Rượu, bia là một trong những loại đồ uống không thể thiếu trong các dịp lễ, Tết và sinh hoạt cộng đồng của người dân. Tuy nhiên, việc lạm dụng rượu, bia sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe cũng như về nhiều mặt vật chất, tình cảm với mọi người xung quanh.
Thực tế đã có các trường hợp ngộ độc rượu dẫn đến nguy hiểm đến tính mạng và có cả tử vong. Bên cạnh ngộ độc gây hại đến sức khỏe, rượu bia cũng là một trong những nguyên nhân gián tiếp gây nên tình trạng mất an ninh trật tự.
Nói về tác dụng của rượu đối với cơ thể, theo các chuyên gia ngành y tế, sau khi uống, 20% lượng rượu được hấp thụ tại dạ dày, lượng rượu còn lại tiếp tục hấp thu tại ruột. Trong trường hợp uống rượu quá nhiều thì cơ thể tự bảo vệ bằng cách tiết ra chất nhờn làm hạn chế sự hấp thu rượu; đồng thời, phần đáy dạ dày co thắt không cho rượu xuống ruột, chính vì thế gây phản xạ nôn (báo hiệu dấu hiệu ngộ độc xảy ra). Chất đạm và mỡ làm chậm hấp thu rượu. Khi lượng rượu vào cơ thể sẽ phân bố khắp cơ thể gây ngộ độc cho các cơ quan, biểu hiện sớm nhất là não.
Khi một lượng cồn lớn vào trong cơ thể chúng gây rối loạn bộ não của cơ thể, khiến bộ não không còn kiểm soát, điều chỉnh được các hoạt động của các trung tâm dưới vỏ. Từ đó gây ra các hành động tiêu cực của người uống như đi đứng loạng choạng, phản ứng chậm, mất kiểm soát và liều lĩnh hơn.
Về tác dụng của rượu lên não, rượu không kích thích mà ức chế vỏ não, người uống rượu nói nhiều, hoạt động nhiều nhưng không kiểm soát được hành vi. Khi nồng độ rượu trong máu lên 0,3% thì vận động và tư duy đều rối loạn, khi nồng độ rượu lên khoảng 0,4% - 0,5% có thể gây hôn mê, nếu cao hơn nữa thì người uống rượu có thể tử vong.
Có 2 mức độ ngộ độc rượu, đó là say rượu thông thường và say rượu bệnh lí. Say rượu thông thường là ngộ độc ethylic cấp tính. Trong giai đoạn đầu, người uống rượu cảm thấy khoan khoái, nói nhiều, tiếp đến là đi lảo đảo, nói lè nhè…Tình trạng nặng hơn là hôn mê. Say rượu bệnh lí thể hiện ở tình trạng loạn thần cấp, kéo dài từ vài phút đến vài giờ, tiếp đến là cơn ngũ say, không nhớ lại sự việc khi tỉnh. Các dấu hiệu sớm của ngộ độc rượu là rối loạn cảm xúc, mất tự chủ, khi lượng rượu tăng cao ức chế thần kinh trung ương dẫn tới hôn mê.
Chia sẻ về biểu hiện thần kinh do rượu, bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Văn Thành cho rằng, rượu là chất ức chế, làm đình trệ và gây rối loạn hoạt động của hệ thần kinh trung ương. Khi lạm dụng rượu, bia, các chức năng của não như sự phán đoán, tính tự chủ, ý thức về đạo đức hoàn toàn bị ức chế. Khi đó, người uống rượu sẽ không làm chủ hành vi và lời nói, nói nhiều, không biết đúng, sai, xấu hổ… Từ đó dẫn đến những hậu quả khôn lường như bất cần trong giao thông, liều lĩnh, không kiềm chế trước các tình huống nguy hiểm gây ra tai nạn giao thông đáng tiếc hoặc gây mất an ninh trật tự như đánh nhau, chém giết…
Trong chức năng hoạt động của bộ não con người có nhiều chức năng khác nhau như trí nhớ, tư duy, tri giác, cảm xúc, hành vi… Một người thường xuyên uống rượu, nghiện rượu, lạm dụng rượu sẽ dẫn tới bị suy giảm và rối loạn các chức năng hoạt động của não bộ, dẫn đến suy giảm trí nhớ, suy giảm trí tuệ, rối loạn tư duy, cảm xúc, hành vi, tác phong… Bệnh nhân loạn thần do rượu bị rối loạn tư duy sinh ra các hoang tưởng về ghen tuông, bị hại… Rối loạn tri giác sinh ra ảo thị, ảo xúc (rối loạn cảm giác trên da). Rối loạn cảm xúc như trầm cảm hoặc hưng phấn, hung dữ không thể kiềm chế hành vi có thể dẫn đến việc đánh người gây thương tích. Người mất kiểm soát hành vi do rượu dễ gây gổ với mọi người xung quanh, hành hung đánh đập vợ con thường xuyên, tạo ra những vấn đề bạo hành trong gia đình.
Thực tế là rượu đã có những tác động xấu đến hoạt động cảm xúc và hành vi của người uống rượu. Khi người uống rượu trong trạng thái say, ở giai đoạn đầu của say rượu là giai đoạn hưng phấn cảm xúc. Người uống rượu sẽ nói nhiều, nói nhảm… không thể ngăn lại được. Khi đó, nếu bị chọc giận hoặc ngăn cản thì họ sẽ dễ nổi cáu, sinh ra chửi nhau, đánh nhau và rất dễ gây ra án mạng vì hành vi thiếu kiểm soát. Thực tế đã có rất nhiều vụ việc xảy ra trên bàn nhậu cũng như tình trạng bạo lực gia đình bởi các ông chồng nghiện rượu…
Giai đoạn tiếp theo của say rượu là hưng phấn, nếu người uống rượu tiếp tục uống tăng tửu lượng thì sẽ dẫn đến giai đoạn ức chế. Người uống rượu say nằm một chỗ, không nói chuyện, thậm chí có người say rượu dẫn đến tình trạng sảng rượu. Sảng rượu là một trạng thái loạn thần cấp tính và trầm trọng, thường xuất hiện ở người nghiện rượu mạn tính, khi cơ thể bị suy yếu hay vì một bệnh lí nào đó mới xuất hiện (như nhiễm khuẩn, chấn thương…). Sảng rượu cũng có thể xuất hiện sau khi cai rượu tương đối, tuyệt đối hoặc sau khi sử dụng số lượng lớn rượu trong dịp Tết.
Trong cuộc sống, mọi người khó tránh khỏi việc uống rượu, bia trong những cuộc họp mặt, đám tiệc cũng như dịp lễ, Tết… Tuy nhiên, mỗi người cần chủ động quyết định uống rượu, bia như thế nào, liều lượng bao nhiêu để giữ cho cuộc vui được trọn vẹn, tránh những hậu quả khó lường đáng tiếc xảy ra do nguyên nhân bia, rượu.
