Theo ghi nhận của chúng tôi, bức tượng bán thân nhà chí sĩ yêu nước Phan Bội Châu được đặt ngay vòng xuyến đường 2C (hay còn gọi đường Hồ Hán Thương kéo dài). Đây là trục đường chính đường đi vào dự án khu đô thị mới CửaTiền - Vinh Tân do Công ty Danatol làm chủ đầu tư. Môi trường cảnh quan xung quanh bức tượng luôn ngập khói bụi...
Đo đạc tại chỗ cho thấy, bệ tượng cao 2m, phần tượng bán thân cụ Phan Bội Châu mang màu đồng, cao khoảng 1m20. Một số hộ dân sinh sống, kinh doanh và người dân thường xuyên qua lại ở tuyến đường 2C cho hay, tượng cụ Phan Bội Châu được dựng lên khoảng vài năm trở lại đây. Ông Lê Văn Long (trú tại phường Vinh Tân, TP Vinh) cho biết, “tượng cụ Phan Bội Châu đã xuất hiện từ khá lâu. Tại vị trí dựng tượng cụ, trước đó chỉ là vòng xuyến trồng hoa, sau một thời gian tôi mới thấy bức tượng được dựng lên. Tôi nghĩ việc đặt tượng chỉ có thể là chủ đầu tư dự án khu đô thị thực hiện”. Anh Nguyễn Thanh Mai (phường Vinh Tân, TP Vinh) là người thường xuyên qua lại đoạn đường này bày tỏ thắc mắc, khó hiểu: “Tôi cũng lấy làm khó hiểu là vì sao tượng danh nhân, nhà chí sĩ yêu nước cụ Phan Bội Châu lại được dựng lên ngay ngã tư vòng xuyến với biết bao xe cộ, khói bụi như thế. Tôn vinh danh nhân lịch sử như vậy là không phù hợp. Không biết nhà đầu tư dự án hay đơn vị nào đặt tượng cụ ở đây?”.
Mang theo những thắc mắc xen lẫn khó hiểu của người dân, chúng tôi tìm đến UBND phường Vinh Tân. Khi được hỏi, việc đặt tượng cụ Phan Bội Châu trong khu đô thị mới Vinh Tân, UBND phường có nhận được ý kiến, văn bản nào của các đơn vị liên quan, ông Nguyễn Đình Thanh, Chủ tịch UBND phường này nói: “Phường không nhận được ý kiến phản ánh và cũng không có hồ sơ, văn bản nào liên quan đến việc dựng tượng cụ Phan Bội Châu ở khu đô thị Cửa Tiền - Vinh Tân”. Ông Thanh cho biết thêm, nếu cần biết rõ hơn sự việc đề nghị đến Phòng VHTT TP Vinh. Trao đổi với chúng tôi, một cán bộ có trách nhiệm ở Phòng VHTT (UBND TP Vinh) khẳng định: “Từ trước tới nay chúng tôi chưa nhận được ý kiến, văn bản hồ sơ nào liên quan về việc đặt tượng ở khu đô thị. Theo tôi được biết, bất kỳ việc xây dựng, đặt tượng ở đâu cũng phải làm theo chủ trương của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Phải theo quy hoạch chung của tỉnh, thành phố không có thẩm quyền về việc này”.
“Việc xây dựng, đặt tượng đài phải theo quy hoạnh hệ thống tượng đài và tranh hoành tráng của UBND Nghệ An. Việc đặt tượng, xây tượng ở đâu đều phải có quy hoạch từ trước. Đến nay chúng tôi cũng chưa nhận được ý kiến bằng văn bản về việc đặt tượng cụ Phan Bội Châu ở khu đô thị mới. Việc đặt tượng như đã nói, trước hết phải tuân theo quy hoạch đã được phê duyệt phải, tiếp đó có văn bản xin ý kiến của các Sở, ngành liên quan”.
(Ông HOÀNG MINH PHƯƠNG, Trưởng phòng Quản lý Văn hóa, Sở VHTT Nghệ An)
Phường không biết, thành phố cũng không hay buộc chúng tôi phải cậy nhờ Sở VHTT Nghệ An, cơ quan quản lý nhà nước về hệ thống tượng đài, tranh hoành tráng trên địa bàn tỉnh. Tuy nhiên vẫn chưa thể có câu trả lời “ai đã dựng tượng nhà chí sĩ yêu nước Phan Bội Châu ở thành Vinh”. Ông Hoàng Minh Phương, Trưởng phòng Quản lý Văn hóa (Sở VHTT Nghệ An) cho biết: “Việc xây dựng, đặt tượng đài phải theo quy hoạnh hệ thống tượng đài và tranh hoành tráng của UBND Nghệ An. Việc đặt tượng, xây tượng ở đâu đều phải có quy hoạch từ trước. Đến nay chúng tôi cũng chưa nhận được ý kiến bằng văn bản về việc đặt tượng cụ Phan Bội Châu ở khu đô thị mới. Việc đặt tượng như đã nói, trước hết phải tuân theo quy hoạch đã được phê duyệt, tiếp đó có văn bản xin ý kiến của các Sở, ngành liên quan”.
Được biết, ngày 23.12.2014, UBND tỉnh Nghệ An đã ra quyết định số 7218 QĐ- UBND về việc phê duyệt Đề án quy hoạch hệ thống tượng đài, tranh hoành tráng giai đoạn 2014 đến 2030. Mục tiêu của Đề án quy hoạch là đến năm 2030, tỉnh Nghệ An có một hệ thống tượng đài và tranh hoành tráng từ tỉnh đến huyện, thành phố, thị xã có chất lượng nghệ thuật cao, có không gian phù hợp với kiến trúc cảnh quan, môi trường và phát huy được các giá trị về chính trị, kinh tế và văn hóa, xã hội. Theo quyết định này của UBND tỉnh Nghệ An, trong giai đoạn 2014-2030, tại TP Vinh không quy hoạch tượng đài cụ Phan Bội Châu ở khu đô thị mới Cửa Tiền - Vinh Tân. Nếu đã không đưa vào quy hoạch xây dựng tượng đài thì bức tượng nhà chí sĩ yêu nước Phan Bội Châu được dựng lên tại một vòng xuyến trên địa bàn phường Vinh Tân là do ai thực hiện? Câu hỏi này sẽ được chúng tôi trở lại trong những số báo sau.
Cũng quan tâm vấn đề này, một nhà nghiên cứu lịch sử, văn hóa địa phương cho rằng, nhà chí sĩ yêu nước Phan Bội Châu là một danh nhân lịch sử nổi tiếng, vì thế việc dựng tượng cụ ở đâu, quy mô như thế nào, hình dáng ra sao nhằm thể hiện được cốt cách, thần thái của “Ông già Bến Ngự”... cần được nghiên cứu kỹ lưỡng, chứ không phải cứ thích là dựng lên. Điều khó hiểu nữa là, chính quyền địa phương, cơ quan chức năng lại không hề hay biết việc dựng tượng cụ Phan Bội Châu ở ngay vòng xuyến giao thông suốt ngày đêm chịu cảnh khói bụi, còi xe...
