9 năm chưa giải quyết xong bất cập
Sau hàng chục văn bản của UBND thành phố Hà Nội gửi Bộ GTVT đề nghị dỡ bỏ, di dời trạm thu phí BOT trên trục đường Bắc Thăng Long - Nội Bài (nay là đường Võ Văn Kiệt) về đúng đường dự án ở Vĩnh Phúc để tránh bức xúc trong nhân dân, tại kỳ họp Quốc hội đang diễn ra, Giám đốc Công an thành phố Hà Nội Nguyễn Hải Trung cũng đã đăng đàn cho biết: trạm thu phí Bắc Thăng Long - Nội Bài đang hình thành các nhóm phản đối cả trên mạng xã hội lẫn ở hiện trường trạm thu phí.
Theo ông Trung, tình trạng trên đã gây mất an ninh trật tự xã hội kéo dài tại Thủ đô và đề nghị bộ trưởng Bộ GTVT có giải pháp về vị trí đặt trạm, giải pháp này cần có thời gian, lộ trình kết thúc cụ thể, tránh bức xúc dân sinh kéo dài.
Theo tìm hiểu của PV Tiền Phong, đường Võ Văn Kiệt được đầu tư bằng ngân sách nhà nước và hiện thành phố Hà Nội đang quản lý, duy tu bằng ngân sách thành phố hằng năm.
Tuy nhiên, trên tuyến đường này, đoạn từ cầu Thăng Long đi sân bay lại đang bị chắn ngang bởi trạm thu phí BOT ( còn gọi là trạm thu phí Bắc Thăng Long- Nội Bài) để hoàn vốn cho dự án đường tránh thành phố Vĩnh Yên.
Cụ thể, thay vì được đi đường nhà nước và đã đóng phí bảo trì đường bộ hàng năm, từ tháng 9/2009 đến nay, người dân tại Hà Nội khi tham gia giao thông trên đường Võ Văn Kiệt lại phải trả phí từ 10.000 đến 80.000 đồng/lượt ô tô. Đến nay, người dân sống tại Hà Nội đã thực hiện trả phí tại trạm Bắc Thăng Long - Nội Bài là 13 năm.
Năm 2013, sau khi có kiến nghị của thành phố Hà Nội về việc di dời trạm thu phí BOT này về Vĩnh Phúc, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Bộ GTVT làm việc với các bên liên quan để đưa ra phương án phù hợp nhất. Cũng trong năm này, Bộ GTVT có văn bản và thống nhất với thành phố Hà Nội dừng trạm thu phí nói trên và di dời trạm về đường dự án từ ngày 1/7/2013.
Tuy nhiên, kể từ thời điểm ra văn bản trên đến nay, đã 9 năm trôi qua, Bộ GTVT vẫn chưa thực hiện được nội dung văn bản do mình ban hành, đến nay trạm thu phí Bắc Thăng Long - Nội Bài vẫn tồn tại, thu phí trên đường của Hà Nội.
Tăng thêm 10 năm thu phí
Theo hợp đồng BOT được ký giữa đại diện Bộ GTVT là Tổng Cục đường bộ Việt Nam (ĐBVN) và nhà đầu tư dự án đường tránh thành phố Vĩnh Yên là Cty Cổ phần BOT Viettracimex 8 (Cty con của Tổng Cty Cổ phần Thương mại xây dựng, Bộ GTVT) giá trị hợp đồng đầu tư dự án là 531 tỷ đồng.
Để hoàn vốn tuyến đường, nhà đầu tư dự án được đặt trạm thu phí trên đường Võ Văn Kiệt trong vòng 16 năm 10 tháng, thời gian bắt đầu thu 1/9/2009 đến tháng 11/2025.
Tuy nhiên, trong khi Bộ GTVT chưa giải quyết xong trạm thu phí đặt nhầm chỗ, sai vị trí thì trao đổi với PV Tiền Phong chiều 13/6, đại diện lãnh đạo Tổng cục Đường bộ Việt Nam cho biết, do gặp khó khăn trong đó có lưu lượng xe giảm kể từ khi cầu Nhật Tân đi vào hoạt động, trong 2 năm qua khi dịch COVID bùng phát, nhiều thời điểm trạm phải dừng hoạt động để thực hiện giãn cách phòng chống dịch nên doanh thu để nhà đầu tư hoàn vốn dự án gần như không có.
Để bù đắp cho những khó khăn này và đảm bảo quyền lợi của nhà đầu tư, Tổng cục Đường bộ Việt Nam đã thống nhất, đề xuất cho nhà đầu tư kéo dài thu phí tại trạm Bắc Thăng Long - Nội Bài đến năm 2035, tăng thêm 10 năm với hợp đồng dự án.
Trả lời PV Tiền Phong vì sao không di dời trạm thu phí lên đường tránh Vĩnh Yên như văn bản của chính Bộ GTVT đề cập từ 2013, đại diện lãnh đạo Tổng cục ĐBVN cho rằng, nhà đầu tư không chịu và muốn tiếp tục thu phí tại trạm Bắc Thăng Long - Nội Bài đến hết hợp đồng.
Phó Chủ tịch Hiệp hội Vận tải Hà Nội - Bùi Danh Liên, cho rằng, việc lập trạm thu phí BOT trên trục Bắc Thăng Long - Nội Bài mà nay gọi là đường Võ Văn Kiệt là chuyện không chấp nhận được chứ chưa nói gì đến tăng thêm thời gian thu phí. Thứ nhất, đường Bắc Thăng Long - Nội Bài trước đây được xây dựng và hiện nay công tác bảo trì hằng năm đều bằng ngân sách thành phố Hà Nội nhưng lại để nhà đầu tư BOT lập trạm thu phí là sai về chủ trương, chính sách. Thứ hai, nhà đầu tư BOT làm đường tại Vĩnh Phúc nhưng lại bắt người tham gia giao thông ở Hà Nội đóng phí là vô lý.
“Các bất cập trên chưa được điều chỉnh, sửa sai thì nay Tổng cục ĐBVN lại muốn tăng thêm 10 năm thu phí cho nhà đầu tư tại trạm Bắc Thăng Long - Nội Bài thì không biết vai trò, năng lực và trách nhiệm của cơ quan nhà nước được giao quản lý lĩnh vực ở đâu?”, ông Liên nói.
Cần làm rõ trách nhiệm người có liên quan
Bà Bùi Thị An - Đại biểu Quốc hội khóa XIII cho biết: việc xã hội hóa để làm hạ tầng giao thông trong đó có đường BOT là chủ trương rất phù hợp, qua đó đã tạo ra nhiều công trình, tuyến đường cao tốc để tạo thuận lợi cho đi lại, phát triển kinh tế đất nước.
Tuy nhiên, một số dự án triển khai đầu tư theo hình thức này thời gian qua đã làm ồ ạt, thậm chí quản lý, giám sát kém, dẫn đến người dân tại nhiều địa phương có ý kiến phản ánh, bức xúc.
“Trong công tác quản lý, người dân đã phản ánh, bức xúc thì cần phải rà soát, xem xét lại”, bà An nói.
Theo bà An, thực tế trạm BOT Bắc Thăng Long - Nội Bài được xác định là đặt nhầm chỗ, sai vị trí và có bất cập cũng đã được Bộ trưởng Bộ GTVT thừa nhận,vậy tại sao trong 13 năm qua trạm vẫn nằm chình ình và đang thu phí người dân tại Hà Nội? Cùng với đó, trong 21 trạm thu phí bị người dân phản ứng, có bất cập thì đã có 16 trạm được Bộ GTVT xử lý, tại sao trong danh sách này không có trạm Bắc Thăng Long - Nội Bài.
Với trách nhiệm là cơ quan nhà nước được giao thẩm quyền, từ việc xây dựng hợp đồng cho đến ký hợp đồng BOT, trong đó có vị trí đặt trạm đều do Bộ GTVT thống nhất với nhà đầu tư, vậy tại sao khi điều chỉnh lại vị trí đặt trạm lại phải đưa vấn đề này lên Chính phủ, Quốc hội.
Theo bà An, vấn đề cần làm lúc này là sau khi xác định được trạm đã đặt nhầm, sai vị trí thì phải có phương án sửa chữa, sau đó phải làm rõ được các vấn đề vì sao đường làm ở Vĩnh Phúc trạm lại đặt ở Hà Nội, ai là người ký duyệt chủ trương này? Trách nhiệm của lãnh đạo bộ và người đứng đầu các đơn vị tham mưu, nghiệp vụ ra sao khi để xảy ra sự việc trên.
Đề nghị công khai doanh thu trạm BOT
Chiều 13/6, ông Nguyễn Văn Quyền, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam (VATA) nói rằng, tuyến đường Võ Văn Kiệt chỉ giảm lượng xe trong 2- 3 năm trở lại đây khi có cầu Nhật Tân, còn 10 năm trước đây gần như là đường độc đạo đi sân bay quốc tế Nội Bài nên lưu lượng xe qua lại rất lớn đến mức ngày nào cũng xảy ra ùn tắc giờ cao điểm.
Vậy nhưng nhà đầu tư chỉ thực hiện dự án với giá trị hợp đồng 531 tỷ đồng mà thu phí tại đây 13 năm qua chưa hoàn vốn, thậm chí còn muốn tăng thêm thời gian thu là rất vô lý và khó hiểu. Cơ quan quản lý cần xem xét kỹ lại việc quản lý, giám sát thu phí trên.
Cũng theo ông Quyền, trong 13 năm qua, không rõ đã có bao cuộc thanh kiểm tra, kiểm toán trong việc thu phí tại trạm BOT Bắc Thăng Long - Nội Bài? Cách đây khoảng 3- 4 năm, Tổng cục ĐBVN đã thành lập tổ công tác đến đếm lưu lượng xe qua lại và giám sát doanh thu tại trạm Bắc Thăng Long - Nội Bài, kết quả thế nào cần công khai, thông báo rõ để người dân được biết, nắm bắt.
“Khi cơ quan quản lý nhà nước chưa công khai, minh bạch việc giám sát, quản lý thu phí tại trạm Bắc Thăng Long - Nội Bài thì ý kiến, đề xuất gì người dân vẫn băn khoăn, chưa thật sự tin”, ông Quyền nói./.
