Dòng tiền nhà nước đi tới đâu, Nhà nước theo dõi và quản lý tới đó
Góp ý vào dự luật, đại biểu Bùi Thị Quỳnh Thơ (đoàn Hà Tĩnh) cho biết, dự thảo luật áp dụng cho các đối tượng có vốn nhà nước nắm giữ trên 50%, không quy định đối với các doanh nghiệp sở hữu vốn nhà nước dưới 50%.
Đại biểu lấy ví dụ một công ty cổ phần có phần vốn nhà nước chiếm 49%, số còn lại chia cho 5 cổ đông lớn khác, mỗi người sở hữu chưa đến 10% cổ phần.
Như vậy vốn nhà nước sẽ chiếm ưu thế, nếu không quy định sẽ không rõ ai sẽ chịu trách nhiệm quản lý, thi hành, theo dõi?
Nữ đại biểu băn khoăn phần vốn nhà nước trong các doanh nghiệp này sẽ được quản lý, sử dụng như thế nào, phần lợi nhuận thu được từ đầu tư vốn sẽ được xử lý ra sao, hay chế tài xử lý vi phạm thế nào?
Do vậy, đại biểu đề nghị cần phải mở rộng phạm vi quản lý đối với doanh nghiệp có dưới 50% vốn nhà nước. Đồng thời, quy định về nguyên tắc quản lý dòng tiền của nhà nước đi tới đâu thì nhà nước theo dõi và quản lý tới đó, và chỉ quản lý dựa theo tỉ lệ sở hữu vốn cổ phần.
Theo đại biểu, chỉ có như vậy mới đảm bảo được nguyên tắc quản trị tài chính.
Một vấn đề khác được đại biểu quan tâm là dự thảo luật liệt kê 15 nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm của doanh nghiệp trong quản lý điều hành, tuân thủ các quy định của pháp luật và một số nhiệm vụ về công tác thực thi.
Tuy nhiên, đại biểu cho rằng cần bổ sung quy định về doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm về đầu ra từ việc sử dụng vốn nhà nước để kinh doanh.
Theo đó, loại trừ doanh nghiệp thực hiện mục tiêu công ích của nhà nước thì các doanh nghiệp đầu tư kinh doanh phải chịu trách nhiệm về việc sử dụng hiệu quả vốn nhà nước, đảm bảo đạt lợi ích kinh tế (có loại trừ trường hợp rủi ro do nguyên nhân khách quan như thiên tai, địch hoạ, hay cú sốc từ kinh tế, chính trị, xã hội).
"Nếu không có quy định trách nhiệm này doanh nghiệp chỉ cần bảo toàn đủ vốn là đạt yêu cầu", đại biểu nói.
Về phân phối lợi nhuận, theo đại biểu, dự thảo luật quy định phân phối đối với doanh nghiệp 100% và 50-100% vốn nhà nước. Tuy nhiên, Luật Quản lý sử dụng vốn nhà nước tại doanh nghiệp số 69/2014 lại không quy định là lợi nhuận trước thuế hay sau thuế thu nhập doanh nghiệp.
Đại biểu đề nghị cần quy định rõ lợi nhuận phân phối ở đây phải là lợi nhuận sau thuế thu nhập doanh nghiệp.
Đồng thời cần bổ sung quy định liên quan đến doanh nghiệp có vốn nhà nước đầu tư dưới 50% thì lợi nhuận được phân phối như thế nào.
Đại biểu Đoàn Thị Lê An (Đoàn Cao Bằng) quan tâm đến vấn đề cơ quan đại diện chủ sở hữu vốn.
Đại biểu dẫn chứng Nghị quyết số 12-NQ/TW đưa ra quan điểm chỉ đạo: Tách bạch, phân định rõ chức năng chủ sở hữu tài sản, vốn của Nhà nước với chức năng quản lý nhà nước đối với mọi loại hình doanh nghiệp, chức năng quản trị kinh doanh của doanh nghiệp nhà nước.
Tuy nhiên, tại điều này quy định cơ quan đại diện chủ sở hữu vốn bao gồm: Các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.
Do vậy, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo giải trình, làm rõ căn cứ và yêu cầu thực tiễn của quy định một số bộ, ngành, địa phương tiếp tục thực hiện chức năng đại diện chủ sở hữu vốn để Quốc hội xem xét, quyết định.
Đại biểu cũng đề nghị ban soạn thảo rà soát các luật có liên quan dẫn chiếu đến quy định về quản lý, sử dụng vốn tại luật hiện hành, ví dụ Luật Đầu tư... để tránh khoảng trống pháp lý trong quá trình thi hành luật.
Bộ trưởng Tài chính: Tiền lương theo thang bậc thì không bao giờ có được người tài
Một ngày sau khi nhậm chức, tân Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trực tiếp giải trình tại cuộc thảo luận ở hội trường về Luật Doanh nghiệp nhà nước (sửa đổi).
Bộ trưởng Bộ Tài chính bày tỏ cảm ơn các vị đại biểu Quốc hội đã tin tưởng, tín nhiệm và đã bầu, phê chuẩn giữ cương vị Bộ trưởng Bộ Tài chính và ngày hôm nay có cơ hội phát biểu ý kiến.
Ông cam kết sẽ nỗ lực, cố gắng để hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ được giao, đáp ứng niềm tin và sự kỳ vọng của Đảng, Nhà nước cũng như các đại biểu Quốc hội.
Tiếp thu các nội dung đại biểu góp ý, Bộ trưởng Thắng cho biết, việc ban hành luật là nhằm nâng cao hiệu quả quản lý đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp.
Nhà nước thực sự đóng vai trò là nhà đầu tư, chủ sở hữu bình đẳng về quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm với các nhà đầu tư khác trong doanh nghiệp, chấm dứt việc can thiệp vào doanh nghiệp bằng mệnh lệnh hành chính hay lồng ghép quản lý nhà nước vào hoạt động đầu tư, kinh doanh, bảo toàn vốn của doanh nghiệp.
Điều đó cần tách bạch chức năng quản lý nhà nước với chức năng đầu tư vốn và hoạt động quản trị, điều hành của các doanh nghiệp để đảm bảo các doanh nghiệp phải hoạt động theo đúng nguyên tắc thị trường.
Đây là nội dung căn bản, xuyên suốt và đổi mới toàn diện về phương thức xây dựng luật lần này.
Làm rõ về vấn đề liên quan đến xây dựng chiến lược và kế hoạch kinh doanh, theo ông Thắng, hiện nay, trong quy định dự thảo Luật, đối với một số trường hợp, người đại diện phải trình cơ quan đại diện vốn về chiến lược kinh doanh.
Ông cho rằng Bộ Tài chính (là cơ quan chủ trì) cần phải nghiên cứu để tiếp thu, xem cần thiết hay không. Nếu phải trình thì cụ thể là gì, còn nếu không lại tiếp tục tạo ra những rào cản không cần thiết.
Ông nêu ví dụ trước đây trình trực tiếp, doanh nghiệp phải báo cáo với các cơ quan đại diện vốn, còn bây giờ thay vì doanh nghiệp báo cáo, người đại diện cũng phải báo cáo.
Nếu cơ quan đại diện vốn cho rằng trong chiến lược và trong kế hoạch đó có những vấn đề quan trọng cần phải bàn bạc, thậm chí cần phải trình các cơ quan cấp trên thì như vậy "đánh bùn sang ao".
Do vậy, việc này cần phải nghiên cứu để có hướng quy định.
"Nếu đã quy định báo cáo chiến lược, kế hoạch thì phải rất gọn, rất cụ thể còn không sẽ có những rào cản khác", ông Thắng nhấn mạnh.
Với những ý kiến đối với người đại diện vốn của doanh nghiệp tân Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết vị trí này có vai trò quan trọng quyết định thành công trong hoạt động kinh doanh, bảo toàn và phát triển vốn. Vì vậy cần có cơ chế quản lý đánh giá gắn với chế độ đãi ngộ phù hợp và công cụ để đảm bảo hiệu quả.
"Nếu đưa ra cơ chế khắt khe, họ rất vất vả nhưng tiền lương thưởng phải theo barem, thang bậc thì không bao giờ có người tài. Nếu có người tài thì họ cũng không làm hết trách nhiệm. Doanh nghiệp ở ngoài cùng ngành nghề họ trả gấp 5-10 lần, còn người đại diện vốn nhà nước được trả rất thấp, rõ ràng là không được", Bộ trưởng Thắng nói.
Theo đó, ông Thắng đồng tình việc có quy định khách quan, minh bạch với người quản lý. Khi làm tốt, hiệu quả, vượt lợi nhuận thì có lương thưởng, còn làm không tốt thì có thể cảnh báo, thậm chí sa thải tùy theo mức độ và khẳng định có như vậy mới sòng phẳng.
Ông Thắng cho rằng nên áp dụng tương tự như cơ chế của doanh nghiệp tư nhân để tăng hiệu quả trong quản lý nhằm giải quyết vấn đề khó khăn nhất hiện nay là chế độ lương thưởng của người đại diện vốn nhà nước tại doanh nghiệp.
