Nghị quyết 128 của Chính phủ về quy định tạm thời thích ứng an toàn, linh hoạt, hiệu quả dịch bệnh Covid-19 tạo ra bước ngoặt trong tư duy phòng chống dịch và tạo điều kiện mở cửa cho hoạt động kinh tế - xã hội. Nhưng ở khía cạnh khác, nhiều địa phương vẫn “đóng băng”, không thuận thủ theo tinh thần sống thích ứng với dịch mà Chính phủ đã quán triệt.
Đây là vấn đề chính được bàn đến trong buổi tọa đàm “Nghị quyết 128 - Hướng tới bình thường mới” diễn ra sáng 18/10, do Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức.
Áp dụng giải pháp chưa tính hết nhu cầu người dân
Khái quát lại quá trình và kết quả chống dịch, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên khẳng định đến nay, nước ra cơ bản kiểm soát tốt đợt dịch lần thứ tư với biến chủng lây lan nhanh, mạnh và kéo dài ở nhiều địa phương.
Trong quá trình chống dịch vừa qua, Thứ trưởng Bộ Y tế cho rằng công tác chỉ đạo, điều hành ban đầu còn lúng túng, các quy định chưa bao quát hết vì việc chống dịch chưa có tiền lệ. Khâu tổ chức vẫn là khâu yếu. Các giải pháp khi áp dụng ở từng vùng, từng khu vực chưa tính hết nhu cầu của người dân và khả năng đáp ứng nên còn lúng túng.
Ông Tuyên cũng đưa ra dự báo về sự xuất hiện của biến chủng mới và nhấn mạnh dịch rất khó lường, số ca nhiễm có thể tăng nhanh trong khi tiếp cận vaccine của Việt Nam ở mức tương đối.
“Nhiều quốc gia trên thế giới đã thay đổi quan niệm ứng phó từ Zero Covid sang chung sống an toàn, Việt Nam cũng trong xu hướng đó. Khi độ phủ vaccine của Việt Nam đạt mức độ nhất định, việc chuyển hướng sang thích ứng, an toàn với dịch phải đồng thời với việc triển khai các giải pháp vừa chống dịch vừa phát triển kinh tế xã hội; đảm bảo sinh hoạt của người dân phải song song với kiểm soát dịch hiệu quả”, ông Tuyên nhấn mạnh.
Để linh hoạt trong thích ứng với dịch, Thứ trưởng Bộ Y tế lưu ý cần tăng dần độ phủ vaccine, phát hiện sớm trường hợp mắc ca bệnh, khoanh vùng, cách ly ở diện hẹp nhất có thể, hạn chế phong tỏa kéo dài trên diện rộng và triển khai quyết liệt biện pháp điều trị từ sớm, từ xa để giảm tử vong.
Cùng với đó, ông Tuyên cho rằng phải mở lại các hoạt động sản xuất kinh doanh, giao thông vận tải, giáo dục đào tạo, sản xuất ngành nghề để từng bước thích ứng an toàn với dịch.
Với cách tiếp cận ấy, lãnh đạo Bộ Y tế khẳng định việc Chính phủ ban hành Nghị quyết 128 vào thời điểm này là hoàn toàn phù hợp với tình hình, góp phần thúc đẩy thực hiện bằng được mục tiêu kép.
Ông Tuyên nhấn mạnh Nghị quyết 128 cho phép địa phương linh hoạt áp dụng biện pháp cụ thể nhưng không trái với quy định của Trung ương, không gây ách tắc lưu thông hàng hóa và cản trở người dân. Nếu áp dụng biện pháp chống dịch cao hơn biện pháp quy định trong Nghị quyết 128 phải báo cáo Thủ tướng, Bộ Y tế.
Bất cập trong lưu thông gây nhiều bức xúc
Nhắc đến những bất cập trong lưu thông thời gian qua, Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Đình Thọ nhấn mạnh lần này dứt khoát phải giải quyết. Qua thực tiễn kiểm tra, ông Thọ chỉ ra vấn đề là chủ trương đúng nhưng thực hiện tại các chốt kiểm dịch còn chưa đồng bộ, hiểu chưa đúng, triển khai chưa cụ thể dẫn đến bất cập trong lưu thông.
“Ví dụ chỉ dừng một chiếc xe trên đường 5 phút thì đương nhiên sẽ có hàng trăm xe nối đuôi nhau phía sau, thời gian có thể kéo dài không chỉ 5 phút mà hàng tiếng đồng hồ, bức xúc cho doanh nghiệp, người dân, gây lãng phí”, ông Thọ dẫn chứng và cho rằng tình trạng cần chấn chỉnh ngay.
Bên cạnh đó, thời gian có hiệu lực của giấy xét nghiệm Covid-19 cũng là vấn đề gây bức xúc khi Bộ Y tế nêu rõ giấy xét nghiệm có hiệu lực trong 72 giờ, nhưng nhiều địa phương chỉ chấp nhận trong 48 giờ, thậm chí 24 giờ.
Trong bối cảnh cả nước ứng dụng công nghệ qua mã QR để khai báo y tế, Thứ trưởng GTVT nêu thực tế có địa phương bắt cán bộ ngồi ghi từng số xe.
Còn đại biểu Quốc hội khóa XIV Lưu Bình Nhưỡng đánh giá chúng ta phải chịu đựng một cú sốc lớn nhưng đã không chấp nhận đóng băng toàn bộ hoạt động xã hội. “Nếu để mạch máu giao thông đứt gãy, cơ thể rơi vào trạng thái hôn mê và sẽ chết. Rất may, chúng ta không rơi vào tình trạng đó, không rơi vào tình trạng hỗn loạn”, ông Nhưỡng nói và đánh giá đây là vấn đề tốt với khía cạnh quản lý xã hội, phải giữ được ổn định thì mới có thể chuyển trạng thái bình thường mới.
Có tỉnh không tuân thủ quy định của Trung ương
Nhìn nhận Nghị quyết 128 như luồng gió mới được xã hội đón nhận, song theo ông Lưu Bình Nhưỡng, để lập lại trật tự là cả một vấn đề. Điển hình là việc các chốt kiểm soát liên tỉnh gây ra tình trạng cát cứ, hay vấn đề “trên bảo dưới không nghe” trong chỉ đạo, điều hành.
"Người dân bắt buộc phải tuân thủ các mệnh lệnh của cấp xã, cấp huyện, cấp tỉnh nhưng cấp tỉnh lại không tuân thủ cấp Trung ương. Đây là câu chuyện rất khó hiểu”, ông Nhưỡng nêu thực tế.
Theo ông Nhưỡng, các địa phương phải hiểu đúng nghị quyết, đánh giá đúng tình hình và quy định đúng bằng văn bản quy phạm pháp luật, tránh tình trạng ăn đong, nay chỉ đạo thế này, mai chỉ đạo cái khác.
Ông Nhưỡng nhấn mạnh nguyên tắc của Nghị quyết 128 là thống nhất toàn quốc, các địa phương không được cục bộ, cát cứ, ban hành quy định vượt mức cần thiết.
“Phải tuân thủ các quy định này vì đây là nguyên tắc bất di bất dịch”, ông Nhưỡng nhấn mạnh và cho rằng Nghị quyết 128 cho địa phương quyền linh hoạt để thích ứng, nhưng nếu địa phương không thực hiện theo quy định của Trung ương, cần có chế tài như đình chỉ, loại trừ, thậm chí có thể cách chức một số lãnh đạo không tuân thủ để tránh tình trạng trên bảo dưới không nghe.
“Bản thân lãnh đạo không đảm bảo hòa cùng nhịp đập, vì cá nhân, vì địa phương mình mà ngăn cản các địa phương khác, ngăn cản các chủ thể khác thì không thể chấp nhận được”, ông Nhưỡng nói.
Ông đề nghị từ nghị quyết này ta phải có sự theo dõi, có đánh giá chặt chẽ với lãnh đạo, người đứng đầu các địa phương để xác định trách nhiệm. Nếu cần thiết báo cáo cấp có thẩm quyền xử lý ngay chứ không chờ kết thúc chiến dịch mới làm. “Anh ra trận mà không chỉ huy được thì rút ra cho người khác làm, nếu không chúng ta sẽ thua”, ông Nhưỡng ví von./ .
