứa cháu ngồi gần vợ tôi tái mét mặt. Sau sự cố, dân bản chạy đến. Trưởng bản gọi điện thoại báo cho công an xã. Rất may, nơi vợ tôi và đứa cháu ngồi cách mép đường khoảng 7m. Trong 7m đó có mương thoát nước rộng 2m. Nếu không có cái mương cản bánh xe lại thì vợ và cháu tôi cùng ngôi nhà bay rồi”.
Rời bản Cây Me, chúng tôi lên thị trấn Mường Xén, huyện Kỳ Sơn. Vừa chợp mắt thì nhận tiếp “hung tin” một xe quặng từ dưới cảng lên bỗng dưng lao vào nhà dân bên quốc lộ 7, địa phận xã Tam Đình thuộc huyện Tương Dương.
Vụ tai nạn được ông Vi Văn Thắng - Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Tam Đình - cho biết: “lúc 1g ngày 30-3, dân bản Quang Thịnh đã ngủ. Xe quặng mang biển số 37H-056.50 từ dưới cảng lên bỗng “trôi” vào nhà ông Lô Văn Hằng ở bên quốc lộ 7. Dàn mái tôn trước nhà sụp hết”.
Ngay lúc đó, trên mạng xuất hiện clip quay cảnh vụ tai nạn và lời dân bản xôn xao: “trời! may quá, tui vừa đi qua đó 5 phút”; “Khiếp hồn, xe quặng chạy như ma đuổi”. “Sao xe quặng liên tục gây tai nạn như thế”. “Ba hôm nay Tương Dương ba vụ liên tiếp rồi”. “Thấy xe quặng thì phải tránh nhanh nhưng đêm ngủ biết đâu mà tránh”...
Ghi nhận 3 vụ tai nạn này, chúng tôi chợt nhớ tới vụ xe quặng mang biển số 24H... (đăng ký tại tỉnh Lào Cai) “đập” rơ-mooc vào đầu xe khách của anh Nguyễn Văn Thành, hồi tháng 6-2023. Anh Thành kể: “hôm đó trời mưa. Từ thị trấn Mường Xén về thành phố Vinh, xe tôi đang “bò” lên Dốc Chó, địa bàn xã Lạng Khê, huyện Con Cuông thì thấy phía trước một xe quặng đang lao nhanh xuống dốc. Tôi nhanh tay nép xe vào sát hàng rào phía ta-luy dương. Tuy nhiên, xe quặng không giảm tốc độ và lao cái “vèo”, đoạn giữa rơ-mooc “vả” mạnh vào đầu xe của tôi. Đầu xe nát nhưng may mắn 13 hành khách không gặp nạn vì xe tôi đã dừng hẳn. Nếu không thì sẽ khủng khiếp. Hôm đó, xe quặng chạy tốc độ cỡ 70km/giờ”.
Mới đây, chị K.T.N - cán bộ Ủy ban nhân dân huyện Kỳ Sơn - không giấu một lần suýt bỏ mạng nếu không nhanh trí nhảy xuống bờ mương ngay sát mép quốc lộ 7. Chị kể: “hôm 14 âm lịch (ngày 23-3 dương lịch), tôi đi mua đồ thắp hương đang trên đường về đến bản Na Lượng 2, xã Hữu Kiệm thì thấy 2 xe quặng nối liền nhau phía ngược chiều. Vừa lúc, chiếc xe quặng phía sau vượt lên xe quặng phía trước. Do vượt nên xe sau tăng tốc độ và chiếm hết phần đường. Nếu tôi dừng lại thì sẽ rất bất an. Tình thế buộc tôi nghiêng xe máy rồi nhảy xuống bờ mương”.
Theo chị N buổi chiều người dân đi thể dục rất sợ gặp phải xe quặng. Thấy xe quặng là dân lánh xuống bờ mương để tránh. Chúng tôi kể với chị N chính xe của chúng tôi bị rơ-mooc một xe quặng gạt vỡ chiếc gương chiếu hậu bên phải trong đêm ngược quốc lộ 7, lên Kỳ Sơn. Đêm đó, xe quặng cho vượt nhưng không giảm tốc độ nên xe chúng tôi phải dừng lại sau khi chiếc gương chiếu hậu bị đuôi rơ-mooc gạt vỡ.
Siết chặt, nâng tầm tuần tra, kiểm soát
“Năm 2022, khi xuất hiện xe chở quặng quá cảnh, chúng tôi đã cảnh báo hệ lụy về an toàn giao thông. Vì thế, Phòng PC 08 phối hợp với các đội cảnh sát giao thông dọc quốc lộ 7 (kể cả địa bàn đã phân tuyến) cùng Hải quan, Biên phòng Cửa khẩu quốc tế Nậm Cắn mời các chủ doanh nghiệp vận tải và tất cả lái xe ký cam kết về chấp hành trật tự an toàn giao thông. Sau đó, lực lượng cảnh sát giao thông tổ chức tuần tra 3 - 4 đợt/tuần nhằm phát hiện, xử lý hậu quả xấu, bảo đảm an toàn tuyến đường. Sở dĩ, xe quặng gây ra một số vụ tai nạn khiến người dân dọc quốc lộ 7 bất an là bởi đường 7 khu vực biên giới hẹp, nhiều khúc cua tay áo. Trong lúc đó, xe đầu kéo rơ-mooc dài, lái xe từ nhiều tỉnh chưa quen đường, gặp trời mưa hoặc chạy ban đêm nếu chỉ một chút lơ đễnh là lấn đường hoặc chạy quá tốc độ khiến xảy ra tai nạn, chưa kể có lái xe dương tính với ma tuý. Từ thực tế này, chúng tôi sẽ siết chặt, nâng tầm kiểm tra, kiểm soát để quốc lộ 7 và người dân không phải mệt nhọc vì xe quặng”.
Thượng tá Lê Thanh Nghị, Trưởng phòng PC 08 Công an tỉnh Nghệ An
Hàng trăm xe quặng xuất - nhập cảnh ngày đêm
Tại Cửa khẩu quốc tế Nậm Cắn, ông Lê Nam Thắng - Phó Chi cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu - cho biết, mỗi ngày đêm có 200 - 240 xe đầu kéo của Công ty TNHH Lao Base Barite (trụ sở tại xóm 9, xã Diễn Lợi, huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An) chở quặng sắt, barit xuất - nhập cảnh. Ngoài ra, còn có 30 - 35 xe của Công ty TNHH Thương mại tổng hợp và Dịch vụ Vân Hà (trụ sở tại thị trấn huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh) chở quặng sắt cũng xuất - nhập cảnh qua cửa khẩu...
Như vậy, trung bình mỗi ngày đêm cứ 130 - 155 xe xuất cảnh “bốc quặng” thì có 130 - 155 xe nhập cảnh đưa quặng về Cảng Cửa Lò hoặc Cảng Nghi Thiết. Hàng quá cảnh này xuất hiện năm 2022 theo hợp đồng mua bán giữa một doanh nghiệp Lào và một doanh nghiệp Trung Quốc. Hai công ty TNHH vừa nêu trên được chủ hàng phía Trung Quốc hợp đồng, đủ tư cách pháp nhân vận tải hàng quá cảnh.
Từ đó, 2 công ty TNHH thuê nhiều doanh nghiệp vận tải khác từ nhiều tỉnh như Lào Cai, Hải Phòng, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Đà Nẵng vận chuyển quặng bằng xe đầu kéo, rơ-mooc dài trên 7,5m.
Ông Thắng cho hay, ngày nào cũng có hàng trăm xe quặng xuất - nhập cảnh. Trọng lượng 32 tấn/xe được kiểm soát chặt chẽ tại 2 cửa khẩu Lào - Việt. Nếu cân báo không chuẩn là hạ tải. Các doanh nghiệp có xe quặng phải ký kết không chở quá tải, chấp hành đúng Luật Giao thông đường bộ.
Rời cửa khẩu quốc tế Nậm Cắn với nhiều hình ảnh của những đoàn xe dài hàng cây số chờ xuất cảnh, chúng tôi đến Công an huyện Kỳ Sơn tìm hiểu những vụ tai nạn do xe quặng gây nên. Đại úy Lê Tiến Nam - Đội trưởng Đội Cảnh sát giao thông - cho biết, năm 2023 xảy ra 2 vụ tai nạn từ xe quặng. Một vụ do xe quặng tự gây ở bản Khe Nằn, tài xế tử vong. Một vụ xe quặng va chạm xe máy, chủ xe máy bị thương. Đại úy Nam nhận xét: “Kỳ Sơn là địa bàn đèo dốc quanh co nhưng xe quặng vừa qua khỏi cửa khẩu còn tỉnh táo, đề cao cảnh giác nên tai nạn ít”.
Tại Công an huyện Tương Dương, trung tá Nguyễn Văn Đường - Đội trưởng Đội Cảnh sát giao thông - liệt kê 6 vụ tai nạn, trong đó 2 vụ xe quặng đâm xe quặng; xe quặng va chạm xe ô tô con và xe máy. Bốn người bị thương. Thiệt hại hơn 600 triệu đồng. Khởi tố 2 vụ. Riêng 4 vụ tai nạn vừa nêu trên không thống kê bởi theo trung tá Đường, “những vụ tai nạn không gây hậu quả nghiêm trọng và đã được hai bên thoả thuận bồi thường dân sự thì không lưu vào hồ sơ”. Đội Cảnh sát giao thông đường bộ số 2 thuộc Phòng Cảnh sát giao thông (PC 08) Công an tỉnh Nghệ An cho biết, xe quặng gây ra 3 vụ tai nạn, 1 người tử vong./.
