Công trình nhà máy nước xã Hưng Thông (huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An) được UBND tỉnh Nghệ An phê duyệt ngày 22/4/2009. Công trình sau đó được UBND huyện Hưng Nguyên phê duyệt hồ sơ thiết kế bản vẽ thi công và dự toán công trình ngày 31/12/2014 với tổng kinh phí đầu tư gần 26 tỷ đồng.
Theo Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện Hưng Nguyên, công trình nhà máy nước xã Hưng Thông được khởi công xây dựng từ năm 2015 và hoàn thành vào năm 2019 với công suất thiết kế 1.000 m3/ngày đêm.
Ghi nhận của PV Báo Điện tử VTC News, đến nay, việc xây dựng công trình cơ bản hoàn tất.
Thế nhưng, theo phản ánh của người dân, công trình này lại đang bị bỏ hoang suốt nhiều năm. Điều này không chỉ gây lãng phí rất lớn nguồn ngân sách nhà nước mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống, sinh hoạt của dân địa phương.
Qua tìm hiểu, hiện nay dân xã Hưng Thông vẫn phải sử dụng các nguồn nước không đảm bảo (nguồn giếng khơi, nước ngầm mạch nông v.v..) để sinh hoạt và sản xuất gây ảnh hưởng đến sức khỏe và đời sống tinh thần của người dân.
"Hiện nhu cầu dùng nước sạch của người dân và các cơ quan đơn vị đơn vị trên địa bàn xã Hưng Thông là rất lớn và rất bức thiết; việc chưa có nước sạch để sử dụng gây ra rất nhiều bức xúc trong dư luận....", một người dân xã Hưng Thông nói.
Theo báo cáo của Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện Hưng Nguyên, lý do khiến công trình dù hoàn thành từ năm 2019 nhưng chưa được bàn giao, vận hành khai thác là do công nghệ của nhà máy cũ khiến chất lượng nước sạch đầu ra không đạt quy chuẩn hiện hành của Bộ Y tế và tỉnh Nghệ An.
Cụ thể, hệ thống xử lý nước sử dụng công nghệ phản ứng, lắng lọc truyền thống theo công nghệ cũ của Liên Xô (bể phản ứng xoáy hình trụ kết hợp lắng đứng; bể lọc cát, sử dụng chụp lọc nhựa; 1 lớp vật liệu lọc). Với công nghệ nêu trên thì chất lượng nước sạch đầu ra của nhà máy chỉ đạt tiêu chuẩn nước sinh hoạt nông thôn theo QCVN 02:2009/BYT của Bộ Y tế.
Tuy nhiên, theo quy chuẩn QCVN 01-1/2018/BYT của Bộ Y tế và quy chuẩn số QCĐP 01:2021/NA của UBND tỉnh Nghệ An thì công nghệ xử lý nước của nhà máy nước Hưng Thông không còn phù hợp, nước sạch đầu ra của nhà máy không đảm bảo chất lượng theo quy chuẩn.
Cùng với đó, các công trình đấu mối; trong khu xử lý; hạ tầng, phụ trợ và hệ thống cấp điện qua thời gian dài không sử dụng khiến các hạng mục xây dựng, máy móc, thiết bị xuống cấp. Hệ thống đường ống cấp qua nhiều năm không sử dụng hiện có rất nhiều tuyến ống hư hỏng.
Nguyên nhân khác khiến nhà máy nước Hưng Thông bị bỏ hoang là do biến đổi khí hậu khiến sông Hoàng Cần cạn kiệt, chất lượng nguồn nước không đạt, không đảm bảo cho nhà máy có nguồn nước vận hành ổn định, liên tục. Công trình không có hệ thống mạng đường ống cấp 4 và đấu nối vào các hộ dân. Trong khi, UBND xã Hưng Thông và các đơn vị ở huyện Hưng Nguyên đều không đủ năng lực để quản lý, khai thác, vận hành nhà máy nước kể trên.
UBND huyện Hưng Nguyên (Nghệ An) cũng nhiều lần gửi văn bản lên cấp có thẩm quyền xin cho phép được bán đấu giá tài sản cho đơn vị có kinh nghiệm và năng lực về tài chính để quản lý, sử dụng và khai thác tài sản nhà máy nước Hưng Thông, gắn liền với mục đích sản xuất và kinh doanh nước sạch. Sau khi trúng đấu giá, đơn vị trúng đấu giá phải đầu tư nâng cấp mở rộng nhà máy để cung cấp nước sạch cho nhân dân, các cơ quan, đơn vị trong xã Hưng Thông và vùng lân cận.
Tuy nhiên, ngày 12/3/2024, Đoàn kiểm tra liên ngành của tỉnh Nghệ An cho rằng, do công trình dự án chưa được quyết toán và chưa được nghiệm thu đưa vào sử dụng nên theo quy định nhà máy nước Hưng Thông không phải là tài sản kết cấu hạ tầng nước sạch nên chưa thể thực hiện đấu giá. Đồng thời, Đoàn kiểm tra yêu cầu UBND huyện Hưng Nguyên phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan tiếp tục và khẩn trương hoàn thiện dự án, sớm đưa vào khai thác sử dụng, thực hiện quyết toán công trình.
Trước tình hình trên, UBND huyện Hưng Nguyên yêu cầu các đơn vị thi công, rà soát, khắc phục sửa chữa lại cơ sở hạ tầng thiết bị nhà máy, thời gian bắt đầu từ tháng 11/2024.
Trong năm 2025, UBND huyện Hưng Nguyên sẽ hoàn thiện và bàn giao cho Trung tâm nước sạch và vệ sinh môi trường tỉnh Nghệ An vận hành, cấp nước sạch cho người dân.
