Những món ăn được chế biến công phu, hấp dẫn và có vị ngon đậm đà
Nếu có dịp dừng chân ở bản làng, phố núi Con Cuông (Nghệ An), du khách sẽ có cơ hội thưởng thức những món ăn được chính bàn tay của người Thái chế biến công phu, hấp dẫn và có vị ngon đậm đà. Trong vốn ẩm thực của người Thái ở huyện Con Cuông phải kể đến những món ăn truyền thống như gà đồi, cá mát sông Giăng - món ăn được rất nhiều thực khách ưa thích.
Loại gà đồi này được dân bản nuôi thả tự nhiên trên các sườn đồi sau nhà của người dân tộc bản địa, thịt rất chắc, thơm ngon và không có mỡ, gà khá bé chỉ hơn 1kg/1 con.
Trong khi đó, đặc sản cá mát sông Giăng là món ăn khoái khẩu của nhiều du khách, bởi cá mát không bị tanh, tuy bé nhưng có thể ăn cả thịt lẫn xương và hương vị thì thơm nồng hấp dẫn. Cá sông Giăng là loại cá chế biến được nhiều món ngon để du khách lựa chọn thưởng thức ngay tại nhà hàng, hoặc mua về làm quà. Tùy sở thích của du khách, ngoài cá tươi, cá kho còn có cá nướng.
Một đặc sản khác là món cá “Pa Pỉnh Tộp”. "Pa Pỉnh Tộp" khi chín vàng rộm, thơm lừng, mang đầy đủ từng vị ngọt béo của cá, vị cay của ớt, vị thơm của sả, riềng, cả các loại rau thơm hòa quyện một cách hoàn hảo.
“Pa pỉnh tộp” trong tiếng Thái nghĩa là “cá gập nướng”. Người ta bắt cá suối, thường chỉ dùng cá chép, ướp với quả mắc khén, gừng, tỏi, rau thơm rồi đặt trực tiếp lên than hoa hoặc kẹp vào vỉ nướng. Loại cá này có thịt thơm, mềm, hòa quyện cũng với các loại gia vị khiến món cá trở thành món ăn đặc biệt.
Món này thường được ăn cùng với cơm gạo mới, xôi dẻo. Thưởng thức miếng cá nướng vàng rộm, thơm lừng với cơm nếp xôi dẻo ta mới thấy hết cái vị ngọt béo của cá khi kết hợp với vị cay của quả ớt, cay của quả mắc khén, mùi thơm của hành, rau thơm.
Ngoài những món ngon được chế biến từ cá, thịt chua là đặc sản nổi tiếng của xứ Nghệ được chế biến từ thịt lợn, thịt bò, thịt trâu, trộn với rất nhiều loại gia vị khác nhau, tạo nên món ăn độc đáo, mang hương vị của núi rừng Pù Mát.
Cũng thuộc hạng đặc sản nhưng không quen thuộc với người tiêu dùng như khô cá, khô nhái khá lạ và hiếm. Song, chính vì đặc điểm lạ lẫm, khó tìm ấy mà món ăn làm từ nhái này càng đáng giá. Hầu hết, những ai đã ăn khô nhái đều phải công nhận sức quyền rũ, sự hấp dẫn hương vị của đặc sản này. Chính vì vậy khi đến Con Cuông mà chưa được thưởng thức món này thì coi như chưa đến Con Cuông.
Trong số những đặc sản của vùng đất này, từ lâu, cơm lam đã trờ thành một món ăn độc đáo và nổi tiếng trong văn hóa ẩm thực của người Thái. Món ăn giản dị có hương vị đặc trưng của núi rừng Con Cuông nhờ cách nấu đặc biệt - đó là nấu bằng ống tre hoặc ống nứa khiến cơm rất thơm và dẻo...
Khéo léo và tinh tế trong việc lựa chọn gia vị cho từng món ăn
Để có các món ăn ngon đó, từ bao đời nay, người Thái Con Cuông khi chế biến món ăn đã khá khéo léo và tinh tế trong việc lựa chọn gia vị cho từng món ăn sao cho dậy mùi, hợp khẩu vị, có tác dụng cho sức khỏe.
Đầu tiên, phải kể đến các gia vị đặc trưng, được sử dụng thường xuyên trong ẩm thực của người Thái như hạt mắc khén, hạt dổi, hạt tiêu, ớt, gừng tươi, củ sả, các loại rau thơm, lá đắng, quả, lá mắc mật…
Trong quá trình chế biến, đồng bào Thái rất chú ý đến khâu tẩm ướp gia vị. Theo họ, đây là khâu quan trọng. Quá trình này sẽ làm cho gia vị ngấm sâu vào món ăn, khi chín sẽ thơm ngon hơn và có dư vị đặc trưng.
Chị Vi Thị Vui, dân tộc Thái, ở bản Khe Rạn, xã Bồng Khê, huyện Con Cuông chia sẻ: “Gia vị là một thứ không thể thiếu trong chế biến món ăn của đồng bào Thái. Ngoài việc tẩm ướp, đồng bào Thái còn tạo ra các món chấm rất đặc trưng với sự kết hợp của các loại gia vị. Điều đó khiến cho món ăn trở nên đậm đà hơn”.
Nổi bật là món chẩm chéo của người Thái. Đó là món chấm được chế biến có sự kết hợp giữa hạt mắc khén, ớt tươi, gừng củ, muối, rau húng dũi, mùi tàu, rau mùi. Tất cả giã nhuyễn rồi cho vào lọ dùng dần. Chẩm chéo của người Thái dùng để chấm khá nhiều món ăn từ thịt đến rau như thịt lợn luộc, cá nướng, rau, măng luộc thậm chí còn dùng để chấm cả xôi.
Anh Nguyễn Đình Minh, du khách đến từ Vinh chia sẻ: “Lần đầu tiên được thưởng thức các món ăn của đồng bào Thái đã để lại ấn tượng riêng độc đáo đối với tôi. Bởi, tôi thấy có sự sáng tạo và khéo léo trong việc kết hợp các gia vị của từng món ăn. Điều này đã làm cho những món ăn trở nên hấp dẫn và thơm ngon hơn”.
Nhờ có sự kết hợp tinh tế và hài hòa các loại gia vị nên các món ăn trong văn hóa ẩm thực của đồng bào Thái có dư vị riêng, đậm đà và để lại ấn tượng sâu đậm đối với thực khách.
Ngoài những món ăn đặc sản tại Con Cuông được kể trên, du khách còn có thể thưởng thức rất nhiều những món ăn khác vô cùng nổi tiếng như: canh bon, mọc, bánh sừng trâu, xôi tím, xôi màu, lạp cá, cá nấu chua, canh chuối nấu lá chua, canh tấm… những món ăn mang đậm bản sắc của con người Thái nơi núi rừng Pù Mát.
