1. Tản mạn về nác chè xanh xứ Nghệ
Nếu có dịp về xứ Nghệ hẳn bạn đọc sẽ được mời "mần cốc nác chè" hoặc "đọi nác chát". Nác chè hay nác chát ở đây có nghĩa là nước chè xanh - một thứ thức uống quen thuộc với người dân xứ Nghệ.
Người Nghệ hay nói om nác chè và thường chỉ cho nhau cách om nước chè xanh ngon nhất. Vậy om có nghĩa là gì? Có phải như cá om dưa, om ếch theo nghĩa phổ thông không? Xin thưa không phải thế, om ở đây nghĩa là um, một kiểu ủ chè xanh để chè tiết ra chất xanh đặc biệt. Nó khác với om cá, om ếch - một kiểu nấu.
Nước chè xanh là thức uống gây thương nhớ. Với người Nghệ xa quê dù đi đâu cũng nhớ chè xanh, nhớ đọi nác chát, nhớ vại cà. Và cách họ om chè xanh cũng khác với món chè vò ở các vùng miền.
Nếu như người miền khác chỉ thích hát đọt chè để hãm thành nước trà, hoặc chỉ dùng lá chè để nấu thì người Nghệ An và Hà Tĩnh thích om nước chè từ cả lá chè và cành cây chè. Và bí quyết om nước chè ngon bắt đầu từ đây: Có cành nước chè mới thơm, mới chát, mới đậm vị. Ngoài ra, người Nghệ xưa còn dùng cành chè (hay gọi bã chè) để thay tăm mời khác sau bữa ănnhư tăm bán sẵn bây giờ.
2. Hướng dẫn cách om nước chè xanh ngon chuẩn vị xứ Nghệ
Như Nghệ ngữ giới thiệu ở trên, cách om nước chè xanh ngon không phải là nấu, cũng không phải làm om như om cá, mà là một cách ủ chè.
Có bạn đọc cho biết, họ lấy cả cành chè lẫn lá chè làm sạch, vò nát rồi đổ nước sôi vào. Thế nhưng thành quả: nước chè màu đỏ chứ không có màu xanh, hơi vàng đậm đà. Lý do, bạn đọc này vừa quên một bí quyết om nước chè của người Nghệ.
Cụ thể, bạn đọc khi om nước chè thiếu công đoạn: tráng nước sôi. Cụ thể, sau khi làm sạch chè, vò nát, cho vào ấm thì cần tráng qua nước sôi để trôi bớt nhựa trên lá, cành vừa vò đi. Ngoài ra, sau khi om nước chè thì cần đem ủ trong tráp đan bằng mây để giữ ấm.
Hoặc bây giờ bà con xứ Nghệ có cách rất hay: Om xong cho ủ trong thùng xốp, đậy nắp lại - có nước chè nóng uống nguyên ngày mà không sợ bị đỏ, hư.
Với người Nghệ việc biết cách om nước chè xanh ngon rất quan trọng. Với họ nước chè xanh quan trọng như bữa cơm ăn hàng ngày. Nếu sáng ra không có "đọi nác chè" thì cả ngày nhạt mồm, nhạt miệng, thiếu thiếu gì đó.
