Ngày 20.7, ông Hồ Phi Triều – Phó Giám đốc Sở NNPTNT Nghệ An thông tin với phóng viên Lao Động về tiến độ công trình tưởng niệm 98 thanh niên hi sinh ở cống Hiệp Hòa (xã Hòa Sơn, huyện Đô Lương) vào năm 1978.
“Hiện nay, công trình đã được thiết kế, dự trù xong, tuy nhiên có hai vấn đề còn khó khăn là nguồn vốn thực hiện và đất đai, mặt bằng”, ông Hồ Phi Triều nói.
Về nguồn vốn, theo Phó Giám đốc Sở NNPTNT Nghệ An, công trình không thuộc nguồn vốn của dự án nên đang hướng về huy động từ nguồn xã hội hóa, còn đất đai thì do UBND huyện Đô Lương bàn giao.
Cùng ngày, ông Hoàng Văn Hiệp – Chủ tịch UBND huyện Đô Lương cho biết về đất đai, mặt bằng thực hiện công trình tưởng niệm 98 thanh niên xung phong hi sinh ở công trình cống Hiệp Hòa không có vướng mắc gì, bởi vì huyện đã chuẩn bị và nếu có liên quan thì người dân địa phương sẵn sàng hiến đất.
“Chỉ cần tỉnh cho chủ trương cụ thể triển khai dự án, huyện sẽ có mặt bằng bàn giao để thi công” – ông Hoàng Văn Hiệp nói.
Cống Hiệp Hòa được xây dựng từ năm 1934, nằm trên hệ thống nông giang dẫn nước từ Bara Đô Lương tưới tiêu cho những cánh đồng nhiều huyện đồng bằng. Cuối năm 1977, tỉnh Nghệ Tĩnh (cũ) chủ trương nạo vét, sửa chữa sông Đào và mở rộng khai thông cống Hiệp Hòa.
Tỉnh huy động 21.000 dân công, TNXP của 7 huyện cùng với sự hỗ trợ của bộ đội Quân khu 4. Tuy nhiên, khi công trình gần hoàn thành thì lúc 12h05 ngày 3.1.1978, xảy ra vụ sập mái công trình, làm hơn 100 đoàn viên thanh niên bị đất đá vùi lấp. Tai nạn khủng khiếp đã làm 98 người chết, 132 người bị thương. Những người ngã xuống mới chỉ mười sáu, đôi mươi, vừa rời ghế nhà trường.
Sau thảm nạn, tỉnh Nghệ Tĩnh đã kiến nghị trung ương xem xét việc công nhận liệt sĩ cho những người đã hy sinh nhưng được trả lời là không đủ điều kiện. Từ năm 2001, tỉnh Nghệ An đã chi trả chế độ cho thân nhân những người thiệt mạng bằng trợ cấp xã hội.
Vào năm 2018, tỉnh Nghệ An đã có chủ trương xây dựng công trình tưởng niệm 98 thanh niên xung phong hi sinh ở công trình cống Hiệp Hòa, nhưng đến nay vẫn chưa thực hiện được.
Năm 2020, tỉnh Nghệ An đã đồng ý chủ trương xây dựng bia chỉ dẫn di tích tại cống Hiệp Hòa, huyện Đô Lương để ghi công 98 thanh niên xung phong hi sinh ở công trình này.
Gói thầu này thuộc dự án khôi phục nâng cấp hệ thống thủy lợi Bắc đang được xây dựng, trong đó có mục xây dựng bia tưởng niệm thuộc hạng mục sửa chữa khuôn viên cống Hiệp Hòa với tổng kinh phí 1,9 tỉ đồng. Vị trí xây dựng tại K7+274 phía bờ hữu kênh chính Đô Lương trên sườn đồi thôn Hiệp Hòa, xã Hòa Sơn, huyện Đô Lương với diện tích dự kiến khoảng 5.000m².
Những năm qua, thân nhân và đồng đội của những người đã hi sinh đều mong muốn cơ quan chức năng xây dựng bia chỉ dẫn để các thế hệ tưởng nhớ, tri ân những người đã không tiếc máu xương, tuổi thanh xuân của mình đã ngã xuống vì sự nghiệp xây dựng Tổ quốc./.
