Thời gian qua, PV Báo Tài nguyên và Môi trường liên tục nhận được những phản ánh của người dân sống dọc 2 bên bờ kênh Bắc từ dọc phường Hà Huy Tập đến xã Hưng Lộc (TP Vinh, tỉnh Nghệ An). Tất cả các phản ánh đều đề cập đến việc nước thải đen ngòm từ các ống cống trong khu dân cư đổ thẳng ra kênh Bắc – Một trong những con kênh lớn nhất thành phố Vinh. Do lượng nước thải đổ ra kênh rất lớn nên nguồn nước của con kênh này có màu đen ngòm, bốc mùi hôi thối. Đặc biệt, đoạn kênh từ cầu Bưu Điện (cũ) đến hồ điều hòa Hưng Hòa còn bị bồi lắng bùn đất và ách tắc bởi cỏ cây mọc um tùm càng khiến cho nguồn nước thải thêm phần ứ đọng.
Ông Nguyễn Văn Nam, người dân sống bên kênh Bắc, đường Phùng Chí Kiên, phường Hà Huy Tập, phản ánh: Từ khi kênh Bắc được cải tạo, xây dựng hoàn thành từ nhiều năm trước thì tình trạng nước thải từ trong các cống đổ ra thường xuyên với công suất lớn. Nước thải ngày đêm chảy thường xuyên ra kênh đã khiến cho con mương luôn có màu đen ngòm, đặc quánh, bốc mùi hôi thối gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Những hộ dân sống dọc theo kênh này hàng ngày phải đóng cửa để “ứng phó” với môi trường ô nhiễm, khổ sở vô cùng.
Còn bà Hoàng Thị Vui, ở xóm Tân Hùng, xã Hưng Lộc thì bức xúc phản ánh: Từ khi kênh Bắc hoàn thành đoạn từ cầu Bưu Điện (cũ) xuống đến hồ điều hòa Hưng Hòa thì tôi thấy chưa được nạo vét lần nào cả. Chỉ thấy lâu lâu có người đến cắt một phần cỏ mọc ven mép kênh, còn bùn đất bồi lấp thì không được nạo vét. Vì thế, khi nước thải xuống kênh là khó tiêu thoát và ứ đọng, nổi váng dầu, bốc mùi hôi thối bao trùm cả các khu dân cư với hàng trăm hộ dân. Người dân chúng tôi ở đây hàng ngày bị tra tấn bởi mùi hôi thối, ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và sinh hoạt hàng ngày.
Ghi nhận thực tế vào những ngày giữa tháng 9/2023, PV chúng tôi không khỏi rùng mình khi nhìn thấy nguồn nước trong kênh đen ngòm, bốc mùi hôi tanh rất khó chịu. Thực tế kênh Bắc đoạn từ phía giáp phường Quán Bàu đến chợ kênh Bắc đã được ngầm hóa bằng nguồn vốn của dự án ODA cách đây nhiều năm nên các hộ dân sống dọc khu vực này đã không còn bị cảnh hôi thối của con kênh tra tấn. Thế nhưng, cũng bằng nguồn vốn ODA nhưng đoạn kênh Bắc từ đường Phùng Chí Kiên kéo dài đến tận hồ điều hòa Hưng Hòa lại chưa được may mắn như thế. Con kênh vẫn là kênh lộ thiên, hàng ngày nước thải đen ngòm của con kênh vẫn hiện hữu và mùi hôi tanh bao trùm cả khu vực dọc con kênh là điều khó tránh khỏi.
Đứng tại cầu Bưu Điện (cũ) quan sát, PV ghi nhận những cống nước thải đen ngòm chảy tồ tồ ra kênh, nguồn nước kênh đen kịt. Tuy nhiên, đoạn này còn được nạo vét tương đối sạch sẽ nên dòng chảy hoàn toàn bình thường dù màu nước cũng rất đen. Tuy nhiên, không được may mắn như đoạn trên thì khúc kênh phía dưới từ dưới cầu Bưu Điện (cũ) xuống tận hồ điều hòa Hưng Hòa thì bùn thải bao trùm đáy kênh, cùng với đó là các loại cỏ dại, cây cối, rau muống...phát triển bao kín cả mặt kênh. Những khúc kênh không có cỏ thì lộ rõ nước thải đen ngòm, nổi váng...trông rất kinh khủng.
Em Trần Văn Hòa, một sinh viên thuê trọ dọc đường Phung Chí Kiên kéo dài, ở xóm Xuân Hùng, xã Hưng Lộc, cho hay: Em mới đến thuê trọ ở đây được ít hôm. Thấy mùi hôi thối bốc lên từ kênh Bắc mà không thể ngủ được. Thấy con kênh ô nhiễm quá, hôi thối quá, nếu cứ trọ ở đây chắc không thể học hành gì được nên em đang có ý định xin chuyển đi thuê trọ nơi khác thôi.
Cũng cần phải nói thêm rằng, tất cả nguồn nước ô nhiễm từ kênh Bắc đều đổ vào hồ điều hòa Hưng Hòa. Đây là hồ lớn nhất TP Vinh với tổng diện tích lên đến 53ha, trong đó diện tích mặt nước hơn 40ha nằm trên địa phận xã Hưng Hòa và phường Hưng Dũng. Việc nguồn nước thải tuồn vào hồ điều hòa này đã khiến cho nguồn nước trong hồ cũng bị ô nhiễm nghiêm trọng, nhiều chỗ bị bồi lấp với diện tích hàng nghìn m2. Theo quan sát của PV thì tại hồ này có nhiều rác thải nổi lềnh bềnh và một số loại cá chết nổi lên càng làm cho môi trường thêm phần ô nhiễm.
Trao đổi với PV, ông Nguyễn Việt Đức, Trưởng phòng Quản lý Đô thị TP Vinh, khẳng định: Trách nhiệm nạo vét kênh, hồ trong thành phố tất nhiên trách nhiệm là của UBND thành phố rồi. Tuy nhiên, chiếu theo quy định thì các kênh, hồ lớn quy trình nạo vét phải thời gian cách nhau từ 7 đến 10 năm. Còn kênh Bắc mới nạo vét cách đây khoảng 4-5 năm nay nên chưa đến chu kỳ thực hiện.
Cũng theo ông Đức thì lý do kênh Bắc bị ô nhiễm là do nguyên nhân thời gian trước Nhà máy xử lý nước thải TP Vinh gặp sự cố nên tí nhiều ảnh hưởng đến công suất xử lý nước thải; mặt khác, nguồn nước thải ra từ người dân là nước thải sinh hoạt chưa được xử lý nên khi đổ trực tiếp ra kênh thì có màu đen và mùi hôi thối là điều khó tránh khỏi.
Trước thực trạng trên, đề nghị UBND TP Vinh và các cơ quan có liên quan cần sớm có phương án nạo vét những đoạn kênh Bắc bị bồi lắng và ách tắc để vừa khơi thông dòng chảy, giảm ô nhiễm môi trường và tạo hành lang thoát nước lũ trong điều kiện mùa mưa bão đã đến.
