Gặp khó khăn trong xây dựng bản đồ ngập lụt
Đại biểu Đặng Thị Anh (huyện Yên Thành) đề nghị làm rõ thực trạng việc đảm bảo an toàn hồ đập, hiện có bao nhiêu điểm xung yếu cần đảm bảo.
Về nội dung này, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Đệ cho biết hiện nay trên địa bàn tỉnh công trình thủy lợi xung yếu xuống cấp nghiêm trọng có: 70/1.061 hồ chứa, 18/423 đập, 53/702 trạm bơm, 2/12 công trình đầu mối, 0,84/28,33km kè, 882/6,414km kênh mương, 492,38km đê các loại, 177 vị trí sạt lở. Các công trình thủy lợi xuống cấp, hoạt động không hiệu quả ảnh hưởng nhiều đến việc phục vụ sản xuất nông nghiệp, dân sinh. Các điểm sạt lở cũng đã làm ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống của người dân cũng như nhiều cơ sở hạ tầng khác. Số lượng công trình xuống cấp nhiều, trong khi nguồn kinh phí hạn chế. Việc tìm các vùng tái định cư di dời người dân tại các vị trí đã sạt lở và có nguy cơ sạt lở cao còn nhiều khó khăn.
Trả lời về việc xây dựng bản đồ ngập lụt theo Nghị định 114/2018/NĐ-CP ngày 4/9/2018 của đại biểu Hồ Thị Thuỳ Trang (TX Hoàng Mai), Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Đệ cho biết: Hiện tỉnh đã phê duyệt bản đồ ngập lụt hạ du các hồ chứa trên lưu vực sông Cả. Sở NN&PTNT đã thực hiện điều tra khảo sát để phục vụ xây dựng bản đồ ngập lụt hồ Vực Mấu và sông Sào, tuy nhiên do chưa có kinh phí nên chưa triển khai xây dựng được. Năm 2020, Sở đã tiến hành điều tra “vết lũ” hồ Vực Mấu; các hồ còn lại chưa có kinh phí để thực hiện xây dựng bản đồ ngập lụt, mặt khác đây là công việc đòi hỏi áp dụng nhiều khoa học công nghệ hiện đại nên quá trình triển khai còn gặp nhiều khó khăn.
Giải pháp trong thời gian tới, theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh là tăng cường huy động kinh phí từ các nguồn khác nhau, tham mưu thực hiện xây dựng bản đồ ngập lụt cho các hồ chứa theo thứ tự ưu tiên; tiếp tục phối hợp với các cơ quan Trung ương và đơn vị quản lý sử dụng để xây dựng bản đồ ngập lụt cho một số hồ trọng yếu. Đồng thời, nâng cao vai trò của địa phương, đơn vị liên quan trong việc quản lý hành lang bảo vệ công trình thủy lợi; tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến đến với mọi người dân ở vùng ảnh hưởng.
Xây dựng quy chế phối hợp chặt chẽ, đồng bộ để tổ chức thực thi quy trình vận hành hồ chứa đảm bảo an toàn
Trả lời về công tác rà soát quy trình vận hành các hồ chứa nước các công trình thủy điện, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Đệ cho biết: Trên địa bàn tỉnh hiện có 22 hồ chứa thủy điện đã xây dựng và thực hiện quy trình vận hành. Hồ thủy lợi có 02 hồ đang xây dựng và thực hiện quy trình vận hành.
Trong thời gian tới, tỉnh tiếp tục đầu tư lắp đặt đầy đủ các hệ thống quan trắc hiện đại nhằm tăng cường công tác dự báo đảm bảo chính xác hơn; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát chặt chẽ về việc thực hiện quy trình vận hành các hồ chứa, trên cơ sở dự báo, đảm bảo lợi ích giữa các bên để đưa ra quyết định linh hoạt, phù hợp với thực tế. Đồng thời, cần xây dựng quy chế phối hợp chặt chẽ, đồng bộ giữa các cơ quan, đơn vị liên quan để tổ chức thực thi quy trình vận hành đảm bảo an toàn, hiệu quả cao; có biện pháp giải quyết triệt để việc lấn chiếm dòng chảy hạ du và xâm canh, xâm cư vùng thượng lưu hồ chứa.
Về rà soát dữ liệu các hồ chứa theo Nghị định 114/2018/NĐ-CP, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Đệ cho biết: Năm 2020, Sở NN&PTNT đã tham mưu UBND tỉnh ban hành Quyết định số 91/QĐ-UBND ngày 10/01/2020 về việc phê duyệt kết quả điều tra số lượng, hiện trạng các hồ chứa thủy lợi trên địa bàn tỉnh. Trong đó, toàn tỉnh có 1.061 hồ chứa thủy lợi trong danh mục quản lý và được phân loại lớn, vừa, nhỏ theo quy định. Tỉnh đã xây dựng được một số dữ liệu chính về mực nước, lưu lượng đến, lưu lượng xả và lượng mưa cho các hồ thuỷ điện và 02 hồ thủy lợi lớn là hồ Vực Mấu và Sông Sào. Hiện thông số kỹ thuật các hồ chứa do các Công ty TNHH MTV quản lý được rà soát, cập nhật tương đối đầy đủ.
Tuy nhiên, việc phân giao quản lý, vận hành đang còn nhiều bất cập, nhất là các hồ do địa phương quản lý. Trình độ nhân lực thực hiện nhiệm vụ quản lý và vận hành hồ chứa chưa đáp ứng được yêu cầu. Số lượng hồ lớn, nhiều hồ xuống cấp, kinh phí hạn chế không đáp ứng được yêu cầu để thực hiện nâng cấp, sửa chữa đồng bộ. Cơ sở vật chất, ứng dụng các tiến bộ khoa học trong quản lý, vận hành và nâng cấp sửa chữa các hồ chứa còn nhiều khó khăn, hạn chế... Thời gian tới, tỉnh sẽ huy động các nguồn lực, ưu tiên kinh phí để thực hiện nâng cấp, sửa chữa các hồ chứa phân cấp quản lý các hồ chứa đảm bảo theo quy định, trong toàn tỉnh hiện còn 12 hồ theo quy định do Công ty quản lý nhưng địa phương chưa thực hiện xong các thủ tục bàn giao lại cho Công ty. Xây dựng kế hoạch thực hiện, rà soát, cập nhật dữ liệu các hồ chứa đầy đủ đảm bảo quy định, theo lộ trình hồ lớn ưu tiên thực hiện trước, hồ nhỏ thực hiện sau.
Trao đổi làm rõ thêm quy trình vận hành xả lũ các hồ chứa thủy điện, Giám đốc Sở Công thương Phạm Văn Hóa cho biết: UBND tỉnh phê duyệt, công bố công khai hoặc phân cấp cho UBND cấp huyện phê duyệt, công bố công khai quy trình vận hành hồ chứa thủy điện, trừ hồ chứa thuộc thẩm quyền của Bộ Công thương. Sở Công thương là đầu mối, trong phê duyệt đều lấy ý kiến người dân; tuân thủ cơ chế vận hành, đảm bảo công trình phòng chống bão lụt. Hiện cơ chế vận hành giám sát chặt chẽ qua hệ thống dữ liệu; ngoài ra có giám sát qua báo cáo và các cơ chế khác.
Trong Quy trình vận hành liên hồ và đơn hồ chứa có quy định rõ tối thiểu phải thông báo trước 04 giờ trước khi vận hành mở cửa xả nước đầu tiên. Đồng thời chủ hồ phát tín hiệu cảnh báo, phát lệnh, truyền lệnh, thực hiện lệnh vận hành xả lũ. Việc cảnh báo sớm cho người dân ở vùng hạ du trước khi hồ chứa thủy điện xả lũ thời gian qua được thực hiện bằng văn bản, tin nhắn, loa truyền thanh, hệ thống Đài phát thanh, truyền hình và báo đến người dân vùng hạ du hồ chứa thủy điện theo thời gian quy định tại quy trình vận hành để người dân chủ động phòng tránh.
Cần quan tâm giải quyết từng bước và căn cơ đối với các công trình thủy lợi xuống cấp, mất an toàn
Kết luận nội dung này, đồng chí Thái Thanh Quý - Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh nêu rõ, Nghệ An quản lý số lượng rất lớn về các hồ đập, là địa phương chịu tác động trực tiếp nặng nề về thiên tai, nhất là lũ và lụt. Năm 2022, chỉ tính riêng cơn bão số 4 đã gây thiệt hại hàng ngàn tỷ đồng.
Hàng năm, việc vận hành hồ chứa thuỷ điện, thuỷ lợi được cử tri quan tâm lo lắng. Chính quyền các cấp đã thực hiện cơ chế điều hành thống nhất từ trên xuống dưới; xây dựng quy chế phối hợp giữa các ngành và các địa phương; thực hiện phương án 4 tại chỗ luôn chủ động, thường xuyên định kỳ tổ chức diễn tập, phòng chống thảm họa thiên tai. Công tác động viên, thăm hỏi hỗ trợ đồng bào bị thiệt hại được thực hiện kịp thời.
Chủ tịch HĐND tỉnh đã nêu lên những vấn đề cần khắc phục trong thời gian tới, đó là số lượng công trình thủy lợi xuống cấp nhiều, nguy cơ mất an toàn cao, cần quan tâm giải quyết từng bước và căn cơ để không ảnh hưởng đến tính mạng người dân. Tình trạng thiếu các thiết bị quan trắc, dự báo hiện đại để phục vụ công tác giám sát; chưa có hệ thống giám sát vận hành hồ chứa, hệ thống thông tin cảnh báo an toàn cho đập và vùng hạ du; chưa xây dựng bản đồ ngập lụt; thiếu hệ thống lưu trữ hồ sơ, hệ thống cơ sở dữ liệu. Một bộ phận cán bộ, chính quyền cơ sở chưa làm hết trách nhiệm; việc tuyên truyền, cảnh báo cho người dân về việc các hồ thủy điện xả lũ vẫn còn khoảng trống chưa giám sát được dẫn đến nhiều trường hợp đáng tiếc xảy ra... Những vấn đề nêu trên cần phải sớm được khắc phục. Chủ tịch HĐND tỉnh đề nghị trong thời gian tới, UBND tỉnh chỉ đạo các cấp, các ngành tổ chức thực hiện tốt công tác vận hành hồ chứa thủy lợi trong mùa mưa lũ cũng như công tác phòng, chống, khắc phục hậu quả do thiên tai./.
Theo Oanh - Huyền - nghean.gov.vn
