Từ lâu, nghề câu mực đã trở thành công việc quen thuộc thường nhật của những người dân làng chài nơi đây. Nhưng khi ngành du lịch tại khu vực này phát triển, nghề câu mực cũng trở thành một hoạt động được tận dụng để thu hút du khách. Có thể nói, câu mực đêm tại Cửa Lò đã tạo dựng thành một sản phẩm du lịch nổi tiếng, thu hút đông đảo khách du lịch đến đây để tìm hiểu đời sống, con người và nét văn hóa của địa phương.
Để tham gia câu mực đêm, du khách sẽ lên một chiếc thuyền mủng truyền thống, được đan bằng tre với đường kính khoảng 2m và được quét lớp nhựa đường chống thấm. Hình dáng thuyền trông giống như một chiếc mủng phóng to, từ đó người dân địa phương đã đặt cho nó cái tên “thuyền mủng, thuyền thúng”. Ngư dân tối xuống là đi câu. Thường đi nhóm vài 3 thuyền. Khi được mực thì 1 thuyền chạy vào bờ bán ngay.
Khi thuyền đã ra khỏi vùng sóng cuộn, người lái thuyền sẽ buông neo và chuẩn bị lưỡi câu cho du khách. Lưỡi câu trong câu mực đêm được chế tạo từ chất liệu có ánh kim và được kết thành từng chùm nhỏ quanh con mồi giả bằng nhựa. Khi buông lưỡi câu xuống nước, ánh đèn điện sẽ chiếu sáng, tạo ra những ánh kim lấp lánh. Những chú mực thích ăn mồi sẽ bị cuốn hút bởi ánh sáng này và đua nhau cắn vào lưỡi câu. Người buông câu chỉ cần giật cần lên khi mực đã cắn mồi, và chú mực sẽ bị kéo lên thuyền một cách dễ dàng. Khi mới câu lên, con mực trắng trong như viên nước đá với những chấm nâu, đen nhỏ li ti nhấp nháy dưới ánh đèn. Không chỉ dừng lại là một trò giải trí, câu mực đêm tại biển Cửa Lò còn là một nét đẹp văn hóa của người dân địa phương.
Từ tháng 5.2023, UBND thị xã Cửa Lò quyết định quy hoạch bán mực nháy vào một nơi. Đó là tuyến đường lên đảo Lan Châu, thuộc phường Nghi Thủy vào mỗi buổi tối. Đêm xuống, hàng trăm người dân và du khách lại tập trung tại bờ biển Cửa Lò, háo hức chờ đợi các thuyền thúng mang mực nháy từ xa về. Mỗi khi phố lên đèn, cảnh tượng này trở nên cuốn hút, ai cũng muốn tham gia vào những trận “săn mực” thú vị. Mực nháy, hay vẫn gọi là mực nhảy vốn là đặc sản của khu vực biển Nghệ An, Hà Tĩnh. Đây là loại mực được ngư dân câu lên, còn sống, thân nhấp nháy. Loại này thường được đánh bắt từ tháng 4 đến tháng 8 hàng năm.
Mực nháy được coi là một món ăn ngon vô cùng đặc biệt ở đây. Những con mực nháy ngon nhất là vừa được đánh bắt, mang về trong tình trạng tươi sống. Để đảm bảo chất lượng, những con mực này được rửa sạch để nguyên con, và người dân có thể lựa chọn chế biến chúng theo nhiều cách khác nhau như luộc, hấp bia hay chế biến thành món gỏi hấp dẫn.
Sau khi được câu về, mực nháy được người dân tập trung bán tại tuyến đường lên đảo Lan Châu. Khi màn đêm buông xuống, phiên chợ độc đáo này bắt đầu họp từ khoảng 20h đến 0h mỗi ngày. Đặc biệt, càng về khuya, du khách và dân địa phương càng đông, chợ càng thêm tấp nập, tạo nên một bầu không khí sôi động và cuốn hút. Chợ đêm mực nháy mới mở nhưng thu hút khá đông du khách tới mua, xem, hóng mát và livestream cho bạn bè phương xa xem cùng.
Theo những ngư dân kinh nghiệm, phần lớn mực câu về đều được bán hết ngay trong đêm. Vào những ngày đông du khách, lượng mực không đủ để đáp ứng nhu cầu. Đó là lý do mỗi mớ mực, thường từ 6-10 con tùy vào kích thước, có giá dao động từ 100.000 – 150.000 đồng. Giá cả có thể thay đổi nhưng vẫn hợp lý với chất lượng của loại đặc sản này.
Dù không có bàn ghế hay đèn điện, nhưng những con mực nháy tươi ngon dưới ánh sáng của những chiếc đèn cầm tay cũng đủ thu hút sự quan tâm của mọi người. Cảnh tượng mua bán diễn ra tấp nập và sôi động, tạo nên một không gian độc đáo cho bãi biển Cửa Lò.
