Thành phố Hà Tĩnh với lịch sử hơn 100 năm, đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển thăng trầm. Trong suốt quá trình này, thành phố không ngừng tập trung nguồn lực để phát triển kinh tế và xây dựng hạ tầng đô thị đồng bộ, hiện đại, hướng đến mục tiêu trở thành một trong những đô thị trung tâm của vùng Bắc Trung Bộ vào năm 2025, và có tầm nhìn đến năm 2030. Với sự đồng lòng của Đảng bộ, chính quyền và người dân, vào tháng 2/2019, Hà Tĩnh đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận là đô thị loại II. Hiện tại, thành phố là trung tâm chính trị, kinh tế và văn hóa của tỉnh, với diện tích tự nhiên khoảng 56,55 km² và dân số gần 110.000 người, bao gồm 15 đơn vị hành chính.
Những năm gần đây, thành phố đã nỗ lực hoàn thiện các tiêu chí của đô thị loại II, đồng thời không ngừng nâng cao đời sống của người dân. Tốc độ tăng trưởng kinh tế của Hà Tĩnh luôn ở mức cao, với thu nhập bình quân đầu người đạt 65 triệu đồng. Cơ cấu kinh tế của thành phố cũng chuyển dịch theo hướng tích cực, với tỷ trọng thương mại - dịch vụ tăng từ 61,75% lên 63,5%, trong khi công nghiệp - xây dựng giảm nhẹ từ 36,46% xuống còn 35,1%. Tỷ trọng nông, lâm nghiệp và thủy sản giảm từ 1,88% xuống còn 1,4%. Điều này cho thấy sự phát triển đô thị đã tạo ra những điều kiện sống tốt hơn cho người dân, không chỉ về mặt vật chất mà còn cả về đời sống văn hóa, tinh thần.
Cùng với sự phát triển hạ tầng, thành phố đã chú trọng vào việc đầu tư và cải tạo các không gian văn hóa công cộng. Nhiều công trình và không gian văn hóa được phục hồi và nâng cấp, chẳng hạn như Quảng trường Thành Sen, Khu lưu niệm Bác Hồ về thăm Hà Tĩnh, Vườn hoa Lý Tự Trọng, Văn Miếu Hà Tĩnh, và không gian văn hóa Kiều - Nguyễn Du kết hợp với công viên trung tâm của thành phố. Những công trình này không chỉ đáp ứng nhu cầu sinh hoạt văn hóa của cư dân mà còn tạo điều kiện cho các hoạt động giao lưu văn hóa, phát triển du lịch dịch vụ, và quảng bá hình ảnh thành phố.
Ngoài ra, Hà Tĩnh còn đẩy mạnh tổ chức các lễ hội truyền thống, thu hút sự quan tâm của người dân địa phương cũng như du khách. Các lễ hội lớn như Lễ hội Văn Miếu, đua thuyền, bắt cá, lễ hội rước đèn Trung thu và các trò chơi dân gian đều tạo ra hiệu ứng lan tỏa tích cực, góp phần phát triển du lịch và quảng bá văn hóa đặc trưng của địa phương.
Quy hoạch phát triển tỉnh Hà Tĩnh được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt vào tháng 11/2022, đã nêu rõ định hướng phát triển thành phố theo hướng đô thị thông minh, xanh và bền vững. Tuy nhiên, Hà Tĩnh vẫn đối mặt với nhiều thách thức trong quá trình phát triển. Diện tích đô thị còn hạn chế, khiến cho việc phát triển cấu trúc kinh tế và mở rộng hạ tầng gặp khó khăn. Tốc độ phát triển hạ tầng kỹ thuật chưa theo kịp tốc độ đô thị hóa. Hệ thống giao thông còn thiếu các tuyến kết nối với các huyện lân cận và giao thông quốc gia, dẫn đến tình trạng quá tải ở một số khu vực. Thành phố cũng thiếu hệ thống thoát nước hoàn chỉnh và xử lý nước thải tập trung, gây ra nhiều vấn đề môi trường.
Thêm vào đó, quá trình đô thị hóa của một số xã thuộc các huyện lân cận chưa được kiểm soát chặt chẽ, dẫn đến sự thu hẹp của vùng không gian đệm giữa đô thị và nông thôn. Quy mô và hạ tầng kỹ thuật của thành phố ngày càng phát triển, nhưng vẫn đang sử dụng phương thức quản lý truyền thống, dẫn đến sự tương tác giữa người dân và chính quyền còn hạn chế. Điều này đòi hỏi sự đổi mới trong quản lý đô thị để đáp ứng nhu cầu phát triển trong tương lai.
