Theo danh sách công khai các đơn vị nợ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp và bảo hiểm tai nạn lao động - bệnh nghề, tính đến 14/2/2023, tỉnh Nghệ An có 756 đơn vị nợ bảo hiểm với số tiền lên tới hơn 173 tỷ đồng.
Công khai danh sách "đen"
Theo quy định của Bảo hiểm xã hội Việt Nam, hàng tháng cơ quan bảo hiểm xã hội các địa phương phải công khai các đơn vị nợ bảo hiểm xã hội, số tiền nợ lên website của ngành. Thực hiện quy định này, hàng tháng, Bảo hiểm xã hội tỉnh Nghệ An đều cập nhật, niêm yết công khai danh sách "đen" đó. Danh sách này gồm các thông tin như tên đơn vị nợ bảo hiểm, số lao động của đơn vị tại tháng đó, số tiền nợ của đơn vị, số tháng nợ.
Trong 756 đơn vị nợ bảo hiểm tại tỉnh Nghệ An, đơn vị có số nợ bảo hiểm lớn nhất là hơn 21 tỷ đồng, ít nhất là hơn 5 triệu đồng, với thời gian bị nợ bảo hiểm thấp nhất là 3 tháng, nhiều nhất là 145 tháng.
Những doanh nghiệp nợ bảo hiểm “khủng” phải kể đến như: Công ty CP Đầu tư và xây dựng 24 (trụ sở tại xã Nghi Phú, TP. Vinh) nợ hơn 21,5 tỷ đồng; Công ty CP 482 (phường Lê Lợi, TP. Vinh) nợ hơn 16,7 tỷ đồng; Công ty CP Xây dựng thủy lợi I (trụ sở tại phường Đông Vĩnh, TP. Vinh) nợ hơn 9,8 tỷ đồng; Công ty CP Nam Thuận (trụ sở tại xã Diễn Mỹ, huyện Diễn Châu) nợ hơn 9,1 tỷ đồng.
Công ty CP Xây dựng và thương mại 423 (trụ sở tại phường Quang Trung, TP. Vinh) nợ hơn 7,5 tỷ đồng; Tổng công ty Xây lắp dầu khí Nghệ An (trụ sở tại phường Hưng Bình, TP. Vinh) nợ hơn 5,6 tỷ đồng; Công ty CP Đầu tư phát triển hạ tầng giao thông 9 (trụ sở tại phường Đông Vĩnh, TP. Vinh) nợ gần 4,5 tỷ đồng…
Trong năm 2022, đoàn liên ngành tỉnh Nghệ An đã làm việc với hơn 160 đơn vị nợ có số nợ cao, thời gian nợ kéo dài. Đồng thời, đoàn cũng thực hiện thanh tra chuyên ngành đột xuất tại hơn 300 đơn vị, thu hồi hơn 81 tỷ đồng tiền nợ đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm y tế tại các đơn vị sử dụng lao động.
Mặc dù đã cố gắng triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm tăng cường công tác thu, giảm nợ bảo hiểm xã hội, nhưng tỷ lệ nợ bảo hiểm xã hội trên địa bàn tỉnh Nghệ An vẫn ở mức cao. Trong đó, số nợ của khối doanh nghiệp có tỷ lệ lớn nhất.
Lý giải nguyên nhân dẫn đến tình trạng nhiều đơn vị trên địa bàn nợ bảo hiểm xã hội, đại diện Bảo hiểm xã hội Nghệ An cho biết, lý do dẫn đến việc nợ đọng bảo hiểm xã hội tại nhiều đơn vị, doanh nghiệp là do đơn vị chưa thực sự quan tâm thực hiện các chính sách về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động.
Tiếp đến, đối với xử lý tiền nợ đọng bảo hiểm xã hội tại các đơn vị, doanh nghiệp đã ngừng hoạt động, giải thể, phá sản hoặc chủ sử dụng lao động bỏ trốn, mất tích hết sức khó khăn.
Ngoài ra, giải pháp tổ chức công đoàn kiện đơn vị sử dụng lao động ra tòa lại khó triển khai do những vướng mắc về thủ tục; còn biện pháp cứng rắn nhất là xử lý hình sự đối với tổ chức, cá nhân vi phạm vẫn chưa được áp dụng, chưa có chủ sử dụng lao động nào bị khởi tố, xử lý do quan điểm về hành vi “trốn đóng bảo hiểm xã hội” chưa có sự thống nhất cao giữa các cơ quan tố tụng.
Một nguyên nhân nữa, từ lý giải của một số doanh nghiệp trên địa bàn Nghệ An, tình trạng nợ đọng bảo hiểm kéo dài là do sau thời gian dài chịu ảnh hưởng của dịch Covid-19, các đơn vị bước đầu khôi phục hoạt động sản xuất, kinh doanh, tuy nhiên, tốc độ phục hồi còn chậm nên chưa có khả năng thanh toán các khoản nợ.
Tiếp tục giải quyết "Bài toán khó"
Theo Bảo hiểm xã hội tỉnh Nghệ An, để tiếp tục giải quyết “bài toán khó” về nợ bảo hiểm trên địa bàn, đơn vị này đã triển khai đồng bộ, quyết liệt nhưng linh hoạt các biện pháp đôn đốc thu bảo hiểm. Ngoài việc thông báo nợ đến các đơn vị định kỳ 15 ngày/lần, bảo hiểm xã hội Nghệ An đăng tải danh sách đơn vị nợ đóng bảo hiểm trên website của cơ quan bảo hiểm xã hội Nghệ An, tổ chức đôn đốc thu nợ trực tiếp tại các đơn vị hoặc mời đơn vị đến trụ sở cơ quan bảo hiểm.
Cùng với thực hiện thanh tra chuyên ngành đột xuất tại các đơn vị nợ, cơ quan Bảo hiểm xã hội Nghệ An phối hợp với Phòng Cảnh sát kinh tế thuộc Công an tỉnh Nghệ An làm việc trực tiếp với các đơn vị nợ kéo dài.
Bởi vậy, phía Bảo hiểm xã hội tỉnh Nghệ An kiến nghị các cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung quy định về đại diện trong tố tụng để tạo cơ sở cho tổ chức công đoàn cấp trên đại diện cho người lao động khởi kiện doanh nghiệp đòi nợ bảo hiểm xã hội.
Bên cạnh đó, cần điều chỉnh mức xử phạt hành chính đối với các hành vi vi phạm pháp luật bảo hiểm xã hội phù hợp với tính chất và mức độ nghiêm trọng của lĩnh vực. Thực tế hiện nay mức xử phạt hành chính đối với hành vi vi phạm pháp luật bảo hiểm xã hội vẫn còn thấp, chưa phù hợp với tính chất, mức độ của hành vi vi phạm và quy mô của việc sử dụng lao động tại doanh nghiệp.
Bảo hiểm xã hội tỉnh Nghệ An cũng thực hiện giao chỉ tiêu thu bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp và tỷ lệ nợ cho từng cán bộ chuyên quản, gắn việc xếp loại viên chức hàng quý với kết quả thực hiện tại đơn vị được phân công. Đồng thời, hàng tháng tổ chức làm việc với các đơn vị đang nợ đóng bảo hiểm xã hội từ 3 tháng trở lên, nhằm lắng nghe chia sẻ của các đơn vị về những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động để có sự hỗ trợ kịp thời, tháo gỡ khó khăn cùng đơn vị, cũng đôn đốc các đơn vị trong việc nộp bảo hiểm xã hội đầy đủ, kịp thời, đảm bảo quyền lợi cho người lao động.
Theo Nguyễn Thuấn - vneconomy.vn
