Ngay từ những ngày đầu tháng 5/2021, các doanh nghiệp sản xuất thức ăn chăn nuôi đã đồng loạt tăng giá bán.
Theo đó, một số "đại gia" trong lĩnh vực sản xuất thức ăn chăn nuôi như C.P, Cargill, Guyomarc'h-VCN, Vina , BB Sun Việt Nam, ABC Việt Nam… đã có thông báo chính thức gửi đại lý và khách hàng về việc tăng giá bán thức ăn chăn nuôi. Mức tăng bình quân từ 300 - 500 đồng/kg tuỳ loại sản phẩm.
Đặc biệt có một số loại sản phẩm thức ăn chăn nuôi cao cấp, tăng từ 1.000 - 4.000 đồng/kg.
Theo đánh giá của Cục Chăn nuôi, tính từ lần tăng giá đầu tiên tại thời điểm cuối năm 2020 đến nay, giá thức ăn chăn nuôi (TACN) thành phẩm trong nước đã tăng trung bình từ 6-7 đợt, tùy doanh nghiệp. Trong khi giá lợn hơi xuất chuồng liên tục giảm mạnh, giá gà thịt vẫn dưới giá thành sản xuất, thì việc giá thức ăn chăn nuôi tăng phi mã đang khiến cho người chăn nuôi đối mặt với nguy cơ thua lỗ hàng loạt.
Từ cuối năm 2020 đến nay, giá thức ăn chăn nuôi (TACN) thành phẩm trong nước đã tăng trung bình từ 6-7 đợt, tuỳ doanh nghiệp. Ảnh: Dân Việt
Gia đình ông Nguyễn Văn Tỏa, ngụ ấp Bình Mỹ, xã Bình Ba, huyện Châu Đức (tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu) cho biết, ông đang nuôi 100 con lợn. Trước 30/4, giá lợn hơi ở mức từ 70.000 - 74.000 đồng/kg nhưng nay giảm chỉ còn từ 66.000 - 67.000 đồng/kg.
Với mức giá lợn hơi như vậy, gia đình ông Tỏa chỉ nuôi cầm chừng để duy trì đàn. Nếu tới đây giá thức ăn chăn nuôi vẫn tăng thì ông sẽ phải giảm một nửa đàn lợn. Vì không còn vốn để có thể duy trì nổi số đàn nuôi.
Theo tính toán của ông Tỏa, nếu như trước đây giá lợn hơi ở mức từ 78.000 - 80.000 đồng/kg, người chăn nuôi có lợn giống sẽ lãi từ 2 - 2,5 triệu đồng/con. Còn với giá bán lợn hơi ở mức từ 66.000 - 67.000 đồng/kg thì người nuôi không có sẵn nguồn lợn giống cầm chắc sẽ lỗ.
Bởi theo ông, chi phí nuôi 1 lứa lợn trong 4 - 5 tháng, đạt trọng lượng 1 tạ sẽ bao gồm tiền giống, thuốc và thức ăn, hết khoảng 6,3 - 6,5 triệu đồng, trong khi giá bán ra chỉ được từ 6,6 - 6,7 triệu đồng/con/tạ. Nếu tính cả công chăm sóc, điện, nước, hao hụt... thì nông dân lỗ nặng.
Điều nghịch lý ở chỗ, người chăn nuôi điêu đứng vì chi phí đầu vào tăng cao, đầu ra giá bán thấp thì các "ông lớn" ngành chăn nuôi vẫn thu lãi khủng, nhất là những đại gia sở hữu nhà máy chế biến thức chăn chăn nuôi lớn.
Theo báo cáo thường niên của Tập đoàn CP Việt Nam, năm 2020, lợi nhuận của tập đoàn này đã tăng 125% so với năm 2019. Riêng mảng nông nghiệp của tập đoàn đã đạt doanh thu gần 3,5 tỉ USD, tăng trưởng 25% so với năm 2019.
Lợi nhuận trước thuế thu về 966,7 triệu USD (khoảng 23.000 tỷ đồng), tăng 125%. Hoạt động của doanh nghiệp này theo mô hình 3F (Feed, Farm, Food) khép kín từ trang trại đến bàn ăn, từ sản xuất thức ăn chăn nuôi đến nuôi và chế biến thành thực phẩm.
Trong đó, mảng thức ăn chăn nuôi đạt khoảng 898,5 triệu USD, tăng nhẹ 1%. Mảng chăn nuôi đạt 2,42 tỉ USD, tăng 36% và mảng sản xuất kinh doanh thực phẩm đạt 155,4 triệu USD, tăng 41%.
Tương tự, một "ông lớn" ngành chăn nuôi khác ở miền Bắc là Tập đoàn Dabaco cũng đạt được mức lợi nhuận khủng.
Năm 2020, Dabaco đạt doanh thu 10.022 tỉ đồng, tăng trưởng 39%. Trong đó, lợi nhuận ròng 1.400 tỉ đồng, gấp 4,6 lần năm 2019. Cũng theo cơ cấu 3F, doanh thu trong năm qua Tập đoàn Dabaco, mảng sản xuất thức ăn chăn nuôi đạt 3.105 tỉ đồng, tăng 35%; mảng sản xuất con giống và chăn nuôi đạt 5.941 tỉ đồng, tăng 27%...
Đặc biệt, chỉ trong quý I/2021 Tập đoàn Dabaco đã ghi nhận doanh thu 2.473,7 tỉ đồng, lợi nhuận trước thuế 407 tỷ đồng. Theo lí giải của "đại gia" chăn nuôi này thì doanh thu và lợi nhuận tăng là nhờ giá lợn hơi liên tục tăng cao.
Một "ông lớn" ngành thức ăn chăn nuôi khác đến từ Hàn Quốc là Công ty CJ, cũng đạt lợi nhuận hơn 5.100 tỷ đồng trong năm ngoái.
Được biết, cả nước có 265 nhà máy sản xuất, chế biến thức ăn chăn nuôi. Trong đó các doanh nghiệp FDI có khoảng 85 nhà máy, nhưng sản lượng thì chiếm tới hơn 60% thị phần thức ăn trong nước. Chỉ riêng CP Việt Nam đã chiếm hơn 20% thị phần, Cargil Việt Nam khoảng 9%, các doanh nghiệp khác như CJ, De Heus (Hà Lan), Emivest (Malaysia) cũng cạnh tranh gay gắt…
Theo ông Nguyễn Văn Trọng - Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi (Bộ NNPTNT), hiện nay các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đang chiếm thị phần áp đảo trong thị trường chăn nuôi của Việt Nam.
Sở dĩ các doanh nghiệp này chiếm thị phần lớn là do có có nhiều lợi thế về vốn, quy trình sản xuất. Đa số doanh nghiệp đều được các tổ chức, ngân hàng quốc tế cho vay vốn lãi suất ưu đãi nên đầu tư rất mạnh vào mảng này. Trong khi đó, doanh nghiệp Việt Nam thường loay hoay với bài toán thiếu vốn, thiếu công nghệ...
Theo ông Trọng, thời gian qua, giá thức ăn chăn nuôi tăng hơn 20% khiến người chăn nuôi trong nước gặp rất nhiều khó khăn trong tái đàn, không ít hộ có nguy cơ thua lỗ. Ngược lại, việc kiểm soát phần lớn thức ăn chăn nuôi giúp các doanh nghiệp FDI chiếm lĩnh và quyết định được thị trường.
Mặc dù là nước sản xuất và xuất khẩu lương thực nằm ở tốp đầu thế giới, song ngành sản xuất thức ăn chăn nuôi nước ta vẫn phải nhập khẩu 70-80% nguyên liệu từ nước ngoài.
Nguyên nhân là do các loại nguyên liệu sản xuất thức ăn như ngũ cốc, đậu tương, khô dầu các loại, phụ gia... hiện Việt Nam sản xuất không đủ hoặc do giá thành quá cao so với sản phẩm nhập khẩu cùng loại./.
