Sáng 27/6, UBND tỉnh Nghệ An tổ chức Hội thảo “Phát triển liên kết chuỗi giá trị và tiêu thụ sản phẩm OCOP tỉnh Nghệ An năm 2024”. Ông Trần Thanh Nam, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT; ông Nguyễn Văn Đệ, Phó Chủ tịch UBND tỉnh; ông Phùng Thành Vinh, Giám đốc Sở NN&PTNT; ông Nguyễn Mạnh Lợi, Giám đốc Trung tâm Xúc tiến Đầu tư, Thương mại và Du lịch tỉnh chủ trì hội thảo.
Theo đó, với lợi thế là tỉnh đất rộng, dân số đông, thổ nhưỡng tốt, với hơn 84% dân số sống ở khu vực nông thôn. Vì vậy, phát triển kinh tế trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn luôn được tỉnh quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo. Trên địa bàn tỉnh đã hình thành được nhiều vùng nguyên liệu tập trung cho chế biến và xuất khẩu. Bên cạnh đó, trong những năm qua, việc thực hiện hiệu quả Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) đã góp phần phát triển sản phẩm chủ lực của địa phương, từng bước chuyển đổi từ sản xuất nông nghiệp manh mún, nhỏ lẻ sang sản xuất theo hướng liên kết chuỗi giá trị, theo tiêu chuẩn, quy chuẩn, có truy xuất nguồn gốc, đáp ứng nhu cầu thị trường… Chương trình đã tạo cơ hội để tỉnh phát huy tiềm năng, phát triển các sản phẩm đặc sắc của mỗi vùng, miền, địa phương thuộc tỉnh.
Sau 6 năm triển khai Chương trình OCOP, toàn tỉnh hiện có 567 sản phẩm OCOP đạt hạng 3 sao trở lên; trong đó, có 529 sản phẩm đạt 3 sao, 37 sản phẩm đạt 4 sao, 01 sản phẩm đạt 5 sao và 02 sản phẩm đạt tiềm năng 5 sao, hiện tỉnh đang hoàn thiện hồ sơ trình Trung ương đánh giá, công nhận. Doanh thu của các sản phẩm đạt hạng 03 sao trở lên hàng năm tăng khoảng 8,0%. Đến nay, có 94/562 sản phẩm OCOP đã vào được hệ thống các chuỗi cung ứng, hệ thống các cửa hàng thực phẩm, bách hóa, các điểm giới thiệu và bán sản phẩm OCOP. Một số sản phẩm OCOP chế biến từ nông sản đã tìm được thị trường xuất khẩu ổn định, như: Sản phẩm chè búp có thị trường ổn định tại các nước Tây Á; sản phẩm nước mắm tiêu thụ tại thị trường Lào, Nhật Bản, Hàn Quốc và một số sản phẩm đã xuất khẩu qua các thị trường khó tính như: Pháp, Đức, Hà Lan, Thụy Điển, Đan Mạch, Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc…
Đến hết tháng 5/2024, toàn tỉnh có 266.373 hộ sản xuất nông nghiệp được đưa lên các sàn thương mại điện tử; 300.047 hộ sản xuất nông nghiệp được đào tạo kỹ năng; 8.836 sản phẩm được đưa lên sàn, xếp thứ 5 cả nước về số sản phẩm nông nghiệp được đưa lên sàn.
Chương trình OCOP đã góp phần tạo việc làm thường xuyên cho khoảng 2.300 lao động và 1.800 – 2.000 lao động thời vụ, với thu nhập bình quân 3,5 – 4 triệu đồng/người/tháng; góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn, nhất là phát huy vai trò lao động nữ và lao động đồng bào dân tộc thiểu số. Các sản phẩm OCOP sau khi được công nhận đã gia tăng giá trị, góp phần giúp các chủ thể tăng quy mô sản xuất và doanh thu. Sản phẩm OCOP đáp ứng các tiêu chuẩn, quy chuẩn chất lượng, an toàn thực phẩm; có mẫu mã, bao bì đa dạng và thân thiện với môi trường, phù hợp với yêu cầu của thị trường.
Đến nay, toàn tỉnh đã có 36 dự án/kế hoạch liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm được phê duyệt hỗ trợ trên địa bàn 11 huyện, thị xã, với tổng kinh phí hỗ trợ từ năm 2019 đến 2025 là gần 65 tỷ đồng. Tổng số hộ dân tham gia trong các dự án/kế hoạch liên kết là gần 14.000 hộ, tổng quy mô thực hiện liên kết là gần 3.900 ha. Một số đơn vị đã áp dụng tiến bộ khoa học – kỹ thuật, công nghệ cao, cơ giới hóa đồng bộ vào sản xuất và thực hiện rất tốt khâu sơ chế, chế biến sản phẩm sau thu hoạch…
Tuy nhiên, nhiều sản phẩm có tiềm năng, thế mạnh nhưng chưa được khai thác và đăng ký tham gia, có khá nhiều chủ thể và sản phẩm hết thời hạn công nhận OCOP không tham gia đánh giá, phân hạng lại. Nhiều sản phẩm OCOP vẫn còn gặp khó khăn trong tìm kiếm, mở rộng thị trường, đặc biệt là thị trường xuất khẩu…
Tại Hội thảo, đại diện các Sở, ngành, đơn vị đã tham luận về những giải pháp, mô hình thực tiễn đã được triển khai thành công trong lĩnh vực phát triển liên kết chuỗi giá trị và tiêu thụ sản phẩm OCOP. Đồng thời, làm rõ hơn các thách thức và cơ hội hiện tại và gợi mở những hướng đi mới phát triển bền vững cho ngành Nông nghiệp tỉnh…
Phát biểu tại hội thảo, ông Trần Thanh Nam, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT đề nghị để phát triển liên kết chuỗi giá trị và tiêu thụ sản phẩm OCOP, các huyện, thành, thị của tỉnh cần quy hoạch vùng nguyên liệu để các sản phẩm đều truy xuất được vùng nguyên liệu; có những chính sách hỗ trợ xây dựng các sản phẩm tiểu thụ công nghiệp. Tăng cường tính liên kết để nâng cao chất lượng sản phẩm OCOP.
Bên cạnh việc nâng cao năng lực cho các chủ thể của Chương trình, cần tăng cường liên kết trong quảng bá, giới thiệu, tạo điều kiện thuận lợi về đầu ra tiêu thụ cho các sản phẩm OCOP; cần kích thích, thay đổi thói quen của người tiêu dùng. Mỗi địa phương cần nắm bắt cơ hội và tổ chức lại sản xuất, gắn sản xuất với thị trường, tạo thêm sản phẩm OCOP có giá trị cao về kinh tế, xã hội, văn hóa, đưa các sản phẩm OCOP vào làm quà tặng…
Phát biểu kết luận hội thảo, ông Nguyễn Văn Đệ, Phó Chủ tịch UBND tỉnh cho biết, ý kiến phát biểu tại Hội thảo khẳng định Chương trình OCOP đã làm thay đổi căn bản nhận thức cho người dân, chủ thể về tổ chức sản xuất nông nghiệp, chuyển từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp và xác định vai trò quan trọng của liên kết sản xuất. Đề xuất chú trọng nâng tầm sản phẩm OCOP Nghệ An trở thành thương hiệu uy tín, phát triển liên kết chuỗi giá trị từ vùng trồng nguyên liệu, nhà sản xuất đến đơn vị tiêu thụ sản phẩm dựa trên thế mạnh, lợi thế của địa phương. Đặc biệt, cần quan tâm các mô hình du lịch cộng đồng, du lịch nông thôn, du lịch sinh thái được phát triển theo định hướng Chương trình OCOP để phát huy hiệu quả kinh tế – xã hội, gắn kết giữa phát triển nông nghiệp với dịch vụ, du lịch.
Đồng thời, cần phải rà soát, hoàn thiện, bổ sung các cơ chế chính sách, ưu tiên cân đối, bố trí nguồn lực để thực hiện các chính sách được ban hành; khuyến khích các hộ nông dân tự nguyện hợp tác và cùng có lợi, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ hợp tác thực hiện tích hợp, tập trung ruộng đất để sản xuất, góp phần hình thành các vùng sản xuất hàng hóa tập trung quy mô lớn. Bên cạnh đó, hội thảo cũng đã chỉ ra được những hạn chế, khó khăn trong việc phát triển liên kết chuỗi giá trị và tiêu thụ sản phẩm OCOP. Từ đó đã đề ra một số giải pháp cơ bản để phát triển liên kết chuỗi giá trị và tiêu thụ sản phẩm OCOP trên địa bàn tỉnh.
