Hàng chục triệu liều sắp hết hạn
Đến thời điểm hiện tại, chưa có số liệu thống kê chính thức về số vaccine bị vứt bỏ nhưng nếu tổng đếm từng địa phương, có thể thấy số liều tiêm có thể bị huỷ bỏ nhiều khả năng sẽ lên đến vài chục triệu.
Tại Mỹ, Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) cho biết, tổng số liều vaccine các bang đã nhận nhưng chưa tiêm là hơn 57,3 triệu. Trong đó, ước tính, 26,2 triệu liều - đủ để bảo vệ ít nhất 13,1 triệu người - sẽ dư thừa và phải vứt bỏ, bà Jennifer Kates, Giám đốc y tế toàn cầu tại Quỹ Gia Đình Henry J.Kaiser cho biết.
Canada cũng đau đầu với tình trạng tương tự, trong 2 tháng qua, nước này đã nhận hàng triệu liều Moderna từ Mỹ nhưng sẽ không thể sử dụng hết trước hạn. Hiệp hội Dược sĩ Ontario cho biết, riêng tỉnh Ontario sẽ gần như phải vứt hàng nghìn liều Moderna quá hạn trong tuần này và tuần sau vì số lượng người đi tiêm giảm.
Anh Kyro Maseh, một bác sĩ tại Toronto, đã trực tiếp bỏ đi 330 liều Moderna cách đây ít ngày vì hết hạn, nhớ lại: “Tôi cảm thấy rất tội lỗi khi đổ bỏ vaccine. Tình trạng này đáng lẽ không nên diễn ra. Tôi rất đau lòng”, theo CBC News.
Tại Israel, nước này cũng vứt bỏ 80.000 liều vaccine Pfizer/BioNTech vào tháng 7. Ở Pháp, đã có 50.000 liều AstraZeneca; phải huỷ bỏ; Tại Hà Lan, hơn 200.000 liều vaccine AstraZeneca chỉ còn 2 tháng nữa là hết hạn và hơn 8.000 mũi tiêm phải hủy vào tháng 8.
Tờ Chosun Ilbo dẫn thông tin từ Cơ quan Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hàn Quốc cho biết, đến nay, có 1.613 lọ vaccine tương đương khoảng 15.000 liều tại nước này phải bị bỏ.
Châu Phi, nơi có tỉ lệ tiêm chủng thấp, cũng không tránh khỏi tình trạng trên. Theo dữ liệu từ Tổ chức Y tế thế giới (WHO), khoảng 469.868 liều tiêm ở châu Phi đã hết hạn tính đến ngày 9/8.
Nguyên nhân
Song, khó thể trách các cơ quan chức năng địa phương đã lãng phí, lơ là tiêm phòng dẫn đến phải huỷ bỏ vaccine. Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này.
Thứ nhất, công tác vận chuyển, phân phối và bảo quản có thể khiến lọ đựng thuốc bị vỡ hoặc vaccine bị hỏng, đặc biệt với vaccine mới mRNA do Moderna hay Pfizer phát triển.
Hai loại vaccine này đòi hỏi điều kiện lưu trữ trong tủ siêu lạnh, ở nhiệt độ -80 đến -60 độ C và chỉ có thể trữ trong 6 tháng.
Trong tủ lạnh bình thường, các loại vaccine mRNA chỉ dùng được trong 30 ngày và chỉ 12 giờ trong nhiệt độ phòng. Hạn sử dụng của các vaccine Covid-19 khác chỉ khoảng 6 tháng.
Thứ 2 đó là mỗi lọ vaccine sẽ có từ 8-15 liều, tuỳ loại, dẫn đến nếu mở một lọ nhưng không tiêm hết trong vài giờ thì các liều khác sẽ bị lãng phí.
Một nguyên nhân khác, chủ yếu ở các nước phát triển là do nhu cầu tiêm chủng giảm, khó khăn trong việc kêu gọi người dân đi tiêm phòng.
Còn tại châu Phi, nơi đây gặp phải nhiều nguyên nhân như thiếu cơ sở hạ tầng, nhân viên y tế, chuỗi cung ứng, thường xuyên xảy ra xung đột. Ngoài ra, còn có lý do là vì phần lớn số mũi tiêm khi được chuyển tới đây đã cận hạn.
