Sát cạnh điểm nóng ma túy Lượng Minh, hàng chục năm qua xã Chiêu Lưu, huyện Kỳ Sơn (Nghệ An) bị bủa vây bởi “cái chết trắng”. Sức ép chết người ấy ngày càng gia tăng. Cuộc chiến đẩy lùi “bão ma túy” nơi đây còn nhiều cam go, khốc liệt.
 
Từ Lượng Minh đến Chiêu Lưu
 
Rời xã Lượng Minh, huyện Tương Dương, chúng tôi tới xã Chiêu Lưu, huyện Kỳ Sơn (Nghệ An). Chủ tịch UBND xã Chiêu Lưu La Đức Thoại cho biết, là người dân địa phương và từng là Bí thư Đoàn xã nên anh nắm rất rõ tình hình “bão ma túy” trên địa bàn. Anh Thoại kể, nhiều năm trước xã Lượng Minh ở bên kia núi trở thành thủ phủ ma túy, nằm giáp ranh nên Chiêu Lưu cũng bị cuốn vào vòng xoáy.
 
Địa hình đặc thù miền núi biến Chiêu Lưu trở thành địa bàn phức tạp để loại tội phạm này manh nha, hoạt động. Đến năm 2000, bão ma túy đã mang cơn gió độc len lỏi vào hầu hết các bản ở miền sơn cước.
 
 
Những người phụ nữ ở bản Lang An, xã Chiêu Lưu, có chồng bị đi tù vì ma túy
 
Cơn mưa cuối chiều phảng phất, không khí lạnh lùa từ rừng già ra quốc lộ 7A khiến con đường như dài thêm thăm thẳm. Nhìn về ngọn núi cao nhất, ông La Đức Thoại bảo: “Ma túy tràn sang hủy hoại không ít gia đình ở Chiêu Lưu từ đỉnh núi đó. Có thời điểm, các bản giáp ranh với xã Lượng Minh không ngày nào bình yên”.
 
Chủ tịch Chiêu Lưu dẫn chúng tôi tới nhà trưởng bản Moong Văn Bình. Đang hì hục chẻ củi dự trữ khi mùa mưa về, thấy có khách, ông Bình ngừng tay đón tiếp. Ông trầm ngâm nói: “Điều tôi lo ngại nhất là số người nghiện ma túy đang trẻ hóa. Mấy đứa thanh niên choai choai trong bản có lo học hành, làm ăn gì đâu. Khuyên bảo mãi cũng không được, suốt ngày lang thang đua đòi. Tóc thì nhuộm đủ màu xanh đỏ, mới nhìn đã phát khiếp”.
 
Khi ông Bình đang nói thì ngoài đường lớn, tiếng xe máy nẹt bô ầm ầm, một thanh niên cưỡi xe phi như bay ngang qua ngõ.
 
“Đấy, cái thằng trai nghịch nhất bản đó. Nó học hết lớp 9 rồi nghỉ, tưởng nó tu chí làm ăn nhưng đầu năm nay, cả bản kháo nhau là nó nghiện ma túy rồi. Qua xác minh, nó nghiện thật. Rồi cái thằng Moong Văn E (18 tuổi) bị nghiện nhưng cũng chưa đi cai”, ông Bình ngán ngẩm.
 
Theo trưởng bản Lang An, toàn bản có 148 hộ dân, 756 nhân khẩu, trong đó có 40 % hộ nghèo. Số nghiện ma túy hơn 10 người, 6 người đang đi tù vì sử dụng và buôn bán hàng trắng.
 
Rời nhà ông Bình, chúng tôi nghe rõ tiếng thở dài phía sau của người đứng đầu bản Lang An. Ngày nào “cái chết trắng” còn hiện hữu thì lòng ông còn nặng trĩu lo toan cho con trẻ và người dân trong bản. Tôi thoáng nhìn về ngôi nhà sàn dưới sườn đồi, thấy người phụ nữ đang cặm cụi khâu vá mớ áo quần cũ kỹ. Cạnh bên, hai đứa trẻ ngây thơ đùa nghịch. Mái nhà hư hỏng không ai sửa, mưa hắt xuống thấm ướt vào bên trong.
 
Ông La Đức Thoại bảo: “Tác hại của ma túy là thế đó, chồng đi tù, vợ ở nhà quần quật làm nương rẫy nuôi con. Có người đàn ông trong nhà thì khác, chứ giờ mọi việc lớn nhỏ, người phụ nữ đó đều phải lo”.
 
“Đây là bản Tạt Thoong, còn kia là nhà của Lương Văn Xó (SN 1970), đi cai nghiện về nhưng lại tái nghiện. Chịu không nổi người chồng suốt ngày bê tha làm ăn, tụ tập với các đối tượng hư hỏng nghiện ngập, vợ Xó bỏ về nhà ngoại. Đơn ly dị đã viết và gửi lên tòa rồi. Làm cán bộ 20 năm nay, tôi chứng kiến rất nhiều gia đình điêu đứng vì ma túy. Rất may những năm gần đây, tệ nạn đã có xu hướng giảm, lực lượng công an truy quét mạnh hơn. Nhiều đối tượng cộm cán bị bắt giữ”, Chủ tịch UBND xã Chiêu Lưu cho hay.
 
Dựa vào dân “ngăn bão”
 
Nói về công tác phòng chống tội phạm ma túy trên địa bàn, Đại úy Lăng Trọng Tú - Trưởng Công an xã Chiêu Lưu cho biết: “Mặc dù có chuyển biến tốt nhưng còn cam go và phức tạp lắm”.
 
Theo Đại úy trẻ tuổi này, Chiêu Lưu là một xã miền núi khó khăn nằm ở phía Đông Nam của huyện Kỳ Sơn, khó khăn về kinh tế, trình độ dân trí còn thấp, sản xuất chủ yếu tự cung tự cấp, tỷ lệ hộ nghèo, cận nghèo còn cao. Chiêu Lưu nằm trên tuyến quốc lộ 7A tiếp giáp với 5 xã của huyện Kỳ Sơn, 2 xã của huyện Tương Dương, lợi dụng địa bàn phức tạp, các đối tượng ma túy len lỏi vào hoạt động.
 
Từng là chiến sỹ thuộc Đội Điều tra Công an huyện Kỳ Sơn và được điều chuyển về đảm nhận nhiệm vụ tại xã Chiêu Lưu tròn 1 năm, Đại úy Lăng Trọng Tú là người có kinh nghiệm đấu tranh với loại tội phạm này. Trưởng Công an xã Chiêu Lưu bảo: “Muốn đấu tranh chống ma túy, dựa vào dân là biện pháp căn cơ nhất”.
 
Tú cho hay, sau khi ban công an xã xây dựng 2 hòm thư tố giác tội phạm, nhân dân quanh vùng đã cung cấp 56 tin báo, tố giác 82 đối tượng có dấu hiệu vi phạm pháp luật, vận động 2 đối tượng ra đầu thú. Địa phương đã phát huy tốt vai trò của già làng trưởng bản, vai trò của người có uy tín trong cộng đồng dân cư về quản lý, giáo dục, cảm hóa người lầm lỗi.
 
“Nhiều người chủ động xin đi cai nghiện. Điển hình như hộ ông Lương Văn Long (59 tuổi), có lúc gia đình lâm vào cảnh khốn đốn vì nghiện ngập. Từ ngày cai nghiện về, các con đi làm ở công ty gửi tiền cho bố mua trâu bò chăn nuôi, bản thân ông Long chăm chỉ tăng gia sản xuất, cuộc sống bây giờ tốt hơn rất nhiều. Những người khác cũng nhìn vào sự hối cải của ông Long để làm lại cuộc đời”- anh Kha Văn Áo, trưởng bản Tạt Thoong tiếp lời.
 
Tín hiệu vui mà trưởng bản Kha Văn Áo vừa cho biết như ánh sáng trong đêm tối, khiến chúng tôi thêm tin vào sự trở mình của Chiêu Lưu. Trưởng bản Tạt Thoong đi vào nhà, lúc ra cầm trên tay cuốn sổ.
 
Thấy chúng tôi chăm chú nhìn, anh Áo giải thích: “Cuốn sổ này là tôi ghi lại sau mỗi lần đi vận động, tuyên truyền về tác hại ma túy. Cứ một lần họp dân bản, cán bộ sẽ phân tích, giảng giải cho người dân hiểu. Bài học từ những người nghiện trong bản cũng được đưa ra để người khác thấy đó mà né tránh, đề phòng. Thêm vào đó, lời nói của các già làng cũng có trọng lượng rất lớn tới con cháu. Khi họ nói, mọi người phải lắng nghe. Đây là danh sách những người có chuyển biến tốt…”, trưởng bản Tạt Thoong đưa tôi xem cuốn sổ.
 
Với những trang viết nhàu nhò, như đọng lại bao vất vả mồ hôi, công sức của vị trưởng bản trong cuộc chiến chống lại “cái thết trắng” để giữ bình yên cho bản làng.
 
Theo số liệu từ Công an huyện biên giới Kỳ Sơn, tính đến tháng 4 năm 2021 toàn huyện có 601 đối tượng nghiện ma túy (Nam: 579; Nữ: 22). Hai năm gần đây, Công an Kỳ Sơn đã bắt và khởi tố 282 vụ, 335 đối tượng, tang vật thu giữ hơn 11.000g heroin, 50.909g ma túy tổng hợp, 31,57kg ma túy đá cùng nhiều vũ khí, vật liệu nổ khác./.