Việc khai thác mỏ cát Nghĩa Đồng (Tân Kỳ, Nghệ An) đang tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây mất an ninh trật tự địa phương khi đã nảy sinh những tranh chấp phức tạp quyền khai thác giữa một số đơn vị.
 
Thiếu minh bạch số liệu khai thác tài nguyên với cơ quan quản lý Nhà nước, Doanh nghiệp tư nhân Hải Đường (DNTN Hải Đường) bị UBND huyện Tân Kỳ đình chỉ khai thác khoáng sản trong một thời gian để chấn chỉnh, khắc phục. Tuy nhiên, việc khai thác mỏ cát này đang tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây mất an ninh trật tự địa phương khi đã nảy sinh những tranh chấp phức tạp quyền khai thác giữa một số đơn vị.
 
Trước đó, thực hiện công tác kiểm tra khai thác khoáng sản của DNTN Hải Đường, ngày 7/4/2020 UBND huyện Tân Kỳ đã lập biên bản vi phạm hành chính do lập không đầy đủ sổ sách chứng từ văn bản liên quan để xác định sản lượng khai thác thực tế cát sỏi hàng năm.  
 
Cơ quan chức năng xác định hành vi trên đã vi phạm điểm b khoản 3 Điều 39 Nghị định 33/2017/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên và khoáng sản. UBND huyện Tân Kỳ đã ra Quyết định xử phạt vi phạm hành chính số tiền 15 triệu đồng đối với DNTN Hải Đường.
 
Đồng thời tước quyền sử dụng giấy phép khai thác khoáng sản đối với của DN thời hạn 3 tháng kể từ ngày 13/4/2020 (Giấy phép khai thác khoáng sản số 2057/GP-UBND ngày 28/5/2017 do UBND tỉnh Nghệ An cấp); yêu cầu DNTN Hải Đường chấm dứt hành vi vi phạm nêu trên, đình chỉ việc khai thác cát sỏi tại khu vực xóm 3, xã Nghĩa Đồng, huyện Tân Kỳ. 
 
Theo tìm hiểu của PV, không chỉ thiếu minh bạch số liệu khai thác với cơ quan quản lý nhà nước, liên quan đến mỏ cát này, hiện cũng đang có những tranh chấp quyền khai thác khá phức tạp giữa một số đơn vị, cá nhân. Trong đó có cổ đông của DNTN Hải Đường và Công ty TNHH Vận tải và Khoáng sản Bình Minh (Cty Bình Minh).
 
Theo phản ánh của Cty Bình Minh, vào tháng 6/2018 DN này đã làm hợp đồng nhận chuyển nhượng quyền khai thác mỏ cát tại xã Nghĩa Đồng từ DNTN Hải Đường. Nhưng do thủ tục chuyển nhượng chưa hoàn tất và để tránh thất thu, Cty Bình Minh đã có văn bản gửi UBND xã Nghĩa Đồng và UBND huyện Tân Kỳ đề nghị tạm dừng khai thác cát sỏi ở mỏ cát này. Nhưng thực tế thì tình trạng khai thác cát tại mỏ ở xã Nghĩa Đồng vẫn diễn ra rầm rộ bất chấp đề nghị từ phía Cty Bình Minh. 
 
Trong khi đó, phía DNTN Hải Đường lại cho rằng quyền khai thác mỏ cát không hoàn toàn thuộc về Cty Bình Minh mà còn thuộc quyền của 2 cổ đông khác. Theo ông Nguyễn Trọng Hải, Giám đốc DNTN Hải Đường, có 3 người góp vốn để khai thác mỏ cát tại xã Nghĩa Đồng (trong đó DNTN Hải Đường chiếm 52% còn 48% còn lại của 2 người khác). 
 
Ông Hải xác nhận có việc chuyển nhượng cho Cty Bình Minh, nhưng chỉ chuyển nhượng 52% cổ phần và quyền khai thác mỏ cát là của cá nhân ông Hải, 48% cổ phần còn lại là của các cổ đông khác chưa bán cho Cty Bình Minh. “Việc khai thác không phải tôi mà do những cổ đông còn lại khai thác. Kể từ ngày hợp đồng ký kết đến nay vẫn chưa hoàn thành mọi thủ tục. Theo đó, Giấy phép quyền khai thác khoáng sản ngày 18/5/2017 của UBND tỉnh Nghệ An cấp cho Hải Đường vẫn còn hiệu lực”, đại diện DNTN Hải Đường nêu quan điểm.
 
Liên quan đến quyền khai thác mỏ cát nói trên, theo ông Nguyễn Văn Thanh, Trưởng phòng TN&MT huyện Tân Kỳ, trong Thông báo số 156 ngày 28/11/2019 của UBND huyện Tân Kỳ chỉ yêu cầu DNTN Hải Đường tự đình chỉ hoạt động khai thác cát sỏi để khắc phục các tồn tại trong hoạt động kê khai nộp các loại thuế, phí năm 2019. Ông Thanh nhấn mạnh, việc xử phạt đối với DNTN Hải Đường là do vi phạm Nghị định 33/2017/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên và khoáng sản.
 
Còn đối với Cty Bình Minh, đại diện Phòng TN&MT huyện Tân Kỳ cho biết, nếu việc chuyển nhượng chưa đầy đủ thì doanh nghiệp chỉ được hoạt động khai thác cát sỏi sau khi đã hoàn thiện xong các thủ tục chuyển nhượng trình cơ quan có thẩm quyền chấp thuận, cho phép.