Ở Nghệ An, sau ngày Cách mạng thành công, Ủy ban Nhân dân cách mạng được thành lập. Ban Thông tin, Tuyên truyền là một trong những thành viên đầu tiên của Ủy ban, có trách nhiệm thông tin, tuyên truyền đường lối chủ trương chính sách của Chính phủ, động viên toàn dân hăng hái xây dựng cuộc sống mới, xây dựng và bảo vệ Chính phủ, bảo vệ đất nước. Tùy vào các điều kiện thời bình hay thời chiến, thuận lợi hay khó khăn, có những lúc cơ quan đầu não của ngành gọi là ban, lúc gọi là ty, lúc gọi là sở; lại có lúc tách ra, lúc nhập vào, lúc tăng thêm các chức năng nhiệm vụ, các lĩnh vực nhưng xuyên suốt trách nhiệm của ngành vẫn là đội quân tiên phong trong công cuộc xây dựng nền văn hóa mới, tổ chức, tập hợp năng lực của cộng đồng gìn giữ, bảo tồn các giá trị truyền thống tốt đẹp và sáng tạo nên những giá trị mới vì mục đích xây dựng một nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, làm nền tảng tinh thần và động lực cho sự vận động phát triển của quê hương xứ Nghệ, của đất nước, của dân tộc.
79 năm qua, ngành Văn hóa Nghệ An đã đồng hành cùng đất nước; lớn lên, trưởng thành cùng đất nước. Văn hóa, trong thời chiến cũng như trong thời bình, luôn luôn là lực lượng quan trọng, lĩnh vực quan trọng, mặt trận quan trọng của đất nước, của dân tộc. Văn nghệ sĩ, trí thức xứ Nghệ luôn luôn là đội ngũ có năng lực, thắp sáng lên ngọn lửa tình yêu đất nước, khơi nguồn sáng tạo, phát huy trí tuệ của cộng đồng vì sự nghiệp xây dựng và bảo vệ quê hương, đất nước.
79 năm qua là hành trình xuyên suốt và đầy năng động của ngành Văn hóa Nghệ An và cả nước từ Dân tộc - Khoa học - Đại chúng đến Xây dựng một nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, bản sắc xứ Nghệ. Và hôm nay là xây dựng và phát triển văn hóa, con người Nghệ An đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững của đất nước.
Thành quả của hành trình đó là sắc diện, là bề dày của một nền văn hóa mới, tiên tiến hơn, hiện đại hơn, đa sắc, đa thanh nhưng vẫn đậm đà bản sắc, phong vị Việt Nam. Đó là một nền văn hóa đang cựa mình vì tương lai, đang vận động kiến tạo những giá trị mới nhằm hòa nhập và cung cấp năng lượng, nền tảng cho hành trình phát triển mới của quê hương, đất nước.
Quá trình toàn cầu hóa đã và đang diễn ra nhanh chóng, dồn dập. Nghệ An không đứng ngoài xu thế, bối cảnh và không gian của cuộc vận động đó. Với vị thế và khát vọng, trở thành trung tâm kinh tế, văn hóa của khu vực Bắc Trung Bộ, Nghệ An phải bứt phá với tốc độ nhanh hơn, cường độ lớn hơn, trong quá trình phát triển. Trong sự vận động đó, văn hóa phải phát huy vai trò tiên phong để trở thành nền tảng tinh thần, trí tuệ và động lực cho phát triển. Văn hóa phải kiến tạo được các giá trị mới tương thích với các giá trị truyền thống và phù hợp với các giá trị phổ quát của thời đại. Với phương châm “Quyết liệt hành động - Khát vọng cống hiến”, các mục tiêu mà ngành Văn hóa Nghệ An hướng tới là:
Thứ nhất, xây dựng con người Nghệ An phát triển toàn diện. Trọng tâm là bồi dưỡng tinh thần yêu nước, yêu quê hương, lòng tự hào dân tộc, đạo đức, lối sống và nhân cách tốt đẹp, ý thức chấp hành pháp luật. Gắn xây dựng, rèn luyện đạo đức với thực hiện quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân. Nâng cao trí lực, bồi dưỡng tri thức để đáp ứng yêu cầu của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Tập trung xây dựng và phát huy lối sống “Mỗi người vì mọi người, mọi người vì mỗi người”; kết hợp hài hòa tính tích cực cá nhân và tính tích cực xã hội. Khẳng định và tôn vinh cái đúng, cái tốt đẹp giá trị, chân thực đúng đắn, tích cực, cao thượng; nhân rộng các giá trị cao đẹp, nhân văn. Tăng cường giáo dục nghệ thuật, nâng cao năng lực cảm thụ thẩm mỹ cho Nhân dân, đặc biệt là thanh, thiếu nhi. Bảo đảm quyền hưởng thụ và sáng tạo văn hóa của mỗi người dân và cộng đồng. Nâng cao thể lực, tầm vóc con người xứ Nghệ, gắn giáo dục thể chất với giáo dục tri thức, đạo đức, kỹ năng sống. Đấu tranh phê phán, đẩy lùi cái xấu, cái ác, thấp hèn, lạc hậu; chống các quan điểm sai trái, tiêu cực ảnh hưởng xấu đến xây dựng nền văn hóa, làm tha hóa con người. Khắc phục triệt để tư tưởng bảo thủ, trông chờ, ỷ lại, níu kéo, thiếu trách nhiệm trong cán bộ, đảng viên và Nhân dân.
Thứ hai, xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh. Phát huy vai trò của gia đình cộng đồng, xã hội trong việc xây dựng môi trường văn hóa. Mỗi gia đình là một tế bào văn hóa của xã hội, gia đình là nền tảng vững chắc của văn hóa; Xây dựng gia đình thực sự là nơi hình thành, nuôi dưỡng nhân cách văn hóa và giáo dục nếp sống cho con người. Xây dựng đời sống văn hóa ở địa bàn dân cư, các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp để mỗi địa phương, cộng đồng, cơ quan, đơn vị, tổ chức là một môi trường văn hóa lành mạnh, văn minh, góp phần giáo dục, rèn luyện con người về nhân cách, lối sống. Xây dựng nếp sống mới, những chuẩn mực văn hóa mới; xây dựng, phát triển và sáng tạo những giá trị văn hóa mới trên nền tảng bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, kế thừa và phát huy tính đa dạng, bản sắc văn hóa của các dân tộc, của các vùng, miền trong tỉnh.
Thứ ba, nâng cao chất lượng, hiệu quả các hoạt động văn hóa, phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”. Khai thác, phát huy tối đa hiệu quả các thiết chế, công trình văn hóa. Tạo điều kiện để Nhân dân chủ động tổ chức các sinh hoạt văn hóa cộng đồng nhằm nâng cao mức hưởng thụ và sáng tạo các giá trị văn hóa, nâng cao chất lượng cuộc sống và chỉ số hạnh phúc cho người dân tỉnh nhà. Hướng các hoạt động văn hóa, tới giá trị chân - thiện - mỹ. Gắn các hoạt động văn hóa với phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, với chương trình xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh. Nâng cao chất lượng, hiệu quả của xã đạt chuẩn văn hóa nông thôn mới, phường đạt chuẩn văn minh đô thị, từng bước thu hẹp khoảng cách hưởng thụ văn hóa giữa các vùng, miền.
Phát triển một số lĩnh vực văn hóa như nghệ thuật biểu diễn, điện ảnh, thư viện, mỹ thuật, nhiếp ảnh, triển lãm và phát triển công nghiệp văn hóa, xây dựng thị trường văn hóa. Kiến tạo được môi trường sáng tạo, các không gian sáng tạo, cởi mở, phát huy được năng lực cảm xúc của của các nghệ nhân, nghệ sĩ để có nhiều sáng tạo văn hóa nghệ thuật có trình độ nghệ thuật cao, nội dung tư tưởng sâu sắc; hướng tới trong vòng hai thập kỷ tới, Vinh, Nghệ An là một địa chỉ, một trung tâm sáng tạo có uy tín về văn học, nghệ thuật. Số hóa các lĩnh vực điện ảnh, mỹ thuật, nhiếp ảnh, triển lãm, nghệ thuật biểu diễn, thư viện, bảo tàng, di sản văn hóa…. đáp ứng nhu cầu ngày càng cao về tiếp cận thông tin và hưởng thụ văn hóa nghệ thuật của người dân tỉnh nhà.
Thứ tư, Bảo vệ và phát huy di sản văn hóa dân tộc, cả văn hóa vật thể và phi vật thể. Giữ gìn, phát huy các giá trị truyền thống, ngôn ngữ, chữ viết, trang phục, dân ca, dân nhạc, dân vũ của đồng bào các dân tộc thiểu số trong tỉnh. Bảo tồn và phát huy dân ca Ví, Giặm - di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Tu bổ, tôn tạo và phát huy giá trị các di tích lịch sử văn hóa gắn với các lễ hội truyền thống trên địa bàn tỉnh. Gắn việc phát huy giá trị di sản văn hóa với phát triển du lịch một cách hợp lý, hài hòa, ưu tiên mục đích bảo tồn gắn với phát huy hiệu quả kinh tế, nhất là Dân ca Ví, Giặm, hàng hóa lưu niệm du lịch. Hiện thực hóa Đề án phát triển kinh tế di sản ở Nghệ An.
Thứ năm, chủ động hội nhập quốc tế về văn hóa, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại, thực hiện đa dạng các hình thức văn hóa đối ngoại, đưa quan hệ quốc tế về văn hóa đi vào chiều sâu, có hiệu quả thiết thực, trở thành cầu nối quảng bá hình ảnh đất nước, văn hóa, con người Nghệ An đến với thế giới. Chủ động đón nhận cơ hội phát triển, vượt qua thách thức để giữ gìn, hoàn thiện bản sắc văn hóa dân tộc, đặc trưng văn hóa xứ Nghệ, khắc phục những ảnh hưởng tiêu cực, mặt trái của toàn cầu hóa về văn hóa.
79 năm trước, trong gian khó buổi đầu của chính quyền dân chủ nhân dân, đội ngũ cán bộ của ngành Văn hóa Nghệ An đã hình thành và đi cùng đất nước suốt hành trình từ bấy đến nay. Cán bộ, công chức, viên chức và người lao động ngành Văn hóa Nghệ An đã trở thành đội quân tiên phong trong công cuộc xây dựng nền văn hóa mới vì sự hưng thịnh của quê hương, đất nước, sự phát triển của nền văn hóa dân tộc, văn hóa xứ Nghệ. Để xây dựng và phát huy được nội lực văn hóa với những giá trị mới tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, đáp ứng đòi hỏi của sự phát triển, trách nhiệm trước hết thuộc về ngành Văn hóa. Ngành Văn hóa Nghệ An sẽ tiếp tục gánh vác trách nhiệm này. Cán bộ, công chức, viên chức, người lao động toàn ngành sẽ tiếp tục phát huy hơn nữa truyền thống vẻ vang của Ngành, thể hiện rõ vai trò, trách nhiệm “mỗi cán bộ văn hóa tiêu biểu cho lối sống về văn hóa”, xứng đáng là lực lượng nòng cốt thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ “chấn hưng và phát triển văn hóa, xây dựng con người Việt Nam” để “Văn hóa soi đường cho quốc dân đi”. Hy vọng và tin tưởng rằng, với sự lãnh đạo của Đảng bộ, sự chăm lo của chính quyền, sự ủng hộ của Nhân dân tỉnh nhà, ngành Văn hóa Nghệ An sẽ hoàn thành tốt nhiệm vụ./.
