Liên quan đến việc gia đình ông ông Hoàng Xuân Đông (xóm 15, xã Nghi Phong, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An, tạm trú tại tổ 6 Chư Sê, huyện Chư Sê, tỉnh Gia Lai) bị UBND xã Nghi Phong thu hồi đất vào năm 1994, ông Đông đã nhiều lần làm đơn gửi các cấp chính quyền đề nghị giải quyêt nhằm đảm bảo quyền lợi cho gia đình nhưng vẫn chưa có kết quả.
Ông Hoàng Xuân Đông có bố là Hoàng Xuân Năm (mất năm 1942), mẹ là bà Đặng Thị Sỹ. Ông Hoàng Xuân Đông là con trai duy nhất. Năm 1962, ông Đông đi bộ đội, vợ ông ở với mẹ chồng trên mảnh đất có diện tích khoảng 1.231m2. Năm 1966 vợ ông chết, bà Sỹ ở một mình trên mảnh đất này đến lúc mất.
Năm 1994, thực hiện Nghị định 64/CP của Chính phủ, UBND xã Nghi Phong lấy đất gia đình ông Đông giao cho các hộ gồm: Hoàng Văn Tuệ, Nguyễn Văn Trọng và một phần diện tích được sử dụng mở rộng đường.
Theo Luật sư Nguyễn Huy Khang, Đoàn Luật sư tỉnh Nghệ An: Năm 1994 thực hiện Nghi định 64/CP của Chính phủ, UBND xã Nghi Phong, huyện Nghi Lộc lấy đất hương hỏa của gia đình ông Hoàng Xuân Đông chia cho người khác là chưa đúng quy định pháp luật. Luật sư Khang cho rằng, thời điểm đó Luật Đất đai năm 1993 đã có hiệu lực. UBND xã Nghi Phong thu hồi đất gia đình ông Hoàng Xuân Đông phải áp dụng Điều 28 Luật Đất đai năm 1993: “Trước khi thu hồi, phải thông báo cho người đang sử dụng biết về lý do thu hồi, thời gian thu hồi, kế hoạch di chuyển, phương án đền bù thiệt hại”. Nhưng UBND xã Nghi Phong thu hồi đất gia đình ông Đông không được thông báo, không có quyết định thu hồi đất.
Sau khi Luật Đất đai 1993 ra đời, UBND xã Nghi Phong không có thẩm quyền thu hồi đất gia đình ông Hoàng Xuân Đông. Nghị định 64/CP của Chính phủ thực hiện giao đất nông nghiệp cho hộ gia đình cá nhân, sử dụng ổng định lâu dài vào mục đích sản xuất nông nghiệp. Ngày 30/11/1993, UBND tỉnh Nghệ An ra Quyết định số 2555/1993/QĐ-UB, về việc tổ chức chỉ đạo, thực hiện Nghị định 64/CP của Chính phủ, chỉ đạo các địa phương trong tỉnh thực hiện giao đất nông nghiệp lâu dài cho người dân.
Hiện nay, đất của gia đình ông Hoàng Xuân Đông đã được chia cho 7 hộ gia đình. Các hộ gia đình này đều được UBND huyện Nghi Lộc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Theo Luật sư Khang, UBND huyện Nghi Lộc đã vi phạm khoản 3 Điều 186 Luật Đất đai năm 2013. Ngày 14/12/2020, UBND huyện Nghi Lộc ra Quyết định số 3292/QĐ-CTUBND, áp dụng khoản 5 Điều 26 Luật Đất đai năm 2013: “Nhà nước không thừa nhận việc đòi lại đất được giao theo qui định của nhà nước cho người khác sử dụng đất trong quá trình thực hiện chính sách đất đai của nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, Chính phủ cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam và nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam” không trả lại đất cho ông Hoàng Xuân Đông là không đúng.
Ngày 11/8/2021, UBND tỉnh Nghệ An ra Văn bản số 463/TB-UBND trả lời giải quyết đơn của công dân cho rằng: “Công dân không cung cấp được tư liệu, giấy tờ chứng minh chính xác vị trí, ranh giới diện tích, diện tích thửa đất 2 sào 7 thước tại xóm 15 Phong Yên, xã Nghi Phong”, do đó không thụ lý đơn của ông Hoàng Xuân Đông. Tuy nhiên, tại Quyết định số 3292/QĐ-CTUBND của UBND huyện Nghi Lộc đã công nhận: Kiểm tra bản đồ địa chính đo đạc năm 2009 thì vị trí thửa đất có nguồn gốc từ bố mẹ ông Hoàng Xuân Đông được xác định cụ thể như sau: một phần diện tích thuộc thửa số 5, TBĐ 22, chủ sử dụng đất ông Nguyễn Thanh Tâm; thửa số 6, TBĐ 22 chủ sử dụng đất ông Nguyễn Quang Trung; thửa số 113, TBĐ 22, chủ sử dụng đất bà Nguyễn Thị Minh; một phần diện tích thửa 510, TBĐ 19 chủ sử dụng ông Hoàng Văn Hùng; thửa 460, TBĐ 19 chủ sử dụng ông Nguyễn Duy Dũng; thửa 470, TBĐ số 19 chủ sử dụng ông Hoàng Thái Minhl; thửa 494, TBĐ số 19 chủ sử dụng ông Hoàng Anh Tuấn; thửa 482, TBĐ số 19 chủ sử dụng ông Hoàng Văn Việt. Đất gia đình ông Hoàng Xuân Đông, mốc giới hiện nay đang còn. Sổ sách còn lưu trữ tại xã Nghi Phong nguồn gốc đất của gia đình ông Đông, một phần thửa 138, tờ bản đồ số 6, bản đồ 299. Sổ chia đất theo Nghị định 64/CP của xóm 15 cũ, tại trang 33 đất bà cháu Thân (mẹ ông Đông) thửa 198, tờ bản đồ số 6, chia cho ông Nguyễn Văn Trọng diện tích 200m2 đất ở, 806m2 đất vườn.
Việc UBND tỉnh Nghệ An công nhận giải quyết của UBND huyện Nghi Lộc đúng pháp luật là thiếu thực tế, bởi Quyết định số 3292/QĐ-CTUBND của UBND huyện Nghi Lộc có nhiều nội dung chưa đúng với thực tế, như: Huyện Nghi Lộc thực hiện Nghị định 64/CP của Chính phủ năm 1994, không phải năm 1993 như Quyết định giải quyết đơn khiếu của ông Hoàng Xuân Đông; bà Đặng Thị Sỹ mẹ ông Đông mất năm 1984, Quyết định ghi năm 1983; sau khi bà Đặng Thị Sỹ qua đời đất gia đình ông Đông bỏ hoang vì UBND xã Nghi Phong không cho bà Hoàng Thị Sinh và bà Mai Cầm quản lý; bà Hoàng Thị Sinh (con gái ông Năm, bà Sỹ) có quyền lợi nghĩa vụ trên thửa đất này./.
