Góp ý vào Dự án Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi) tại phiên thảo luận sáng 13/6, đại biểu Nguyễn Công Long (đoàn Đồng Nai) nói rằng, trong bối cảnh ngành y tế thực sự đang trải qua khủng hoảng, lúc này sự chia sẻ, động viên đội ngũ cán bộ, nhân viên y tế là rất cần thiết.
Tình trạng thiếu thuốc, sinh phẩm, vật tư, thiết bị y tế đang diễn ra nhiều nơi mà “vì điều gì thì chúng ta đều rõ”. “Nhiều người có trách nhiệm trong hệ thống y tế không dám thực hiện việc đấu thầu, mua sắm vì sợ sai, sợ vi phạm và thể chế pháp luật không rõ ràng được cho là nguyên nhân của mọi nguyên nhân”, ông Long nói.
Do vậy, vị đại biểu kiến nghị, việc sửa đổi Luật Khám bệnh, chữa bệnh lần này cần giải quyết căn bản những vấn đề bất cập lâu nay trong hệ thống y tế.
Theo ông, đến nay nước ta vẫn là một trong số ít những quốc gia áp dụng mô hình quản lý kiêm nhiệm. Giám đốc bệnh viện công trước hết phải là những người giỏi chuyên môn y khoa, qua phấn đấu lâu dài từ bác sĩ điều trị, quản lý cấp khoa phòng đi lên. Tuy nhiên họ lại không được đào tạo bài bản về kỹ năng quản lý, điều hành, quản trị hoạt động của bệnh viện.
Vị đại biểu cũng nêu thực tế, các trường y hiện nay mới tập trung đào tạo vào chuyên môn mà không chú trọng chuyên ngành quản lý bệnh viện.
"Không phải cho đến bây giờ khi hàng loạt lãnh đạo bệnh viện sai phạm bị xử lý hình sự thì mới thấy mà sự bất cập trong mô hình quản lý bệnh viện hiện nay đã xuất hiện từ lâu", ông bày tỏ.
Suốt từ năm 1945 đến nay trong ngành y tế luôn có một hiện tượng người giỏi về chuyên môn y khoa khi được cất nhắc làm lãnh đạo thì luôn có phải có sự lựa chọn làm chuyên môn hay là làm quản lý.
Ông dẫn câu chuyện về GS.Tôn Thất Tùng - người được giữ trách nhiệm cao, lãnh đạo ngành y tế nhưng cuối cùng đã xin thôi để chuyên tâm cho hoạt động khoa học. Nếu GS.Tôn Thất Tùng làm nhà quản lý thì chắc chắn thế giới thế kỷ XX đã không có nhà phẫu thuật gan nổi tiếng.
"Và câu chuyện giằng xé giữa chuyên môn và quản lý vẫn tiếp tục. Mới đây chúng ta vẫn còn nhớ câu chuyện một Giáo sư, Bác sĩ từ chối chức vụ Giám đốc Bệnh viện Hữu nghị để chuyên tâm cho hoạt động nghiên cứu khoa học", ông dẫn chứng.
Theo đại biểu Long, đối với những người vẫn chấp nhận vừa làm quản lý vừa làm chuyên môn thì áp lực nghiệp vụ là rất lớn và khó có thể hoàn thành cả 2 nhiệm vụ.
"Chúng ta thử hình dung Giáo sư, bác sĩ khi bước vào phòng mổ thay vì toàn tâm toàn ý để cứu chữa bệnh nhân thì đầu óc vẫn đang bị phân tâm bởi gói thầu A, hợp đồng B nào đó. Và ai cũng hiểu trong gói thầu, hợp đồng đó có vô số những lợi ích, cơ man mối quan hệ chằng chịt. Nếu không thắng nổi những cám dỗ, không xử lý được hết mối quan hệ đó thì chuyện vào tù là sớm hay muộn", ông nói.
Ngành y tế đã thấy rõ bất cập, hạn chế trên khi nhiệm kỳ trước Bộ Y tế đã trình Chính phủ chủ trương thí điểm cơ chế tự chủ đối với các đơn vị sự nghiệp y tế công lập.
Theo đó cùng với đổi mới cơ chế tự chủ tài chính thì bệnh viện công sẽ tự chủ về tổ chức bộ máy theo mô hình thành lập Hội đồng quản lý gồm Tổng Giám đốc và các Giám đốc điều hành.
Dự kiến sẽ thí điểm bệnh viện công thuê giám đốc điều hành là CEO không cần phải là GS, tiến sĩ y khoa mà chỉ cần giỏi về quản lý y tế, điều hành. Chủ trương này nhằm tạo ra bước đột phá, nâng cao chất lượng bệnh viện, bảo đảm minh bạch và hiệu quả quản lý bệnh viện công, phù hợp với xu hướng chung của thế giới, quan trọng nhất trả lại sứ mệnh thiêng liêng của bác sĩ đó là chăm sóc và chữa bệnh.
Tuy nhiên đại biểu Long bày tỏ sự tiếc nuối khi những nỗ lực trên chưa có hiệu quả, quá trình thực hiện vấp phải hai rào cản chính đó là nhận thức và thể chế.
Về nhận thức, những ai còn vấn vương về quyền hạn hoặc những lợi ích về chiếc ghế giám đốc thì đã có những bài học cảnh tỉnh. Về thể chế, nếu không sửa đổi bổ sung vào dự thảo luật lần này thì không biết đến bao giờ mới giải quyết được những bất cập lâu nay.
Khi xảy ra hàng loạt các vụ án thì ngành y tế cũng rất nỗ lực trong khâu nhân lực. Ông dẫn chứng việc bổ nhiệm, điều động cán bộ ngành kiểm toán sang làm Phó Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai hay có bệnh viện bổ nhiệm 2 Giám đốc với một Giám đốc chuyên môn và một Giám đốc điều hành tài chính.
Tuy nhiên ĐBQH cho rằng đây chỉ là giải pháp tình thế không thể nào là giải pháp tổng thể cho nguồn nhân lực quản lý của ngành y tế. Ông cũng cho rằng việc chuyển đổi cả hệ thống y tế công theo mô hình đổi mới đòi hỏi bước đi phù hợp, thậm chí cần thí điểm trước khi luật hóa./.
