Ngược đường Tăng Láng về phía Tây của Yên Thành, ngay khi vừa lên đỉnh dốc Hủng Trăn của xã Đồng Thành, huyên Yên Thành (Nghệ An), hồ Vệ Vừng xanh trong in bóng núi biếc hiện ra trước sự ngỡ ngàng bởi vẻ đẹp trời nước hữu tình như một bức tranh sơn thủy.
Hồ Vệ Vừng - nơi gắn liền với những kỷ niệm của biết bao thế hệ những người dân lớn lên nơi các xã miền Tây của huyện lúa, giờ đang là điểm lựa chọn của nhiều du khách.
Tên gọi Vệ Vừng có từ xa xưa, mới nghe tưởng như chỉ là những “vệ”, “gò”, như “vệ ngô”, “vệ khoai”, “vệ lúa”, rồi đến “vệ vừng”... nhưng kỳ thực đây là một vùng rừng nước mênh mông với mặt nước rộng khoảng 720 ha, trên 20 triệu m3 nước, trải qua các xã Đồng Thành, Kim Thành, Quang Thành.
Hồ Vệ Vừng gắn với một quần thể rừng sinh thái với thảm động thực vật khá phong phú, đa dạng như rừng Xanh Gám, rừng lim nguyên sinh Lăng Thành, Hậu Thành và một diện tích đất rừng trải dài từ phía Bắc, đến Tây sang Nam của huyện (Đức Thành đến Sơn Thành) có vai trò rất lớn trong việc bảo tồn thiên nhiên, môi trường.
Cùng với số lượng trên 220 sông ngòi, hồ đập trên địa bàn huyện Yên Thành, Vệ Vừng mang vẻ đẹp trầm mặc của mặt nước bốn mùa yên ả trong xanh bên những vách núi và các khu rừng phòng hộ, vừa là nơi cung cấp nước sinh hoạt, nguồn nước tưới mát, bồi đắp cho các cánh đồng lúa xanh. Vệ Vừng, cùng với đập Quản Hài, đập Lọ Nồi, đập Sặt, hồ Xuân Nguyên, đầm sen Diệu Ốc... không chỉ là “lá phổi xanh”, là “máy điều hòa khổng lồ” có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với môi trường tự nhiên, mà còn tạo nên chuỗi những thắng địa hấp dẫn.
Con đường đồi dốc,rợp bóng cây xanh, dẫn vào khi du lịch sinh thái Đập Vệ Vừng được đầu tư xây dựng khang trang, đẹp đẽ đã thu hút ngay từ cái nhìn đầu tiên của khách tới tham quan. Nơi đây có khu nhà nghỉ tiện nghi, nhà hàng ăn uống, giải khát, đội thuyền du lịch, thuyền đạp nước phục vụ du khách, núi lèn tự tạo, nhà nổi,… và những điểm câu cá tuyệt vời.
Là một quần thể rừng sinh thái với thảm động thực vật khá phong phú, đa dạng có vai trò rất lớn trong việc bảo tồn thiên nhiên, môi trường. Cùng với số lượng trên 220 sông ngòi, hồ đập trên địa bàn huyện Yên Thành, Vệ Vừng mang vẻ đẹp trầm mặc của mặt nước bốn mùa yên ả, trong xanh bên những vách núi và các khu rừng phòng hộ, vừa là nơi cung cấp nước sinh hoạt, nguồn nước tưới mát, bồi đắp cho các cánh đồng lúa.
Được ví như một đại dương nhỏ bao quanh bởi các ốc đảo, nối nhau nằm giữa biển nước mênh mông, với mặt nước rộng khoảng 720 ha, trên 20 triệu m3 nước, trải dài qua các xã Đồng Thành, Kim Thành, Quang Thành huyện Yên Thành. Bao quanh lòng hồ là những rừng dẻ, núi non, hồ, suối trong lành, vừa yên bình vừa thơ mộng. Những vạt bạch đàn tươi tốt với màu xanh bất tận. Nơi đây có hệ động thực vật vô cùng phong phú, đa dạng, có cảnh quan thiên nhiên đặc sắc, không khí trong lành, giúp du khách thư giản, thả hồn theo những con thuyền lướt nhẹ trên mặt nước.
Trên diện tích rộng lớn này có tới 10 ốc đảo lớn nhỏ, trong đó nhiều đảo còn giữ được vẻ đẹp hoang sơ, cây cối rậm rạp, như: đảo Nậy, Bạch Đàn, Rành Rành, Động Mít, Anh Đức, Hòn Biền, Lèn Đình…
Ngoài ra còn có 3 đảo chìm, hàng năm chỉ nhô lên vào mùa khô. Chiều chiều, đảo Cò lại huyên náo cả một vùng tĩnh lặng giữa dòng nước trong xanh, từng đàn cò kéo nhau về đậu trắng trên diện tích 3 ha rừng. Những ốc đảo này tạo nên cảnh quan độc đáo, không chỉ là nơi để chăn thả trâu bò, mà còn là nơi cư trú của hàng chục vạn con cò. Do được bảo vệ, quản lý tốt, kết hợp với môi trường sinh thái trong lành, nên đàn cò ngày càng đông đúc. Ai cũng lựa chọn cho mình một vị trí phù hợp để chụp ảnh, vì thế mà các đảo Cò luôn là điểm đến mà du khách của Vệ Vừng ít khi bỏ qua.
Qua dốc Hủng Trăn, phía bên tay phải là rừng dẻ bạt ngàn. Cả rừng dẻ đổ bóng xuống Vệ Vừng tạo nên nét đẹp mới lạ. Rừng dẻ vào mùa luôn được du khách thích thú, tham quan và tham gia nhặt hạt dẻ, nó như một thức quà. Không chỉ thăm thú, thưởng ngoạn vẻ đẹp thiên nhiên, du khách đến đây còn được thưởng thức những món ăn dân dã, đậm chất quê. Bởi nơi đây có nguồn lợi thủy sản khá phong phú, với nhiều loài cá nước ngọt sinh sản tự nhiên, trong đó nổi tiếng là loài trắm ốc với trọng lượng “khủng”. Đến nỗi, người dân trong vùng từ xưa đến nay đã quen gọi những con cá nước ngọt có trọng lượng lớn, thịt thơm và chắc, là “cá Vệ Vừng”.
Với nguồn lợi thủy sản phong phú, chất lượng tốt, khách hàng đến Vệ Vừng tha hồ lựa chọn các món ăn, có thể kể đến như cá trôi om măng, baba om chuối đậu, ba ba rang muối, … với hương vị đậm đà, khó quên. Đập Vệ Vừng là một trong những điểm phát triển du lịch sinh thái nổi bật của huyện Yên Thành, khi mà cơ sở hạ tầng nơi đây, từng bước đầu tư xây dựng để đáp ứng nhu cầu vui chơi, nghỉ dưỡng của du khách ở khắp mọi nơi
Được biết, trong năm 2018, Tập đoàn TH đã khảo sát đầu tư xây dựng khu sinh thái hồ Vệ Vừng với tổng mức 2.900 tỷ đồng. Hy vọng với sự quan tâm của tỉnh Nghệ An, trong tương lai không xa, Vệ Vừng sẽ là nơi dừng chân lý tưởng cho những ai muốn tránh xa chốn ồn ào đô thị, để tìm tới cái thanh tịnh, bình lặng,tận hưởng cảm giác mát lạnh với làn gió nhẹ trên mặt nước trong, hòa quyện với màu xanh của núi rừng.
