Nằm sát quốc lộ 7 đường lên cửa khẩu Nậm Cắn (biên giới Việt - Lào), Nghĩa trang liệt sỹ Việt - Lào nằm yên bình giữa trung tâm thị trấn huyện Anh Sơn, Nghệ An. Với diện tích gần 7 ha, Nghĩa trang liệt sỹViệt – Lào là nghĩa trang lớn nhất quy tập các mộ liệt sỹ của quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam từng tham gia chiến đấu và hy sinh tại Lào. Đây cũng là nghĩa trang duy nhất của Việt Nam mang tên hai quốc gia, hai dân tộc. Tinh thần đó đã được khắc sâu vào văn bia dựng ở hai bên phải, trái ở sân đài chính, một bia chữ Việt, một bia chữ Lào.
Nghĩa trang được xây dựng từ năm 1976, đến năm 1982, với tình cảm uống nước nhớ nguồn, Đảng và Nhà nước ta đã quyết định đưa toàn bộ hài cốt liệt sỹ hy sinh ở nước bạn Lào về nước, quy tập tại Nghĩa trang liệt sỹ Việt - Lào. Nghĩa trang có 2 khu: Khu A và khu B. Trong đó, khu A gồm 9 lô liệt sỹ với tổng số 5.381 mộ. Khu B gồm có 13 lô mộ liệt sỹ với tổng số 5.219 mộ và một lô mộ tử sỹ có 11 mộ. Tính từ khi xây dựng cho đến nay, nghĩa trang đã tiếp nhận và chăm sóc gần 11.000 hài cốt các liệt sỹ hi sinh trên chiến trường nước bạn Lào về đây an nghỉ.
Kể từ năm 1997, cứ đến ngày 27/7 hàng năm, tỉnh Nghệ An và huyện Anh Sơn lại tổ chức Lễ hội "Uống nước nhớ nguồn" tại Nghĩa trang liệt sĩ Việt - Lào. Đây là một lễ hội đặc biệt, có ý nghĩa nhân văn cao cả, với tinh thần "Đền ơn đáp nghĩa" và "Ăn quả nhớ kẻ trồng cây", tưởng nhớ tới những người đã hy sinh để cho đất nước được độc lập, nhân dân được sống trong hoà bình, hạnh phúc, ấm no, đã thu hút hàng vạn người từ cả nước và nước bạn Lào về dự.
Trong bạt ngàn khói hương nghi ngút và dòng người không ngớt đến dâng hương, Trưởng Ban quản lý Nghĩa trang liệt sĩ Quốc tế Việt-Lào Nguyễn Văn Ngọc cho biết: Nghĩa trang được xây dựng trên diện tích gần 7 ha, nơi đây yên nghỉ gần 11.000 anh hùng liệt sĩ quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam, có quê quán từ 47 tỉnh, thành trong cả nước. Trong đó có hơn 3.500 ngôi mộ xác định được tên, còn lại gần 7.000 ngôi mộ chưa xác định được tên.
Đại sứ Lào Sengphet Houngbounyuang, trong chuyến viếng thăm và dâng hương các anh hùng liệt sĩ tại Nghĩa trang Liệt sĩ quốc tế Việt-Lào đã bày tỏ niềm xúc động: “Đến nơi đây tôi càng thấu hiểu thêm sự hi sinh vĩ đại của các anh hùng liệt sĩ quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam. Các anh đã hi sinh vì sự nghiệp cách mạng của đất nước Lào chúng tôi. Tôi càng phải có trách nhiệm làm cầu nối để nhân dân Lào, nhất là cho thế hệ trẻ Lào luôn ghi nhớ công ơn mà các anh đã không tiếc cuộc đời mình để chúng ta có được ngày hôm nay”.
Đại sứ nhấn mạnh: “Thay mặt cho Đảng, chính phủ và nhân dân Lào sang nhận nhiệm vụ làm Đại sứ tại Việt Nam, tôi nguyện thường xuyên góp phần thúc đẩy mối quan hệ vĩ đại, tình đoàn kết đặc biệt và sự hợp tác toàn diện giữa hai Đảng, hai Chính phủ và nhân dân hai nước Lào và Việt Nam ngày càng bền vững. Nhân dịp này tôi xin bày tỏ lòng mãi mãi ghi ơn, sự hi sinh cao cả của các chiến sĩ quân tình nguyện cùng những cựu chiến binh đã hi sinh xương máu vì Tổ quốc cũng như vì sự nghiệp cách mạng Lào” .
Hòa trong dòng người đến thăm, có những đoàn cựu chiến binh, đoàn thân nhân các liệt sĩ đến từ nhiều địa phương trong cả nước, đứng trước gần 11.000 ngôi mộ liệt sĩ, tuy mỗi người một tâm trạng, một cảm nhận khác nhau nhưng tất cả đều khắc sâu ghi nhớ công ơn to lớn của các anh hùng liệt sĩ đã không tiếc máu xương, chiến đấu anh dũng, hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì nghĩa vụ quốc tế cao cả, tất cả đều nguyện chung tay xây dựng và bảo vệ thành quả mà các anh đem lại./.
