Thùy Tiên cùng dàn người đẹp kêu gọi từ thiện “nhanh hơn bão”: Có đúng luật?

Từ tối ngày 27/9, bà Kim Dung và loạt hoa hậu, á hậu như Thùy Tiên, Tiểu Vy, Mai Phương, Phương Anh... đứng ra kêu gọi, quyên góp tiền để giúp đỡ bà con miền Trung ảnh hưởng bởi bão số 4 dù thời điểm đó bão chưa đổ bộ vào đất liền, chưa rõ thiệt hại.

Đáng chú ý, các người đẹp đều kêu gọi các nhà hảo tâm quyên góp cho quỹ từ thiện "Suối mát từ tâm" do “bà trùm Hoa hậu” Phạm Kim Dung - Chủ tịch Miss Grand Vietnam tổ chức. Việc này khiến dư luận có nhiều ý kiến trái chiều.

Tiến sĩ, luật sư Đặng Văn Cường (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho rằng, nội dung bài đăng của hoa hậu Thùy Tiên cùng một số người đẹp không nói rõ mình là người đứng ra kêu gọi mạnh thường quân đóng góp ủng hộ từ thiện và cũng không sử dụng tài khoản của cá nhân, không thể hiện nội dung là mình sẽ chịu trách nhiệm đứng ra tiếp nhận, quản lý, phân phát hàng quà từ thiện theo quy định pháp luật mà đưa thông tin chung chung. Đồng thời gắn kèm tài khoản cá nhân người khác mang tên Phạm Thị Kim Dung. Do đó chưa đầy đủ những thông tin, yêu cầu theo quy định của pháp luật.

Trong các bài đăng nhắc đến một câu lạc bộ, một số tài khoản ngân hàng nhưng lại là số tài khoản của cá nhân người đứng đầu câu lạc bộ là bà Phạm Thị Kim Dung... Do đó dễ gây hiểu lầm rằng các người đẹp đứng ra kêu gọi, cũng có thể hiểu rằng câu lạc bộ "suối mát từ tâm" là chủ thể kêu gọi từ thiện và cá nhân bà phạm Thị Thị Kim Dung (chủ tài khoản) là người kêu gọi.

Hành động kêu gọi từ thiện của các người đẹp được xem là “nhanh hơn bão” khi cơn bão Noru vừa mới áp sát đất liền, chưa gây ra thiệt hại đáng kể, chưa thống kê được thiệt hại cụ thể. Tuy nhiên, pháp luật quy định là sau khi thiên tai xảy ra, xác định được thiệt hại, mới kêu gọi quyên góp ủng hộ.

Điều 6, Nghị định 93/2021/NĐ-CP về vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng các nguồn đóng góp tự nguyện hỗ trợ khắc phục khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, sự cố; hỗ trợ bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo quy định "Khi thiên tai, dịch bệnh, sự cố xảy ra gây thiệt hại về người, tài sản hoặc ảnh hưởng tới đời sống của nhân dân, tùy theo mức độ, phạm vi thiệt hại, việc kêu gọi, vận động đóng góp tự nguyện của các tổ chức được thực hiện theo các phương thức.

Cụ thể, Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam hoặc Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp tỉnh kêu gọi, vận động các tổ chức, cá nhân đóng góp tự nguyện để hỗ trợ nhân dân và các địa phương bị thiệt hại. Hội Chữ thập đỏ Việt Nam kêu gọi, vận động tổ chức chữ thập đỏ trong nước và ngoài nước ủng hộ theo quy định của pháp luật hiện hành về hoạt động Chữ thập đỏ.

Các cơ quan thông tin đại chúng hưởng ứng lời kêu gọi của Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp tỉnh vận động các tổ chức, cá nhân đóng góp tự nguyện hỗ trợ khắc phục khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, sự cố theo quy định của pháp luật. Các quỹ từ thiện kêu gọi, vận động các tổ chức, cá nhân đóng góp tự nguyện khắc phục khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, sự cố xảy ra trên địa bàn thuộc phạm vi hoạt động….

Điều 17 Nghị định 93 cũng quy định về vận động, tiếp nhận nguồn đóng góp tự nguyện của cá nhân. Trong đó, khi vận động, tiếp nhận, phân phối nguồn đóng góp tự nguyện để hỗ trợ…phải có trách nhiệm thông báo trên các phương tiện thông tin truyền thông về mục đích, phạm vi, phương thức, hình thức vận động, tài khoản tiếp nhận (đối với tiền), địa điểm tiếp nhận (đối với hiện vật), thời gian cam kết phân phối và gửi bằng văn bản đến UBND cấp xã nơi cư trú.

Cá nhân mở tài khoản riêng tại ngân hàng thương mại theo từng cuộc vận động; có biên nhận các khoản đóng góp tự nguyện bằng tiền mặt, hiện vật tiếp nhận được khi tổ chức, cá nhân đóng góp yêu cầu…

Như vậy, theo quy định tại Điều 6 và Điều 17 của Nghị định 93, có rất nhiều chủ thể có thể đứng ra kêu gọi, vận động nguồn đóng góp tự nguyện để ủng hộ đồng bào đang gặp thiên tai, khó khăn trong đó có các cá nhân, doanh nghiệp, các quỹ từ thiện...

Tuy nhiên, thời điểm kêu gọi vận động là khi thiên tai, dịch bệnh, sự cố đã xảy ra gây thiệt hại về người và tài sản hoặc ảnh hưởng đến đời sống của nhân dân.

Khi cơn bão chưa vào đất liền, thiệt hại chưa xảy ra, chưa xác định được thiệt hại xảy ra với cá nhân nào, địa phương nào mà hoa hậu đã kêu gọi từ thiện rõ ràng là “hơi sớm, hơi vội”.

“Cơn bão nào cũng có thể gây ra thiệt hại, dự tính về vị trí đổ bộ, hướng đổ bộ, thời điểm đầu bộ, mức tàn phá của bão có thể có những mức độ chính xác khác nhau, thiệt hại với mỗi cơn bão cũng khác nhau, mỗi địa phương, gia đình cũng khác nhau. Khi đã có thiệt hại thực tế mà người dân, chính quyền địa phương không thể tự khắc phục được, họ mới cần đến sự hỗ trợ, giúp đỡ từ các tổ chức cá nhân khác. Do đó, nghị định mới quy định về điều kiện, thủ tục để thực hiện hoạt động kêu gọi quyên góp vận động từ thiện tránh việc lợi dụng, lạm dụng hoạt động kêu gọi để trục lợi, đánh bóng tên tuổi, gây ảnh hưởng đến quyền lợi của các tổ chức cá nhân”, luật sư Cường cho biết.

Những năm qua hoạt động kêu gọi từ thiện đã gây ra những tranh cãi trong xã hội, nhiều người bị tố cáo, tố giác, cơ quan điều tra cũng đã vào cuộc phải điều này làm ảnh hưởng đến uy tín của nhiều tổ chức, cá nhân, gây ra những rạn nứt, mất đoàn kết trong xã hội.

Nếu hoạt động kêu gọi từ thiện nếu không tuân thủ pháp luật, không công khai minh bạch, không có sự giám sát của cơ quan chức năng rất có thể bị lạm dụng, bị lợi dụng để phục vụ mục đích nhu cầu cá nhân, gây bất bình đẳng trong xã hội và ảnh hưởng đến truyền thống tốt đẹp của dân tộc là "lá lành đùm lá rách".