Đại án Việt Á: Cựu Bộ trưởng KH&CN Chu Ngọc Anh cùng thuộc cấp “tiếp tay” thế nào?

Trong đại án Việt Á, cựu Bộ trưởng KH&CN Chu Ngọc Anh, cựu Thứ trưởng Phạm Công Tạc…là một trong số gần 70 đối tượng bị khởi tố, bắt giam. Hai cựu lãnh đạo Bộ KH&CN bị khởi tố về cùng tội danh “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí”.

Theo thông tin từ Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an, ông Chu Ngọc Anh – nguyên Bộ trưởng KH&CN đã có hành vi vi phạm quy định của pháp luật trong việc giao, quản lý, sử dụng Đề tài khoa học và công nghệ cấp Quốc gia nghiên cứu, chế tạo kit xét nghiệm COVID-19, gây thất thoát, lãng phí tài sản nhà nước.

Ông Phạm Công Tạc – nguyên Thứ trưởng Bộ KH&CN có hành vi vi phạm quy định của pháp luật trong việc quản lý, sử dụng Đề tài khoa học và công nghệ cấp Quốc gia nghiên cứu, chế tạo kit xét nghiệm COVID-19, gây thất thoát, lãng phí tài sản nhà nước.

Trong bài viết mới đây được Ủy ban Kiểm tra Trung ương đăng tải đã thông tin chi tiết về sai phạm của Bộ KH&CN giúp công ty Việt Á dễ dàng “thâu tóm” Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Quốc gia, từ đó, bộ kit xét nghiệm COVID-19 được “thổi giá” và “đóng dấu chất lượng” mang danh Việt Á, hợp thức hóa tài sản nhà nước lưu hành rộng rãi trong cả nước để thu lợi bất chính hàng ngàn tỷ đồng.

Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã kết luận, Ban cán sự Đảng, lãnh đạo Bộ KH&CN đã thiếu trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý, thiếu kiểm tra, để một số lãnh đạo Bộ và đơn vị vi phạm quy định của Đảng, pháp luật nhà nước trong việc phê duyệt, giao tổ chức thực hiện, ký hợp đồng, đánh giá, nghiệm thu, chuyển giao, quản lý, kiểm tra, giám sát, thanh quyết toán kinh phí thực hiện Đề tài khoa học nghiên cứu chế tạo bộ sinh phẩm xét nghiệm COVID-19 của Học viện Quân y; trong truyền thông, xác nhận và đề nghị khen thưởng đối với Học viện Quân y, Công ty Việt Á và một số cá nhân.

Cụ thể, Ban cán sự Đảng Bộ KH&CN đã vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, Quy chế làm việc; không họp, không ban hành nghị quyết, kết luận cho chủ trương về một số vấn đề quan trọng để chỉ đạo Bộ KH&CN thực hiện các văn bản chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Thủ tướng Chính phủ về phòng, chống COVID -19; vi phạm trong việc nghiên cứu, nghiệm thu, chuyển giao đối với bộ kit xét nghiệm COVID-19 cho Học viện Quân y; việc ký, quản lý, kiểm tra, giám sát thực hiện hợp đồng; quản lý, sử dụng, thanh toán kinh phí, đánh giá, nghiệm thu Đề tài. Đặc biệt là việc chuyển giao kết quả nghiên cứu cho Công ty Việt Á không đúng quy định của pháp luật về khoa học công nghệ…

Đáng chú ý, vi phạm xảy ra ngay từ khi xác định nhiệm vụ, giao tổ chức thực hiện đề tài khoa học cấp quốc gia của Bộ KH&CN. Ngày 30/1/2020, Học viện Quân y có Công văn gửi Bộ KH&CN đặt hàng nhiệm vụ KHCN cấp quốc gia về nghiên cứu bộ kit xét nghiệm phát hiện COVID-19 trái quy định của pháp luật, vi phạm Thông tư 07 của Bộ KHCN và Quy định của Bộ Quốc phòng. Vụ KH&CN các ngành kinh tế - kỹ thuật lại trực tiếp nhận văn bản đề nghị của Học viện Quân y và tham mưu trình Bộ KH&CN ký Quyết định số 144 thành lập Hội đồng tư vấn xác định nhiệm vụ không đúng trình tự, thủ tục với Quy chế làm việc của Bộ KH&CN.

Khi Hội đồng tư vấn xác định nhiệm vụ được thành lập và hoạt động, Hội đồng đã kiến nghị xét giao trực tiếp việc thực hiện Đề tài theo hướng Học viện Quân y là cơ quan chủ trì; Công ty Việt Á là cơ quan phối hợp, theo đề xuất của Chủ tịch Hội đồng tư vấn xác định nhiệm vụ Lê Bách Quang - (nguyên Phó Giám đốc Học viện Quân y), nhưng không đưa ra Hội đồng thảo luận, nhằm mục đích để Công ty Việt Á được tham gia sản xuất thử nghiệm bộ kit xét nghiệm COVID-19.

Đối với hồ sơ Thuyết minh Đề tài do Học viện Quân y lập và gửi trực tiếp cho Bộ KH&CN cũng trái quy định, vi phạm Thông tư 07 của Bộ KH&CN; đồng thời, có nhiều nội dung không đầy đủ, không có thông tin về quyền, nghĩa vụ của Bộ KH&CN, Học viện Quân y, Việt Á; phương án phối hợp giữa Học viện Quân y và Công ty Việt Á; phương thức chuyển giao kết quả nghiên cứu; quyền sở hữu trí tuệ; sở hữu công nghiệp, nhưng không được Hội đồng tư vấn đánh giá, yêu cầu, kiến nghị chỉnh sửa, bổ sung, thực tế Việt Á không có chức năng, năng lực sản xuất sinh phẩm, không có năng lực tài chính, là kẽ hở pháp lý để Việt Á được tham gia sản xuất bộ kít xét nghiệm COVID-19…

Đề tài được đầu tư 100% kinh phí ngân sách nhà nước do Học viện Quân y là cơ quan chủ trì, Việt Á là cơ quan phối hợp và đang trong quá trình thực hiện, chưa nghiệm thu, chưa bàn giao kết quả nghiên cứu, nhưng Việt Á đã sử dụng Đề tài và uy tín của Học viện Quân y để hợp thức hóa các sản phẩm, đề nghị Bộ Y tế cấp phép lưu hành tạm thời và chính thức bộ kit xét nghiệm, chẩn đoán Covid -19, dẫn đến Việt Á dễ dàng “thâu tóm” và chiếm đoạt sở hữu bất hợp pháp kết quả Đề tài nghiên cứu; chuyển sản phẩm nghiên cứu thuộc sở hữu nhà nước thành sở hữu của Việt Á, tiến hành thương mại hóa sản phẩm, cung cấp ra thị trường thu lợi bất chính hàng ngàn tỷ đồng; mà thực tế hầu hết các vật tư, sinh phẩm của Việt Á có nguồn gốc nhập khẩu không bảo đảm hồ sơ pháp lý theo quy định.

Việc để Công ty Việt Á “thâu tóm”, chiếm đoạt sở hữu bất hợp pháp Đề tài nghiên cứu bộ sinh phẩm xét nghiệm COVID-19, nguyên nhân chính là do sự buông lỏng lãnh đạo, thiếu trách nhiệm của Ban cán sự Đảng, để Bộ KH&CN có nhiều vi phạm, khuyết điểm trong tất cả các khâu của quá trình quản lý Nhà nước đối với nhiệm vụ khoa học công nghệ cấp quốc gia nghiên cứu chế tạo bộ sinh phẩm xét nghiệm Covid-19, do Học viện Quân y chủ trì.

Cụ thể, phê duyệt nhiệm vụ, phê duyệt tổ chức chủ trì, cá nhân chủ nhiệm, kinh phí, phương thức khoán chi, thời gian thực hiện nhiệm vụ khoa học công nghệ; việc quản lý, theo dõi sử dụng thanh toán kinh phí, kiểm tra, giám sát thực hiện Đề tài, kể cả công tác truyền thông có nội dung không chính xác, không đầy đủ;

Đề tài đang trong quá trình thực hiện, chưa nghiệm thu hoàn thành, mới đánh giá, nghiệm thu giai đoạn 1, đã tổ chức họp báo và đăng trên Cổng thông tin điện tử của Bộ KHCN ngày 26/4/2020 có nội dung “Bộ kit xét nghiệm COVID-19 của Việt Nam sản xuất vừa được Tổ chức Y tế thế giới chấp thuận”.

Đồng thời, ban hành nhiều văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương có nội dung “Bộ kit được Tổ chức Y tế thế giới chấp thuận và đưa vào quy trình đánh giá sử dụng khẩn cấp ngày 24/4/2020”, đã tạo điều kiện để Việt Á lợi dụng truyền thông đánh bóng uy tín, quảng bá thương hiệu, thương mại hóa sản phẩm để thu lợi bất chính hàng ngàn tỷ đồng. Thực tế, Tổ chức Y tế thế giới không công nhận bộ kit xét nghiệm COVID-19 này của Việt Nam sản xuất.

Bộ Chính trị quyết định thi hành kỷ luật bằng hình thức Cảnh cáo:Ban Cán sự Đảng Bộ Khoa học và Công nghệ nhiệm kỳ 2016-2021, Ban Bí thư quyết định thi hành kỷ luật bằng hình thức Khai trừ ra khỏi Đảng đồng chí Phạm Công Tạc. Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII thi hành kỷ luật bằng hình thức khai trừ ra khỏi Đảng đối với ông Chu Ngọc Anh./.