Ngày 28/3, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách, cho ý kiến, thảo luận Dự án Luật Thi đua, khen thưởng (sửa đổi).
Nêu ý kiến, đại biểu Hoàng Thị Thanh Thúy (đoàn Tây Ninh) đề nghị xem xét, bổ sung quy định thu hồi danh hiệu Nhà nước, vinh dự Nhà nước với cá nhân khi không còn xứng đáng hoặc vi phạm các chuẩn mực đạo đức, gây ảnh hưởng xấu và bị dư luận xã hội lên án.
Bà dẫn chứng, thời gian qua, chúng ta chưa thu hồi trường hợp nào nhưng thực tế dư luận rất bức xúc với những lời nói, hành vi thiếu chuẩn mực, phản cảm của một số nghệ sĩ ưu tú, nhất là trên môi trường mạng.
“Điều này, kéo đến sự lệch chuẩn trong nhận thức văn hóa”, bà Thúy nói và cho rằng, đến lúc luật cần phải có những quy định về thu hồi danh hiệu đã phong tặng cho các nghệ sĩ để buộc họ phải có trách nhiệm gìn giữ danh hiệu cao quý mà Nhà nước đã trao tặng.
Chung mối quan tâm, đại biểu Nguyễn Phương Thủy (đoàn TP Hà Nội) nêu, theo dự thảo, những ai gian dối trong kê khai thành tích, làm giả hồ sơ, có vi phạm... sẽ bị hủy bỏ quyết định trao tặng danh hiệu thi đua, hình thức khen thưởng.
Trong khi, phần lớn tiêu chuẩn để được khen thưởng đều nêu yêu cầu “chấp hành tốt chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước”. Do đó, bà Thủy cho rằng căn cứ hủy quyết định thi đua, khen thưởng phải bám sát tiêu chuẩn khi xét tặng danh hiệu.
Bà Thủy cũng đề nghị, rà soát, nghiên cứu kỹ để bảo đảm tính công bằng khi tước danh hiệu vinh dự Nhà nước.
Với danh hiệu là bà mẹ Việt Nam anh hùng, anh hùng lực lượng vũ trang, anh hùng lao động thì dự thảo đang sử dụng tiêu chí đánh giá về mặt tội danh và mức hình phạt “rất là cao”. Còn các danh hiệu vinh dự Nhà nước khác như nhà giáo ưu tú, nhà giáo nhân dân, nghệ sĩ ưu tú, nghệ sĩ nhân dân, thầy thuốc ưu tú… thì dự thảo luật sử dụng yếu tố lỗi cố ý và loại hình phạt như tù có thời hạn trở lên…
Theo bà Thủy, quy định như vậy là đang có sự thiếu công bằng giữa biện pháp xử lý với cá nhân, cũng như giữa các loại danh hiệu mà chưa có sự giải trình cặn kẽ.
Giải trình sau đó, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho hay, liên quan đến xử lý vi phạm trong thi đua, khen thưởng đã được “thiết kế đi, thiết kế lại rất nhiều lần”.
“Hôm nay, các đại biểu vẫn chưa thật sự hài lòng lắm, chúng tôi tiếp thu và sẽ tiếp tục hoàn thiện để làm sao xử lý những vấn đề vi phạm liên quan đến thi đua, khen thưởng trên thực tiễn một cách thuận lợi hơn, kịp thời hơn và đúng hơn”, bà Trà nói.
Trước khi thảo luận, trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình và chỉnh lý dự thảo, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa Nguyễn Thúy Anh cho biết, một số ý kiến đại biểu Quốc hội đề nghị bổ sung trường hợp đã được khen thưởng nhưng sau đó bị phát hiện vi phạm quy định của Nhà nước và bị xử lý kỷ luật từ hình thức khiển trách trở lên trong kỳ được xét khen thưởng thì phải bị hủy bỏ quyết định khen thưởng và bị thu hồi hiện vật và tiền thưởng.
Tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, Thường trực Ủy ban Xã hội chỉnh lý Điều 91 của dự thảo luật theo hướng bổ sung quy định trường hợp tổ chức, cá nhân bị hủy bỏ quyết định khen thưởng.
Đồng thời, quy định cụ thể hơn về các trường hợp cá nhân được tặng thưởng danh hiệu vinh dự Nhà nước mà có hành vi vi phạm pháp luật bị tòa án tuyên có tội và bản án đã có hiệu lực pháp luật từ hình phạt tù có thời hạn trở lên thì bị tước danh hiệu vinh dự Nhà nước và chỉnh lý quy định cụ thể về nội dung để bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật về vấn đề xử lý vi phạm.
Dự án Luật Thi đua, khen thưởng (sửa đổi) sẽ được Quốc hội xem xét thông qua tại kỳ họp thứ ba, khai mạc tháng 5.
Theo Điều 91, dự thảo quy định, người có hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực thi đua, khen thưởng thì căn cứ tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật, xử phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật.
Quyết định tặng danh hiệu thi đua hoặc hình thức khen thưởng bị hủy bỏ, hiện vật và tiền thưởng bị thu hồi nếu có hành vi gian dối trong việc kê khai thành tích để được tặng danh hiệu thi đua hoặc hình thức khen thưởng; cung cấp thông tin sai sự thật hoặc làm giả hồ sơ, giấy tờ để đề nghị tặng danh hiệu thi đua hoặc hình thức khen thưởng.
Việc thẩm định, xét duyệt, đề nghị danh hiệu thi đua, hình thức khen thưởng không đúng quy định; có kết luận, quyết định, bản án của cơ quan có thẩm quyền về việc có khuyết điểm, vi phạm pháp luật trong thời gian tính thành tích hoặc liên quan đến công trình được tặng giải thưởng thì danh hiệu thi đua hoặc hình thức khen thưởng bị hủy bỏ.
Với cá nhân được tặng thưởng danh hiệu vinh dự Nhà nước mà phạm tội do lỗi cố ý, bị áp dụng từ hình phạt tù có thời hạn trở lên thì bị tước danh hiệu vinh dự Nhà nước.
Hình thức tước danh hiệu vinh dự Nhà nước cũng áp dụng với cá nhân được tặng danh hiệu vinh dự Nhà nước là danh hiệu bà mẹ Việt Nam anh hùng, anh hùng lực lượng vũ trang, anh hùng lao động mà phạm tội thuộc một trong các tội xâm phạm an ninh quốc gia hoặc phạm tội khác bị hình phạt tù chung thân, tử hình…/.
