Làng mật mía Găng của xã Nghĩa Hưng là làng nghề truyền thống có từ lâu đời. Tháng 3/2014, làng nghề mật mía - chế biến mật (nay gọi là HTX mật mía làng Găng) có 395 hộ sản xuất mía, chiếm 95% hộ theo nghề. Mật mía làng Găng có hương vị thơm ngon, mật dẻo, màu mật đẹp cánh cam. Ở làng Găng, bà con tất bật thu hoạch mía để sản xuất, cho ra lò những mẻ mật đầu tiên.
Gia đình anh Phạm Văn Minh có truyền thống nấu mật mía từ cách đây 30 - 40 năm. Trò chuyện với chúng tôi anh cho biết, bắt đầu từ cuối tháng 10 đầu tháng 11 là thời điểm gia đình nào cũng đỏ lửa, nấu mật mía từ sáng đến tối. Nấu mật mía nhìn đơn giản nhưng trải qua rất nhiều công đoạn, từ thu thập nguyên liệu từ ngoài ruộng, đến tuốt vỏ, ép nước mía, nấu và chắt lọc mật. Trong đó, quan trọng nhất là công đoạn keo mật.
“Muốn mật ngon phải đứng ‘canh’ các chảo mật lớn trong nhiều giờ, đảo liên tục và đều tay, khi mật sôi thì vớt váng mật, nếu không chú ý mật sẽ bị cháy có màu đen và không được thơm ngon, khi nước mía bắt đầu sền sệt chuyển sang màu nâu vàng thì mới hoàn thành việc nấu mật. Để đổ mật vào trong phi được ngon, người nấu mật tiếp tục lọc qua lớp vải màn để lọc sạch cặn, khi mật nguội sẽ có một lớp bọt đường lên trên sản phẩm mật mới hoàn thành”, anh Minh chia sẻ thêm về kinh nghiệm làm nghề.
Cũng theo anh Phạm Văn Minh, mỗi năm gia đình trung bình bán khoảng 45 - 50 thùng mật, mỗi thùng giá khoảng 3 triệu đồng, mỗi mùa cho thu nhập khoảng từ 100 đến 150 triệu đồng. Mật làm ra đến đâu bán hết đến đó.
4h sáng, từ làng trên xóm dưới, nhà nào cũng đỏ bếp. Năm nay, mặc dù thời tiết vào vụ trồng mía gặp hạn hán, đến đầu tháng 8 gặp lũ lụt, cây mía chín muộn hơn, nhưng người dân làng nghề vẫn đang hoạt động hết công suất để kịp giao hàng cho khách.
Hiện làng Găng có khoảng 200 hộ dân làm nghề nấu mật mía, trung bình mỗi gia đình từ 25-30 phi mật, tính bình quân thu nhập của người dân từ 80-100 triệu đồng. Đặc biệt, thời gian nấu mật và bán mật duy trì trong thời điểm từ tháng 11 đến tháng 1, có nhà mua được mía muộn thì có thể duy trì đến tháng 2, hoặc tháng 3. Thương lái đến tận nơi để mua mật. So với làm các cây trồng khác thì giá trị kinh tế nấu mật mía cao hơn nhiều.
Ở Nghĩa Hưng, Nghĩa Đàn hiện nay có khoảng 500 hộ dân làm nghề mật mía, trung bình mỗi gia đình mỗi vụ nấu mật từ 20 - 30 phi. Mỗi hộ gia đình tạo công ăn việc làm cho 7-10 lao động, góp phần không nhỏ vào sự phát triển kinh tế địa phương.
"Để phát huy sản phẩm mật mía, UBND xã sẽ tiếp tục chỉ đạo bà con phát triển nghề kéo che, ép mật, bán đường bánh, mở rộng thị trường để giúp người dân ổn định được nghề mật mía, góp phần nâng cao đời sống cho bà con nhân dân”, ông Trần Văn Long, Phó Chủ tịch UBND xã Nghĩa Hưng cho biết.
Tết Nguyên đán Tân Sửu đang đến gần, không khí lao động, sản xuất của người dân làng nghề mật mía làng Găng cũng tất bật, nhộn nhịp hơn. Với truyền thống của làng nghề cộng với sự cần cù chịu khó, người dân làng nghề sẽ sản xuất ra nhiều sản phẩm chất lượng vừa đáp ứng được nhu cầu của nhân dân, vừa có thêm nguồn thu nhập để chuẩn bị cho cái Tết của gia đình thật đầm ấm./.
