Trong số 7 bị cáo, có 4 cựu sĩ quan của Học viện Quân y gồm Hồ Anh Sơn, cựu Thượng tá, Phó Giám đốc, Viện nghiên cứu Y-Dược học Quân sự, Nguyễn Văn Hiệu, cựu Đại tá, Trưởng Phòng Trang bị - Vật tư, Ngô Anh Tuấn, cựu Thiếu tá, Trưởng Phòng Tài chính, Lê Trường Minh, cựu Thiếu tá, Trưởng Ban Hóa dược, Phòng Trang bị - Vật tư.
Hai bị cáo thuộc Công ty Việt Á gồm Phan Quốc Việt, Tổng Giám đốc Công ty và Vũ Đình Hiệp, Phó Tổng Giám đốc Công ty.
Bị cáo còn lại là Trịnh Thanh Hùng, cựu Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ các ngành Kinh tế - Kỹ thuật (Bộ Khoa học và Công nghệ).
Bị cáo Phan Quốc Việt bị truy tố 2 tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ và vi phạm quy định đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng. Hai bị cáo Trịnh Thanh Hùng và Hồ Anh Sơn cùng bị truy tố tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ. 4 bị cáo còn lại cùng bị truy tố tội vi phạm quy định đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng.
Tại phiên xét xử, Trung tướng Đỗ Quyết, nguyên Giám đốc Học viện Quân y được triệu tập với tư cách nhân chứng, nhưng ông Quyết có đơn xin xét xử vắng mặt.
Theo cáo trạng của Viện Kiểm sát Quân sự Trung ương, trước tình hình dịch bệnh COVID - 19 bùng phát ở nước ngoài và có nguy cơ cao lây lan vào Việt Nam, Ban Giám đốc Học viện Quân y đã chỉ đạo các cơ quan chức năng của Học viện xây dựng kế hoạch phòng, chống dịch, trong đó có nhiệm vụ nghiên cứu bộ kít chẩn đoán viêm phổi do vi rút corona.
Ngày 21/1/2020, Hồ Anh Sơn (khi đó là Phó Giám đốc Viện nghiên cứu y dược học quân sự) trình Thiếu tướng Hoàng Văn Lương (khi đó là Phó Giám đốc Học viện Quân y) ký công văn gửi Bộ Khoa học và Công nghệ về việc đề xuất nhiệm vụ phát triển kít chẩn đoán viêm phổi do virus corona.
Sau khi nhận được văn bản của Học viện Quân y, Trịnh Thanh Hùng, khi đó là Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ các ngành kinh tế - kỹ thuật, thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ đã trao đổi, thống nhất với Phan Quốc Việt, Tổng Giám đốc Công ty Việt Á về việc để Công ty Việt Á tham gia đề tài. Trịnh Thanh Hùng sau đó yêu cầu Hồ Anh Sơn bổ sung thêm Công ty Việt Á tham gia đề tài và trình Thiếu tướng Hoàng Văn Lương ký...
Sau khi được Bộ Khoa học và Công nghệ giao đề tài cho Hồ Anh Sơn là chủ nhiệm đề tài, Học viện Quân y tổ chức nghiên cứu kit test với kinh phí hơn 18 tỷ đồng.
Khoảng giữa tháng 2/2020, Việt chỉ đạo Hồ Thị Thanh Thủy (vợ của Phan Quốc Việt) mang bộ xét nghiệm COVID-19 do Thủy nghiên cứu, tối ưu từ các tài liệu của Tổ chức Y tế thế giới, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ và một số nước khác... đi đánh giá, thử nghiệm tại Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương cho kết quả đạt.
Kết quả, kit test của Công ty Việt Á do Hồ Thị Thanh Thủy nghiên cứu ra có chất lượng tốt hơn sản phẩm của Học viện Quân y nên được đem đi thử nghiệm và được Bộ Y tế cấp số lưu hành tạm thời vào tháng 3/2020.
Để được cấp lưu hành chính thức, Phan Quốc Việt đã chỉ đạo cấp dưới soạn biên bản thể hiện, Học viện Quân y đồng ý cho Công ty Việt Á được toàn quyền sử dụng kết quả nghiên cứu và được in logo Học viện Quân y lên sản phẩm.
Bộ Y tế sau đó chấp thuận cho Công ty Việt Á được lưu hành sản phẩm kit test chính thức. Như vậy, sản phẩm nghiên cứu bằng tiền Nhà nước do Bộ Khoa học và Công nghệ làm chủ sở hữu bị chuyển thành sản phẩm của Công ty Việt Á để công ty này bán. Ngay khi được Bộ Y tế cấp phép, Phan Quốc Việt đã “cảm ơn” Trịnh Thanh Hùng số tiền 350.000 USD (khoảng 8 tỷ đồng).
Năm 2020, Phan Quốc Việt đề nghị Hồ Anh Sơn đi mua tăm bông và các ống môi trường về bán cho Công ty Việt Á để công ty này bán lại. Hồ Anh Sơn sẽ được hưởng toàn bộ lợi nhuận từ việc này.
Đồng ý với ý kiến của Phan Quốc Việt, Hồ Anh Sơn đã chỉ đạo cấp dưới đi tìm mua các ống falcon, tăm bông trên địa bàn Hà Nội rồi đóng gói và chuyển cho Công ty Việt Á. Trên nhiều sản phẩm, Hồ Anh Sơn còn cho đóng logo của Viện Nghiên cứu y dược học quân sự, Học viện Quân y.
Khi nhận hàng từ Hồ Anh Sơn, Công ty Việt Á bán lại cho một số cơ sở y tế Nhà nước hoặc bệnh viện tư nhân, thu tổng số tiền hơn 3,6 tỷ đồng. Trừ các khoản thuế, số tiền còn lại là hơn 3,1 tỷ đồng được Công ty Việt Á chuyển lại cho Hồ Anh Sơn. Trừ các chi phí, Hồ Anh Sơn được hưởng lợi hơn 2,1 tỷ đồng qua việc “bắt tay” với Công ty Việt Á.
Sai phạm thứ 3 được Viện Kiểm sát Quân sự Trung ương xác định là Học viện Quân y mua kit xét nghiệm của Công ty Việt Á với giá cao trong quá trình chống dịch tại Bắc Ninh, Bắc Giang và TP HCM.
Theo đó, do được giao nhiệm vụ về Bắc Ninh và Bắc Giang chống dịch nên Trung tướng Đỗ Quyết (nguyên Giám đốc Học viện Quân y) ký văn bản đề nghị và được Bộ Quốc phòng đồng ý cho dùng hơn 7,2 tỷ đồng để mua 220 bộ kit (loại 96 test một bộ).
Tuy nhiên, Học viện Quân y không đấu thầu theo quy định mà tiến hành mua “chỉ định thầu” từ Công ty Việt Á với giá hơn 9,5 tỷ đồng, cao hơn 2,2 tỷ so với báo cáo gửi Bộ Quốc phòng.
Tháng 7/2021, phía Học viện Quân y thanh toán hơn 5,1 tỷ đồng cho Công ty Việt Á. Lúc này, Phan Quốc Việt và Vũ Đình Hiệp (Phó Tổng giám đốc Công ty Việt Á) chi “hoa hồng” cho Hồ Anh Sơn 344 triệu đồng; Ngô Anh Tuấn (cựu Thiếu tá, cựu Trưởng phòng Phòng Tài chính, Học viện Quân Y) 148 triệu đồng; Nguyễn Văn Hiệu (cựu Đại tá, cựu Trưởng phòng Phòng trang bị - vật tư) 492 triệu đồng. Sau đó, Nguyễn Văn Hiệu đưa cho Thiếu tướng Hoàng Văn Lương 50 triệu đồng và nói: “Quà do các công ty bán vật tư y tế bồi dưỡng”.
Cũng trong năm 2021, Học viện Quân y được cử đi chống dịch tại TP HCM nên đã đề nghị Bộ Quốc phòng cho dùng hơn 17,5 tỷ đồng mua 390 bộ kit (tương ứng 37.440 test xét nghiệm) của Công ty Việt Á. Tuy nhiên, giá trị hợp đồng sau đó được nâng lên 77.280 test tương ứng hơn 32,2 tỷ đồng, cao hơn 14,6 tỷ đồng so với báo cáo gửi Bộ Quốc phòng.
Sau đó, Vũ Đình Hiệp với vai trò là Phó Tổng Giám đốc Công ty Việt Á đã mang hơn 3 tỷ đồng tiền “hoa hồng” đưa cho Nguyễn Văn Hiệu và đưa cho Ngô Anh Tuấn 921 triệu đồng.
Nhận tiền từ Công ty Việt Á, Nguyễn Văn Hiệu chia lại cho Hồ Anh Sơn hơn 2 tỷ đồng; đưa Trung tướng Nguyễn Viết Lượng (khi đó là Phó Giám đốc Học viện Quân y) 200 triệu đồng; Thiếu tướng Hoàng Văn Lương 100 triệu đồng; Ngô Anh Tuấn 300 triệu đồng.
Tổng cộng, Vũ Đình Hiệp đã chi hơn 7,1 tỷ đồng “hoa hồng” cho một số sĩ quan có chức vụ tại Học viện Quân y. Khi vụ án được khởi tố, Trung tướng Nguyễn Viết Lượng và Thiếu tướng Hoàng Văn Lương nộp lại số tiền đã nhận...
