Sự việc xảy ra tại xóm 4, xã Quỳnh Mỹ, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An. Trong thời gian ngắn, quả đồi Rú Đồn rộng cả chục ha bị “xẻ thịt” làm nghĩa trang của dòng họ, trong khi đó đây là đất phòng thủ phòng không.
Chặt cây, phá đồi xây mộ
Quả đồi này nằm ngay sát ga Cầu Giát và phía sau xưởng sửa chữa đầu máy. Tại đây, nhiều vị trí bị đào xới để tạo mặt bằng, nhiều diện tích cây lâm nghiệp (keo, thông) bị chặt hạ không thương tiếc.
Thay vào đó là nhiều khu lăng mộ hoành tráng mới được xây dựng, nhiều khu khác đang trong quá trình thi công.
Vào vai người đi tìm mua đất làm mộ tổ, PV được bà Nguyễn Đình Thái (48 tuổi) cho biết: “Từ đây (vị trí đồi phía đông - PV) vòng hết ra phía sau đều đã được mua hết rồi.
Mấy vạt này (khu đất) nhìn trống chứ cũng có chủ rồi. Mỗi vạt đất ở đây khoảng 120m2 được bán với giá 100 triệu đồng. Nhà tôi cũng có đất ở đồi này, giờ đang huy động con cháu quyên góp tiền xây lăng mộ”.
Khi PV hỏi: “Bán đất, chặt cây, xây mộ trên đồi mà xã cũng cho sao?”, bà Thái cười và chỉ tay về một ô đất đồi rất rộng, đã xây quây móng và san phẳng, rồi nói: “Ô đó của nhà anh N. cán bộ bảo hiểm, ô kia của anh H. Chỉ sợ không có tiền thôi, chứ có tiền là có tất”.
Ông H., người bà Thái nhắc tới, xác nhận câu chuyện này và cho biết thêm: “Họ bán rồi san lấp hết cả đường và rãnh thoát nước để làm lăng đó. Mảnh đã xây phía ngoài là của ông Lĩnh chủ tịch ngày xưa; cái lăng mới xây đây là của anh Ngọc; 2 mảnh bên cạnh đã san lấp là của ông Giáp với ông Phượng.
Nhà tôi cũng có 1 mảnh hơn 1 sào ở đây nhưng không dám bán và cũng không dám xây vì sợ bị xã phạt. Các chú muốn mua thì đến hỏi anh Thành, anh Mạnh. Anh Thành có nói bán 1 mảnh 50m2 với giá 50 triệu đồng đó. Đội đó lo được xã nên bán được, họ xây dựng tường rào cho luôn”.
Đưa PV lên xem một lăng mộ mới xây và 2 mảnh đất vừa mới san phẳng, ông H. tiết lộ: “Những ngôi mộ nhìn còn mới trong các khu đất này chưa chắc đã là mộ thật. Đó chỉ là chiêu bài để khi chính quyền kiểm tra thì coi như chuyện đã rồi”.
Qua điện thoại, anh Thành (mà ông H. nhắc đến) khẳng định có đất bán: “Muốn mua đất thì cứ ra đây anh dẫn đi xem thực tế rồi mới mua bán được”.
Nằm liền kề Rú Đồn, đồi Rú Điệp (ở xóm 5) cũng bị “xẻ thịt” không thương tiếc. Rất nhiều khu lăng mộ mới được xây dựng, nhiều khu đang còn dở dang.
Vào vai người tìm mua đất xây mộ tổ, chúng tôi được ông Mạnh, sống ngay dưới chân Rú Điệp cho biết: Trên đồi có khoảng 30 lăng nhưng chưa có mộ.
“Nhà tôi đã bán nhiều ô đất để làm lăng rồi, hiện giá mặt tiền cho 100m2 đất ở đây có giá khoảng 150 triệu đồng, bao luôn việc xây dựng tường rào”, ông Mạnh nói và khẳng định: “Đất nhà tôi đã có bìa đỏ, còn xã thì yên tâm, có cách cả”.
Xã nói không nghe… xóm báo cáo
Nói về thực trạng này, ông N.V.A (ở xóm 4) bức xúc: “Đồi này là đồi quốc phòng tồn tại bao nhiêu đời nay. Giờ không hiểu chính quyền quản lý kiểu gì mà bị bán hết làm nghĩa địa. Cây bị chặt đốt, đất thì bị đào xới mang bán”.
Theo ông A., từ đầu năm, đã không ít lần người dân lên Ủy ban báo xã, báo cả công an, rồi có ý kiến tại cuộc họp chi bộ, các cuộc tiếp xúc cử tri.
“Tôi nói các ông không xử lý được là tôi có đơn lên huyện, lên tỉnh thì xã mới ra đình chỉ không cho xúc đất nữa. Còn xây mộ thì họ vẫn làm, làm vào buổi tối để như chuyện đã rồi. Nghĩa địa phải được quy hoạch, xa khu dân cư, trên xã biết cả nhưng cứ làm ngơ”, ông A bức xúc.
Bà Hồ Thị Phương, công chức Địa chính xây dựng – tài nguyên – môi trường xã Quỳnh Mỹ cho biết, theo hồ sơ địa chính thì khu vực Rú Đồn, Rú Điệp được giao cho dân trồng rừng từ năm 1991, là đất trồng cây lâm nghiệp. Riêng khu vực Rú Đồn đã được quy hoạch là đất phòng thủ phòng không.
Việc người dân đang xây lăng mộ lên phần đất quốc phòng (Rú Đồn) và đất lâm nghiệp (Rú Điệp), bà Phương cho biết: “Chôn cất mới thì xã không cho, còn xây lăng thì do trước đó người dân đã có mộ, nên không quản lý được. Người dân không được phép chuyển nhượng, bán đất rừng để xây dựng nghĩa trang hay sử dụng sai mục đích”.
Dù vậy song bà Phương kêu khó vì việc buôn bán này không công khai nên không nắm được và đề nghị PV làm việc với cán bộ Địa chính phụ trách.
Ông Nguyễn Đức Hải, công chức địa chính giao thông - thủy lợi - nông nghiệp xã Quỳnh Mỹ cho biết, xã có 3 khu nghĩa trang nhưng đều là khu cát táng mà chưa có khu an táng nên dân tự mở rộng. Xã cũng đã từng lấy ý kiến của người dân để quy hoạch vùng Rú Đồn, Rú Điệp làm khu an táng nhưng bị người dân phản đối.
“Về xây dựng lăng mộ, UBND huyện cũng đã biết nhưng hầu hết là cải tạo lại các lăng mộ cũ đã có trước đây, còn một số lăng mộ xây mới thì đã có mộ bên trong nên rất khó xử lý.
Năm 2020, sau khi người dân phản ánh gia đình ông Đinh Văn Mạnh và Nguyễn Duy Năm cải tạo đất rừng xây nghĩa trang, xã đã xuống kiểm tra và sau đó xử phạt 2 trường hợp vi phạm tổng số tiền 16 triệu đồng”, ông Hải cho biết.
Theo ông Hải, năm 2018, UBND tỉnh chỉ đạo các địa phương kiểm tra hộ gia đình sử dụng đất rừng, nếu sai mục đích thì sẽ thu hồi lâm bạ.
Sau đó, xã cũng đã tuyên truyền và cho 193 hộ có đất rừng trên địa bàn ký cam kết không sử dụng trái mục đích.
Năm 2020 có 2 trường hợp sử dụng sai mục đích, tuy nhiên để thu hồi lâm bạ thì quy trình xóm đề xuất lên kiểm lâm, kiểm lâm đề xuất cho xã để báo cáo huyện.
Thế nhưng 2 trường hợp này, dân phản ánh, xã kiểm tra và phát hiện sai phạm chứ không nhận được đề xuất nào từ xóm.
Sau khi PV cung cấp hình ảnh mới nhất về cảnh Rú Đồn bị bạt để xây dựng nghĩa trang ông Hải nói: “Rú Đồn có mốc phòng không, nhưng hiện tại vẫn đang giao cho dân trồng rừng. Tôi mới cách ly y tế 14 ngày xong, chỗ mới xây này không thấy xóm báo cáo”.
Qua điện thoại, ông Hoàng Văn Bộ, Chủ tịch UBND huyện Quỳnh Lưu cho biết “đã biết vấn đề”, tuy nhiên sau đó ông Bộ nói bận họp rồi tắt máy.
Còn ông Lê Ngọc Hữu, Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm Quỳnh Lưu cho biết: “Muốn cải tạo đất rừng sản xuất người dân phải có đơn và được cơ quan có thẩm quyền chấp thuận. Tuy nhiên, sau khi cải tạo xong người dân phải trồng lại rừng lên đó. Việc xây dựng lăng mộ lên đất rừng là trái quy định, Hạt sẽ kiểm tra và xử lý theo quy định của pháp luật”.
Trong khi đó, một cán bộ BCH Quân sự huyện Quỳnh Lưu cho biết, trên khu vực Rú Đồn có mốc phòng không. Về quy định, trong phạm vi 50m không được xây dựng công trình gì lên trên. “Chúng tôi sẽ trao đổi với UBND xã và cử các bộ trực tiếp lên kiểm tra ngay”, vị này cho biết./.