“Mượn” nhưng không chịu trả
Nhiều tháng nay, gần 800 học sinh Trường Trung học Phổ thông Dân tộc nội trú tỉnh Nghệ An phải sống chen chúc trong những phòng ký túc xá tạm. Trước đây, những học sinh này ở trong 2 dãy nhà được xây dựng từ 40 năm trước.
Cuối năm 2023, để có mặt bằng xây dựng ký túc xá mới, 1 dãy nhà ký túc xá cũ đã bị đập bỏ. Gần 300 học sinh nam được chuyển lên ở tạm trong các phòng thuộc tòa nhà thực hành chức năng. Còn hơn 400 học sinh nữ dồn vào các phòng ở dãy nhà ký túc xá cũ còn lại.
Kể từ khi chuyển sang những phòng tạm, nhiều học sinh than phiền vì sinh hoạt bị đảo lộn, bức bí, chật chội, ảnh hưởng đến việc học.
Để cho các em ở tạm, nhà trường đã ngăn đôi các phòng thực hành chức năng. Nhiều gian chỉ rộng chưa đầy 20m2 nhưng phải chứa tới 20 em. Trong một số phòng, đồ dùng sinh hoạt của học sinh xếp chồng lên nhau, chiếm gần hết lối đi lại. 2 học sinh phải chen nhau ngủ trên chiếc giường đơn rộng chưa tới 90cm.
Dự kiến, ký túc xá mới trong Dự án "Đầu tư xây dựng một số hạng mục Trường Trung học Phổ thông Dân tộc nội trú Nghệ An” sẽ đưa vào sử dụng trong năm 2024. Tuy nhiên, Dự án đang bị đình trệ suốt nhiều tháng qua, thậm chí có nguy cơ bị cắt nguồn vốn đầu tư do không kịp tiến độ. Nguyên nhân chỉ vì một số giáo viên được nhà trường cho mượn khu tập thể để ở nhưng không chịu trả lại mặt bằng, dù đã có cam kết trong hợp đồng mượn nhà từ trước.
Cô giáo Nguyễn Thị Kiều Hoa, Hiệu trưởng Trường Trung học Phổ thông Dân tộc nội trú tỉnh cho biết, năm 1984, do nhiều giáo viên nhà xa và thiếu chỗ ở, nhà trường đã xây khu tập thể cho họ ngay trong khuôn viên trường học. Kể từ đó, nhiều thế hệ giáo viên thay phiên nhau ở miễn phí tại các dãy nhà tập thể. Trường hợp nào đã có điều kiện để mua nhà ở ngoài sẽ bàn giao lại cho nhà trường, để phòng cho người khác mượn.
Đến năm 2005, để xây dựng nhà ăn cho học sinh, hầu hết các phòng của 2 dãy nhà tập thể này bị đập bỏ, chỉ còn lại 3 gian phòng. Năm 2006, sau khi nhà ăn xây dựng xong, nhận thấy còn nhiều giáo viên có hoàn cảnh khó khăn, lãnh đạo nhà trường đã họp xét và cho 3 hộ giáo viên được ở tại 3 gian phòng của dãy nhà tập thể còn sót lại.
Ngoài ra, còn có 2 giáo viên khác là thầy giáo Nguyễn Văn Kỳ và cô giáo Sầm Thị Sơn được nhà trường cho mượn khoảnh đất trống để xây một gian nhà nối tiếp với 3 gian ký túc xá cũ. Kinh phí xây mới do gia đình hai thầy, cô giáo trên tự bỏ tiền. Quá trình cho mượn đều có hợp đồng và đơn của các giáo viên vẫn còn lưu tại nhà trường. Mỗi gian phòng cho mượn và xây mới này chỉ rộng 18m2.
Trong hợp đồng được ký kết ngày 25/6/2006 có nêu rõ, 5 giáo viên này phải cam kết “không cơi nới quá khu vực đã quy định; thời gian sử dụng cho đến khi nào nhà trường có nhu cầu thì báo trước ít nhất 12 tháng để các hộ gia đình tìm chỗ ở…”.
Tuy nhiên, trong quá trình sinh sống, nhiều hộ đã vi phạm cam kết trong hợp đồng khi tự cải tạo, cơi nới ra khỏi diện tích cho mượn mà không xin phép nhà trường. Dù diện tích cho mượn ban đầu chỉ rộng 18m2, nhưng nhiều hộ đã cơi nới lên tới hơn 60m2.
Hiệu trưởng Nguyễn Thị Kiều Hoa cho biết, sau khi nhận thấy các dãy nhà ký túc xá cho học sinh xây dựng từ năm 1984 quá xuống cấp, nhà trường đã xin nguồn vốn để đầu tư xây dựng lại. Sau rất nhiều cuộc làm việc và vận động, đến cuối tháng 3/2024, 3 hộ gia đình đã mượn nhà tập thể đã đồng ý chuyển đi để bàn giao mặt bằng. Còn 2 hộ khác là cô giáo Sầm Thị Sơn (đã có nhà riêng) và thầy giáo Nguyễn Văn Kỳ (đã về hưu và trở về quê sinh sống từ 15 năm trước) tự bỏ tiền để xây trên đất nhà trường thì vẫn chưa chịu trả lại.
Không đủ điều kiện được bồi thường
Trong thời gian qua, các hộ gia đình này cũng đã rất nhiều lần gửi đơn khiếu nại lên UBND tỉnh. Sau khi UBND tỉnh chỉ đạo, nhiều đoàn kiểm tra đã được thành lập và cũng đã có kết luận toàn bộ diện tích đất các hộ này đang ở đều thuộc khuôn viên nhà trường, yêu cầu các hộ dân khẩn trương di dời.
Riêng trường hợp thầy giáo Nguyễn Văn Kỳ, trong đơn khiếu nại, ông cho rằng: “Trong quá trình sinh sống ở đây, gia đình ông được một hộ dân cạnh nhà trường cho thêm một phần diện tích đất để mở rộng khuôn viên. Nhà trường đã cho ông phần diện tích 58,5m2 và gia đình đã lấn thêm được một phần diện tích đất hoang nhà nước quản lý”.
Viện dẫn lý do như trên, đến nay, vẫn còn 2 hộ dân Nguyễn Văn Kỳ và Sầm Thị Sơn chưa chịu bàn giao để nhà trường thi công Dự án đúng tiến độ. Thực tế, 2 gian nhà mà các giáo viên chưa chịu bàn giao có dấu hiệu từ lâu không có người sinh sống. Cụ thể, thầy giáo Kỳ đã về hưu từ năm 2007, sau đó chuyển về quê ở huyện Thanh Chương sinh sống, còn trường hợp cô giáo Sầm Thị Sơn, gần đây cũng đã chuyển ra ngoài nhưng vẫn không chịu bàn giao mặt bằng.
Mới đây, ngày 15/2, tại phiên tiếp công dân định kỳ tháng 2/2024, Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An Nguyễn Đức Trung đã trực tiếp giải quyết khiếu nại, thắc mắc của công dân Nguyễn Văn Kỳ. Theo đó, ông Kỳ tiếp tục khiếu nại việc UBND tỉnh công nhận quyền sử dụng đất và Sở Tài nguyên và Môi trường cấp Giấy chứng nhận đất cho Trường Trung học Phổ thông Dân tộc nội trú Nghệ An chồng lấn lên diện tích đất của các hộ gia đình khu tập thể trường này. Ông Kỳ cũng kiến nghị giải quyết bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi giải phóng mặt bằng thực hiện Dự án "Đầu tư xây dựng một số hạng mục Trường Trung học Phổ thông Dân tộc nội trú Nghệ An” đối với 5 hộ gia đình tại khu tập thể của trường.
Nội dung khiếu nại, kiến nghị của công dân Nguyễn Văn Kỳ đã được UBND tỉnh giao Sở Tài nguyên và Môi trường, các ngành có liên quan và UBND thành phố Vinh kiểm tra, rà soát và đã có kết luận, trả lời “không có căn cứ để giải quyết và không đủ điều kiện để được bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo quy định pháp luật”. Căn cứ quy định của Luật Đất đai năm 2013 và kết quả kiểm tra, xác nhận nguồn gốc, quá trình sử dụng đất của các hộ gia đình, cá nhân của UBND phường Hà Huy Tập và UBND thành phố Vinh, khi thực hiện Dự án "Đầu tư xây dựng mới một số hạng mục công trình của Trường Trung học Phổ thông Dân tộc nội trú tỉnh Nghệ An", nhà nước không thực hiện thu hồi đất (vì đất đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng cho Trường Trung học Phổ thông Dân tộc nội trú tỉnh năm 2019) nên không thực hiện bồi thường, hỗ trợ và tái định cư theo quy định của pháp luật về đất đai. Vì vậy, nội dung kiến nghị của các hộ gia đình về việc bồi thường, hỗ trợ và giao đất ở tái định cư là không có cơ sở để xem xét giải quyết.
Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An cũng đề nghị ông Nguyễn Văn Kỳ khẩn trương di dời tài sản trên đất, sớm bàn giao mặt bằng để Trường Trung học Phổ thông Dân tộc nội trú tỉnh thi công thực hiện Dự án.
