Hai lần thiệt hại xảy ra đối với xã hội
Ngày 18/12, sau khi tống đạt quyết định khởi tố bị can, Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an (C03) bắt tạm giam Phan Quốc Việt, người sáng lập, đồng thời là Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty cổ phần công nghệ Việt Á.
Cơ quan điều tra cũng bắt tạm giam Phạm Duy Tuyến, Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) tỉnh Hải Dương, và các bị can là lãnh đạo, nhân viên của Công ty Việt Á, CDC Hải Dương.
Các bị can bị điều tra về tội ''vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng''.
Bước đầu, thông tin từ phía cơ quan điều tra, để được giao cung ứng trước thiết bị, vật tư y tế, tiêu thụ với số lượng lớn, tăng doanh thu lợi nhuận và được tạo điều kiện trong việc hoàn thiện hồ sơ, thanh quyết toán theo giá do Công ty Việt Á đề nghị, Phan Quốc Việt còn thỏa thuận, thống nhất, chi cho cán bộ, lãnh đạo các đơn vị mua hàng với số tiền rất lớn.
Để thu lợi nhuận bất chính và chi tiền ngoài hợp đồng, Phan Quốc Việt và các đối tượng của Công ty Việt Á đã nâng khống giá thiết bị, chi phí nguyên vật liệu đầu vào đưa vào thuyết minh cơ cấu giá xác định giá bán là 470.000 đồng/Kit; thỏa thuận và chi tiền % hợp đồng cho lãnh đạo Bệnh viện, CDC các tỉnh, thành phố trong quá trình cung cấp sản phẩm.
Đến nay, bước đầu Cơ quan điều tra đã làm rõ sai phạm trong việc Công ty Việt Á bán Kit xét nghiệm Covid cho CDC Hải Dương thông qua 5 hợp đồng với tổng giá trị 151 tỷ đồng, Phan Quốc Việt đã chi tiền % ngoài hợp đồng cho Phạm Duy Tuyển, Giám đốc CDC Hải Dương số tiền gần 30 tỷ đồng.
Về hành vi này, TS, luật sư Đặng Văn Cường (Đoàn Luật sư Hà Nội) cho rằng, số tiền hưởng lợi như vậy là rất lớn, hành vi trục lợi trên nỗi sợ hãi, lo lắng của cộng đồng là rất đáng lên án.
"Cơ quan điều tra cũng sẽ làm rõ việc đưa nhận tiền trong những tình huống như thế này có thỏa mãn dấu hiệu cấu thành tội Đưa hối lộ theo điều 364 Bộ luật Hình sự và tội Nhận hối lộ theo điều 354 Bộ luật Hình sự năm 2015 hay không để tiếp tục xử lý các đối tượng về 2 tội này", luật sư Cường nêu.
Với kết quả điều tra xác minh ban đầu như vậy, nam luật sư chỉ rõ, đã cho thấy có sự thông đồng giữa doanh nghiệp cung cấp vật tư y tế đối với lãnh đạo ngành y tế ở địa phương để doanh nghiệp đặc quyền, đặc lợi, được chỉ định thầu.
Cụ thể, điều tra ban đầu xác định, Việt Á đã cung ứng Kit xét nghiệm cho CDC và các cơ sở y tế khác của 62 tỉnh, thành phố trên cả nước với doanh thu gần 4.000 tỷ đồng.
"Đây là số tiền rất lớn, làm thất thoát tài sản của nhà nước, làm tăng giá xét nghiệm gây thiệt hại đến tài sản của nhiều tổ chức, cá nhân.
Bởi vậy, việc cơ quan điều tra khởi tố vụ án vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng là có cơ sở", luật sư Cường nhấn mạnh.
Theo luật sư, Cơ quan điều tra sẽ làm rõ hành vi vi phạm pháp luật được các đối tượng thực hiện như thế nào, vai trò của từng đối tượng và hậu quả đã gây ra đối với xã hội để xác định trách nhiệm pháp lý cụ thể, đồng thời thu giữ các tài sản để đảm bảo khắc phục hậu quả, thu hồi tài sản cho nhà nước.
Tất cả các tài sản do phạm tội mà có và thu lợi bất chính sẽ đều bị tịch thu sung công quỹ.
Với hành vi, vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng, thiệt hại cho nhà nước số tiền từ 1 tỷ đồng trở lên, các đối tượng trong vụ án này sẽ phải đối mặt với khung hình phạt là phạt tù từ 10 năm đến 20 năm.
Về việc chỉ định thầu, luật sư Cường cho rằng, được thực hiện theo điều 22 của Luật đấu thầu 2013, với quy định rất cụ thể về các trường hợp.
Theo quy định của luật đấu thầu, các gói thầu "mua thuốc, hóa chất, vật tư, thiết bị y tế để triển khai công tác phòng chống dịch bệnh trong trường hợp cấp bách", sẽ tiến hành chỉ định thầu chứ không tổ chức đấu thầu rộng rãi.
Tuy nhiên việc chỉ định thầu phải theo quy định của pháp luật để đảm bảo sử dụng có hiệu quả nguồn vốn ngân sách nhà nước, đảm bảo công khai, minh bạch, công bằng trong hoạt động đấu thầu.
"Nếu việc chỉ định theo được thực hiện đúng, đầy đủ quy định của pháp luật, khách quan để lựa chọn nhà thầu hợp lý, kiểm tra rà soát kỹ giá cả thị trường đối với mặt hàng sẽ sử dụng hiệu quả nguồn vốn ngân sách, mua sắm được vật tư y tế có chất lượng, giá cả hợp lý.
Tuy nhiên các đối tượng đã cấu kết với nhau để nâng 'khủng' giá vật tư y tế khiến Nhà nước phải chi một số tiền rất lớn mới mua được lượng hàng hóa như vậy, đồng thời khiến hoạt động xét nghiệm đối với nhân dân bị đổi giá, hai lần thiệt hại xảy ra đối với xã hội.
Bởi vậy mức hình phạt đối với các bị can trong những vụ án như thế này sẽ rất nghiêm khắc", nam luật sư nêu rõ.
Lợi dụng dịch bệnh để trục lợi là tình tiết tăng nặng
Nam luật sư chỉ rõ, hành vi lợi dụng dịch bệnh để trục lợi sẽ là tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự.
Bởi vậy trong những vụ án như này, người có vai trò chính có thể sẽ phải đối mặt với khung hình phạt cao nhất lên đến 20 năm tù. Các bị can thực hiện vai trò giúp sức tích cực, hưởng lợi lớn cũng sẽ phải chịu mức chế tài nghiêm khắc.
Trong quá trình điều tra vụ án này cơ quan điều tra cũng sẽ làm rõ trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân có liên quan, mở rộng điều tra đối với các địa phương khác, để làm rõ các sai phạm có liên quan của các bị can, giải quyết vụ án một cách triệt để, công bằng, đúng pháp luật.
Quá trình điều tra nếu cứ có căn cứ cho thấy các đối tượng còn thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật khác như đưa hối lộ, nhận hối lộ, rửa tiền, trốn thuế... sẽ tiếp tục khởi tố thêm các tội danh khác và xử lý đối với các những người vi phạm theo quy định của pháp luật.
Các chuyên gia pháp lý khi được hỏi đều nhìn nhận, vụ án này một lần nữa cho thấy có một số doanh nghiệp sân sau đã thao túng ngành nghề, lĩnh vực ở nhiều địa phương, làm thất thoát tài sản của nhà nước, suy thoái đạo đức của cán bộ, giảm sút niềm tin của nhân dân.
Do đó, cơ quan chức năng cần làm rõ mối quan hệ giữa doanh nghiệp và quan chức, làm rõ phương thức thủ đoạn của các đối tượng để xử lý theo quy quy định của pháp luật./.
