Trong đại án Việt Á, việc để công ty Việt Á thâu tóm đề tài nguyên cứu khoa học cấp quốc gia, từ đó bộ kit xét nghiệm COVID-19 được “thổi giá”, lưu hành rộng rãi, thu lợi bất chính hàng nghìn tỷ đồng có sai phạm rất lớn từ một số lãnh đạo, cán bộ thuộc Bộ Y tế.Đến nay, cựu Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long cùng một số cán bộ như cựu phó trưởng phòng Quản lý giá Cục Quản lý Dược Nguyễn Huỳnh; cựu vụ trưởng Vụ Trang thiết bị và công trình y tế Nguyễn Minh Tuấn; cựu vụ trưởng Kế hoạch tài chính Nguyễn Nam Liên...đã bị khởi tố, bắt giam.Trong một bài đăng mới đây trên website của Ủy ban Kiểm tra Trung ương nêu rõ, để Việt Á “thâu tóm”, chiếm đoạt bất hợp pháp sở hữu Đề tài bộ sinh phẩm xét nghiệm COVID-19, có những vi phạm của Ban Cán sự Đảng và Lãnh đạo Bộ Y tế trong việc buông lỏng lãnh đạo, kiểm tra, để Bộ Y tế, một số đơn vị thuộc Bộ và cá nhân vi phạm nghiêm trọng các quy định của Đảng, pháp luật Nhà nước, quy định của Bộ Y tế trong việc cấp số đăng ký lưu hành; việc giám sát, đánh giá, kiểm tra, thẩm định quy trình kiểm định chất lượng; hiệp thương giá và kiểm tra việc hiệp thương giá, mua sắm bộ kit xét nghiệm do Học viện Quân y chủ trì, phối hợp với Việt Á sản xuất.Đáng chú ý, từ những vi phạm của Viện trưởng Viện vệ sinh dịch tễ Trung ương Đặng Đức Anh trong việc xác nhận chất lượng bộ sinh phẩm xét nghiệm COVID-19 do Học viện Quân y và Công ty Việt Á phát triển đã kéo theo nhiều vi phạm và để Bộ Y tế cấp số đăng ký lưu hành bộ kit xét nghiệm COVID-19 được mang tên Công ty Việt Á sản xuất.Theo đó, ngày 2/3/2020, ông Đặng Đức Anh gửi email cá nhân cho Bộ KHCN (không có chữ ký, không đóng dấu) xác nhận các bộ sinh phẩm của Học viện Quân y đạt tiêu chuẩn độ nhạy, độ đặc hiệu, tính ổn định trong thử nghiệm phát hiện SARS-CoV-2. Đây chỉ là tài liệu cá nhân trao đổi với cá nhân, không có giá trị pháp lý, không phải tài liệu của Viện trưởng Viện vệ sinh dịch tễ Trung ương gửi Bộ KHCN, thế nhưng trên cơ sở này Bộ KHCN thành lập Hội đồng đánh giá, nghiệm thu Đề tài giai đoạn 1 trái quy định.Ngày 18/8/2020, ông Đặng Đức Anh, Viện trưởng Viện vệ sinh dịch tễ Trung ương ký Công văn số 1160/VSDTTW-NCYS gửi Vụ Trang thiết bị và Công trình y tế, theo đó Viện trưởng Viện vệ sinh dịch tễ Trung ương lập lại phiếu kết quả kiểm nghiệm; đồng thời kèm theo giấy chứng nhận kiểm nghiệm trang thiết bị y tế, trong đó kết luận bộ kit xét nghiệm Covid -19 do Công ty Việt Á sản xuất đạt tiêu chuẩn của nhà sản xuất.Trên cơ sở này, ngày 4/12/2020, Bộ Y tế ban hành Quyết định số 5071 do Thứ trưởng Nguyễn Trường Sơn ký cấp số đăng ký lưu hành đối với bộ kit xét nghiệm COVID-19 của Công ty Việt Á có giá trị 5 năm là trái thẩm quyền và vi phạm Quyết định số 1353 của Bộ Y tế. Việc cấp số đăng ký cho Công ty Việt Á là không đúng đối tượng, vì đây là tài sản công thuộc sở hữu Nhà nước do Bộ KHCN là đại diện chủ sở hữu, Bộ KHCN chưa quyết định xử lý bàn giao cho Công ty Việt Á.Từ những vi phạm này và nhiều vi phạm khác của một số đơn vị, cá nhân thuộc Bộ Y tế dẫn tới Công ty Việt Á dễ dàng “thâu tóm”, chiếm đoạt sở hữu bất hợp pháp Đề tài nghiên cứu bộ sinh phẩm xét nghiệm Covid-19.Ủy ban Kiểm tra Trung ương kết luận, những vi phạm, khuyết điểm của Ban Cán sự Đảng trong việc để Bộ Y tế ban hành 6 văn bản, trong đó có công bố giá bán các sinh phẩm, trang thiết bị y tế của doanh nghiệp (bộ xét nghiệm phát hiện virus SARS-CoV-2 của Công ty Việt Á, được công bố với giá 470.000 đồng/test) mà không kiểm tra cơ cấu hình thành giá, trái quy định pháp luật.Thông qua đó Bộ Y tế đã hợp thức hóa giá bán các sinh phẩm, trang thiết bị y tế chẩn đoán in vitro xét nghiệm virus SARS-CoV-2 cho Công ty Việt Á, từ đó các sở Y tế và các bệnh viện, Viện nghiên cứu sử dụng các thông báo nêu trên làm cơ sở xác định giá gói thầu mua sắm sinh phẩm, trang thiết bị y tế chẩn đoán in vitro xét nghiệm virus SARS-CoV-2 (chủ yếu thực hiện bằng hình thức chỉ định thầu rút gọn) vì cho rằng đây là giá chuẩn do Bộ Y tế công bố, dẫn tới nhiều địa phương vi phạm trong việc mua bộ kit xét nghiệm Covid-19 của Công ty Việt Á, gây thiệt hại rất lớn đến tiền, tài sản của Nhà nước và các cơ sở y tế.Tại kỳ họp thứ 15, Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã kỷ luật cảnh cáo Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương Đặng Đức Anh.Liên quan đến vụ án Việt Á, ngày 6/6, Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII thi hành kỷ luật bằng hình thức khai trừ ra khỏi Đảng đối với ông Nguyễn Thanh Long. Sau đó một ngày, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã khởi tố bị can, bắt tạm giam ông Nguyễn Thanh Long, nguyên Bộ trưởng Bộ Y tế về tội “Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ”. Ông Long có hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn làm trái các quy định của pháp luật trong việc cấp số đăng ký lưu hành, hiệp thương giá và kiểm tra giá hiệp thương kit xét nghiệm Covid-19, gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng tài sản Nhà nước.Trước đó, ngày 25/5, Cơ quan CSĐT Bộ Công an (C03) đã ra quyết định khởi tố bị can, thực hiện lệnh bắt tạm giam ông Nguyễn Huỳnh - Phó Trưởng phòng Quản lý giá, Cục Quản lý Dược, Bộ Y tế về tội "Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ". Ông Nguyễn Huỳnh đã lợi dụng vai trò giới thiệu, can thiệp và tác động đến ông Nguyễn Minh Tuấn - Vụ trưởng Vụ Trang Thiết bị và Công trình y tế, trình, ký đề xuất Bộ Y tế ban hành Quyết định cấp Số đăng ký lưu hành kit xét nghiệm cho Công ty Việt Á trái quy định của pháp luật.Hai lãnh đạo cấp vụ khác tại Bộ Y tế gồm ông Nguyễn Minh Tuấn - nguyên vụ trưởng Vụ Trang thiết bị và công trình y tế, Bộ Y tế; Nguyễn Nam Liên - Vụ trưởng Vụ Kế hoạch tài chính (Bộ Y tế) bị khởi tố từ ngày 31/12/2021 về tội Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ.Những vi phạm của đảng viên, tổ chức đảng liên quan tới vụ kit xét nghiệm xảy ra tại Công ty việt Á đã được xem xét, xử lý kỷ luật nghiêm minh theo đúng quy định của Đảng, “không có vùng cấm”, “không có ngoại lệ” được dư luận xã hội và quần chúng nhân dân đồng thuận, ủng hộ./.
