Diễn biến phức tạp
Tính chất, mức độ các vụ xâm hại trẻ em ngày càng nguy hiểm, liều lĩnh. Điển hình như ngày 22/3/2021, đối tượng tên là D.Đ.T, SN 1982, trú tại xóm 4, xã Xuân Lâm, huyện Nam Đàn, đã lẻn vào một trường tiểu học gần địa bàn xã để thực hiện hành vi hiếp dâm. Sau khi thực hiện xong, vì lo sợ nên đối tượng đã lên xe máy chạy về khu nhà trọ ở TP Vinh sắp xếp tư trang chuẩn bị bỏ trốn, tuy nhiên chưa kịp đi thì bị Công an huyện Hưng Nguyên bắt giữ.
Một vụ việc khác, ngày 19/7, Công an huyện Quỳ Châu tiếp nhận tin báo của gia đình cháu V.H.Y. (sinh năm 2008) trú tại xã Châu Bình, huyện Quỳ Châu về việc khoảng 1 giờ cùng ngày, cháu Y. ngủ ở nhà một mình thì bị đối tượng lạ mặt hiếp dâm. Ngay sau khi nhận được tin báo, Công an huyện Quỳ Châu đã triển khai lực lượng sử dụng đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ, đến 17 giờ cùng ngày đã nhanh chóng điều tra làm rõ, bắt và tạm giữ hình sự đối tượng Lang Văn Hà (SN 1997) trú tại xã Châu Bình về hành vi xâm hại người dưới 16 tuổi để xử lý theo quy định của pháp luật.
Trong tháng 9/2021, từ đơn tố giác tội phạm của người dân, Công an huyện Hưng Nguyên đã bắt giữ 2 đối tượng Nguyễn Quang Vinh (SN 1998); Tưởng Nguyễn Long (SN 2000) cùng trú tại huyện Hưng Nguyên về hành vi “Cưỡng đoạt tài sản” và đối tượng Tạ Quang Thiều (SN 1999), trú tại xã Khánh Sơn, huyện Nam Đàn về hành vi “Giao cấu với người từ đủ 13 đến dưới 16 tuổi”. Theo tố cáo của nạn nhân dưới 16 tuổi thì thời gian qua, em đã bị Tưởng Nguyễn Long và Nguyễn Quang Vinh thường xuyên gọi điện, nhắn tin đe dọa, đánh đập nhằm đòi lại số tiền 5 triệu đồng đã cho mình vay. Hai đối tượng bắt nạn nhân phải trả cả vốn lẫn lãi là 9 triệu đồng. Ngoài ra, nạn nhân còn tố giác đối tượng Tạ Quang Thiều nhiều lần có hành vi giao cấu với mình.
Trong nhiều vụ việc, các đối tượng thực hiện hành vi xâm hại trẻ em có mối quan hệ quen biết với người thân hoặc chính trẻ em bị xâm hại. Phương thức gây án của các vụ việc trên cũng rất đa dạng, nhưng chủ yếu là các đối tượng lợi dụng mối quan hệ với trẻ em hoặc người thân của nạn nhân để tìm cách tiếp cận trẻ. Khi đã tiếp cận được, các đối tượng dùng mọi thủ đoạn lợi dụng sự tin tưởng hay sức ảnh hưởng của mình dụ dỗ trẻ (cho tiền, cho sử dụng điện thoại, rủ đi chơi, cho đồ ăn...) hoặc đe dọa trẻ để thực hiện hành vi xâm hại.
Điển hình như trong tháng 6/2020, tại huyện Yên Thành đã xảy ra vụ việc xâm hại trẻ em gây rúng động dư luận một vùng quê. Thủ phạm là ông Nguyễn Phi Hùng (SN 1950, trú xã Văn Thành, huyện Yên Thành). Trong đơn tự thú, ông Hùng thừa nhận chiều 9/6, khi sang nhà hàng xóm chơi, thấy bé gái 9 tuổi đang học bài một mình nên nảy sinh ý định xâm hại tình dục. Sau đó, Hùng dặn nạn nhân không được nói với ai rồi ra về. Tuy nhiên, đến tối, sợ việc mình làm bị bại lộ, ông Hùng làm đơn tự thú. Ông Hùng còn khai đã thực hiện hành vi xâm hại bé gái 3 lần. Trong khi đó, nạn nhân khai báo ông Hùng đã 8 lần dụ dỗ. Ngoài vụ việc nói trên, ông Hùng còn thừa nhận đã từng xâm hại một bé gái 8 tuổi khác trú cùng xóm.
Vấn nạn xâm hại tình dục trẻ em không những gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tình hình trật tự trị an, an toàn xã hội trên địa bàn mà còn xâm phạm đến sức khỏe, danh dự, nhân phẩm của trẻ em. Một số bị hại trong các vụ án xâm hại tình dục còn quá nhỏ tuổi, có bị hại là trẻ em bị khuyết tật bẩm sinh. Hậu quả ngoài ảnh hưởng đến sức khỏe còn làm cho các bị hại bị ảnh hưởng tâm lý nặng nề, để lại nhiều hệ lụy không tốt cho trẻ và gia đình xã hội.
Nguyên nhân dẫn đến tình hình tội phạm nêu trên ngoài ý thức chấp hành pháp luật, nhân cách, đạo đức thấp kém của đối tượng phạm tội, còn cho thấy công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật, giáo dục giới tính của các cơ quan, tổ chức đoàn thể chức năng, nhà trường và việc quản lý, chăm sóc của gia đình đối với trẻ em có lúc, có nơi chưa hiệu quả.
Một số gia đình thiếu kiến thức, kỹ năng về bảo vệ trẻ em, hiểu biết về luật pháp, về phòng, chống bạo lực, xâm hại trẻ em còn hạn chế. Hơn nữa, sự phối hợp giữa gia đình và nhà trường và các đoàn thể, chính quyền cơ sở trong quản lý, chăm sóc trẻ em ở một số nơi chưa chặt chẽ, hiệu quả chưa cao.
Chủ động giải pháp phòng ngừa
Thực hiện Chỉ thị số 18/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường giải pháp phòng, chống bạo lực, xâm hại trẻ em; Nghị quyết số 121/2020/QH14 của Quốc hội về việc tiếp tục tăng cường hiệu lực, hiệu quả việc thực hiện chính sách pháp luật về phòng, chống xâm hại trẻ em, UBND tỉnh Nghệ An đã ban hành các văn bản chỉ đạo các ban ngành đoàn thể, các địa phương căn cứ chức năng nhiệm vụ của mình triển khai thực hiện có hiệu quả công tác bảo vệ trẻ em.
Trong đó chú trọng quan tâm đẩy mạnh các biện pháp tuyên truyền, phổ biến, giáo dục đa dạng, dưới nhiều hình thức khác nhau góp phần nâng cao nhận thức, trách nhiệm của gia đình, nhà trường, cơ quan, tổ chức và toàn xã hội; đồng thời giúp trẻ em nâng cao hiểu biết, kiến thức, kỹ năng tự bảo vệ bản thân. UBND tỉnh cũng yêu cầu các cơ quan, ban, ngành, địa phương có sự phối hợp để kịp thời nắm bắt và xử lý kịp thời các vụ việc liên quan đến xâm hại trẻ em, nhất là các vụ án phạm tội có tính chất nghiêm trọng, người bị hại nhỏ tuổi, các vụ án được dư luận xã hội quan tâm; đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát việc thực hiện quyền trẻ em. Qua đó kịp thời kiến nghị, bổ sung các sai sót, tháo gỡ kịp thời các vấn đề khó khăn, bất cập.
Các trường học chủ động phối hợp với các ngành chức năng, các đoàn thể địa bàn đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục kiến thức giới tính, độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự; phương thức, thủ đoạn hoạt động của tội phạm xâm hại tình dục trẻ em, các mối nguy hiểm và các điều kiện, khả năng, hoàn cảnh dễ dẫn đến trẻ em bị xâm hại, qua đó thực hành kỹ năng ứng phó, tự phòng ngừa, chống lại các hành vi xâm hại. Đặc biệt hiện nay, trước diễn biến phức tạp của dịch Covid-19, hầu hết các hoạt động làm việc, học tập, giải trí... chuyển từ trạng thái offline sang online đều kéo theo rủi ro với người dùng trên môi trường mạng, đặc biệt là với trẻ em.
Do vậy, cần tăng cường phối hợp giữa nhà trường và gia đình, quản lý chặt chẽ đối với các em học sinh. Bên cạnh đó như Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bùi Đình Long đã phát biểu tại Hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện công tác trẻ em giai đoạn 2011 - 2020; phương hướng, nhiệm vụ giai đoạn 2021 - 2030: “Những người thực hiện công tác chăm sóc và bảo vệ trẻ em cần nâng cao ý thức và kỹ năng ngăn ngừa chứ không phải tham gia phát hiện tố giác”.
Để nâng cao chất lượng công tác chăm sóc, giáo dục và bảo vệ trẻ em trong những năm tới, tỉnh Nghệ An đề xuất các Bộ, ngành, Trung ương nghiên cứu đầu tư nguồn lực phù hợp cho các lực lượng chức năng trong công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm về xâm hại trẻ em, nhất là kinh phí phục vụ đấu tranh các vụ án, tổ chức giải cứu và hỗ trợ nạn nhân bị xâm hại.
Đồng thời, nghiên cứu chính sách hỗ trợ vật chất và tinh thần cho những gia đình trẻ em bị xâm hại thuộc diện hộ nghèo, cận nghèo; nghiên cứu, đưa ra bộ chỉ số thống kê tội phạm xâm hại trẻ em để phục vụ công tác đấu tranh phòng chống; dự báo tình hình, từ đó có các giải pháp phòng ngừa, bảo vệ trẻ em trước những hành vi xâm hại, nhất là đối với nhóm trẻ có nguy cơ cao./.
