"Thủ phủ" cây gió trầm miền Trung
Xã Phúc Trạch, huyện Hương Khê (tỉnh Hà Tĩnh) có hơn 1.700 hộ dân với hơn 5.500 nhân khẩu. Hầu hết các hộ dân trong xã đều trồng, khai thác, chế biến các sản phẩm từ cây gió trầm. Những hộ trồng gió trầm có diện tích từ 3 sào đến 2 ha, tổng diện toàn xã khoảng hơn 300 ha.
Cây gió trầm là cây chủ lực phát triển kinh tế của địa phương, loại cây này đã giúp người dân xóa đói giảm nghèo, vươn lên làm giàu.
Trồng, khai thác, chế biến cây gió trầm là nghề truyền thống lâu đời của địa phương, nhưng phát triển mạnh vào khoảng 20 năm trở lại đây.
Hiện nay, trên địa bàn xã Phúc Trạch, huyện Hương Khê có nhiều tổ hợp tác, tổ hợp tác trồng, khai thác và chế biến cây gió trầm mang lại giá trị kinh tế cao. Ước tính tổng doanh thu trong xã khoảng 50 tỷ đồng/năm.
Gió trầm (hay gió bầu, trầm gió, trầm hương) tên gọi chung cho một chi thực vật thuộc họ trầm. Để trầm có chất lượng tốt, màu sắc đẹp, lượng tinh dầu cao phải khai thác cây gió trầm có độ tuổi từ 15 năm trở lên.
Sau khi khai thác, người chế biến dựa vào chất lượng, hình dáng trầm để quyết định tạo ra sản phẩm. Những khối trầm to, vân đẹp có mùi thơm sẽ được làm khối trầm cảnh, có giá trị từ vài chục triệu đến hàng trăm triệu đồng. Khối trầm nhỏ hơn được tận dụng làm trang sức, hương trầm và tinh dầu trầm.
Ông Nguyễn Xuân Thủy (trú tại thôn 1, xã Phúc Trạch) cho biết: "Những cây gió trầm bị sâu đục sau đó cây tự tiết tinh dầu để bảo vệ là loại trầm tự nhiên, loại này rất hiếm, mang lại giá trị kinh tế cao. Những cây không bị sâu đục lỗ, người dân tự tạo vết thương lên cây, sau đó bôi dầu vào để kích thích tiết tinh dầu trầm.
Ông Bùi Thức Chính - Giám đốc tổ hợp tác trầm hương Hiền Linh, cho biết: "Trước khi khai thác cây gió trầm chúng phải kiểm tra cây bằng kinh nghiệm cá nhân như: độ tuổi, chất lượng trầm, mùi thơm... Để trầm có chất lượng tốt, màu sắc đẹp, lượng tinh dầu cao phải khai thác cây có độ tuổi từ 15 năm trở lên.
"Hiện nay trên thị trường có rất nhiều sản phẩm trầm hương giả. Để phân biệt được trầm thật hay không, người chơi trầm phải đốt nó lên để "test" mùi thơm của nó. Trầm thật khi đốt sẽ thấy được tinh dầu trầm sôi lên, tỏa ra mùi thơm dịu đặc trưng"- ông Thức bật mí.
Tỷ phú nông dân phất lên nhờ trồng cây gió trầm
Trầm gió sau khi được công nhân đẽo, gọt từ cây gió trầm được các cơ sở bán với giá từ 5-15 triệu đồng/kg, tùy vào chất lượng của trầm
Ông Phạm Anh Tuấn (tuổi trú xã Phúc Trạch, huyện Hương Khê) đứng cạnh cây gió trầm tự nhiên có tuổi đời hơn 100 năm, thân cây 2 người ôm không hết. Cây trầm này được ông mua với giá hơn 200 triệu đồng.
Ngoài phương pháp đốt để thấy tinh dầu trầm, những người làm trầm lâu năm có thể phân biệt chất lượng trầm bằng cách ngửi trực tiếp
Có kinh nghiệm hơn 20 năm khai thác, chế biến trầm, ông Phan Văn Minh (53 tuổi, trú xã Phúc Trạch, Hương Khê), cho hay: "Ngoài kinh nghiệm của người đi soi trầm, may mắn cũng đóng góp 1 phần rất lớn. Vì trầm ở trong thân cây nên người làm không biết được chắc chắn số lượng trầm trong thân cây là bao nhiêu, hình dáng ra sao.
Nếu may mắn gặp cây có trầm thơm, hình dáng đẹp thì lãi cả chục triệu đến hàng trăm triệu nhưng xui thì có khi mất trắng. Công đoạn đục xoi để lấy trầm cần đòi hỏi người có thâm niên cao, dẻo dai và tập trung cao vì nếu lỡ tay có thể làm hỏng, thất thoát trầm".
Nghề trồng, khai thác, chế biến gió trầm mang lại nguồn thu nhập cao, giá hàng chục đến hàng trăm triệu đồng, có thời điểm xấp xỉ tiền tỷ.
Trao đổi với PV Báo điện tử Dân Việt - ông Nguyễn Xuân Nghĩa - Phó chủ tịch UBND xã Phúc Trạch (huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh), nói: "Nghề trồng, khai thác, chế biến cây gió trầm là nghề truyền thống lâu đời của địa phương, nhưng chỉ phát triển mạnh mẽ vào khoảng 20 năm trở lại đây. Hiện nay, trên địa bàn có nhiều tổ hợp tác, tổ hợp tác trồng, khai thác và chế biến cây gió trầm mang lại giá trị kinh tế cao. Ước tính tổng doanh thu trong xã đến hơn 50 tỷ đồng/năm.
