Như Nhadautu.vn đã đưa tin, Đoàn kiểm tra liên ngành lĩnh vực khoáng sản ở Nghệ An được UBND tỉnh này thành lập từ tháng 10/2021. Theo Quyết định thành lập, việc kiểm tra được tiến hành trong 75 ngày, tuy nhiên tới nay đã hơn 7 tháng, kết quả kiểm tra vẫn chưa được công bố.
Khai thác khoáng sản trái phép là thực trạng rất nhức nhối, gây bức xúc trong dư luận Nghệ An suốt nhiều năm qua.
Tại phiên chất vấn ngày 8/12/2021 kỳ họp thứ 4 HĐND tỉnh Nghệ An, ông Hoàng Quốc Việt - Giám đốc Sở TN&MT Nghệ An thừa nhận, mặc dù các cơ quan chức năng đã tiến hành nhiều đợt kiểm tra, xử lý, xử phạt và khởi tố nhiều vụ án liên quan đến hoạt động khai thác khoáng sản trái phép nhưng tình trạng này vẫn còn diễn biến phức tạp.
Về phần mình, ông Trịnh Thanh Hải – Cục trưởng Cục Thuế Nghệ An thông tin, thực trạng khai thác khoáng sản còn nhiều vấn đề nhạy cảm, rủi ro và tiềm ẩn thất thu thuế. "Có tình trạng bạt cả quả đồi nhưng chỉ kê khai mấy trăm khối", ông Hải cho hay.
Trao đổi với Nhadautu.vn về tiến độ của Đoàn kiểm tra liên ngành, Cục trưởng Cục Thuế Nghệ An ông Trịnh Thanh Hải cho biết cơ quan này chỉ mới kiểm tra được mặt ngoài, tức là trên khối lượng doanh nghiệp tự kê khai, còn thì vẫn chưa đo đạc đối chiếu được. Hiện vẫn đang đấu thầu tìm đơn vị đo đạc.
“Tôi sẽ kiến nghị với lãnh đạo tỉnh để đẩy nhanh vấn đề này. Khi thực hiện đo đạc, kiểm tra xong sẽ báo cáo UBND tỉnh, trường hợp có dấu hiệu sai phạm phải chuyển cơ quan chức năng để khởi tố theo quy định pháp luật”, ông Hải nói.
Cụ thể hơn, ông Hải cho biết hiện chưa có doanh nghiệp nào kiểm tra xong, chỉ mới kiểm tra về thuế, và những doanh nghiệp đã kiểm tra thì mức độ rủi ro thấp, vì trong số này có những doanh nghiệp không có mỏ, có doanh nghiệp có mỏ nhưng vừa vào khai thác đã dừng vì đá quá xấu hay có doanh nghiệp chỉ mua chứ không khai thác… nên không phải đo đạc gì cả.
“Công tác đo đạc cần tập trung ở một vài doanh nghiệp lớn còn lại vì họ khai thác rất nhiều, còn các công ty khác không đáng bao nhiêu”, Cục trưởng Cục Thuế Nghệ An thông tin.
Rất khó chống thất thu thuế
Ông Trịnh Thanh Hải cho biết quy định hiện hành về chống thất thu thuế trong lĩnh vực khoáng sản không dễ thực hiện. Ví dụ, một doanh nghiệp đào hết quả núi thì cơ quan thuế cũng chưa làm được gì, vì nguyên tắc là doanh nghiệp tự khai và tự nộp, còn thuế chỉ hậu kiểm. Bản thân công tác hậu kiểm trong quản lý khoáng sản cũng rất khó, vì cái nào doanh nghiệp thích nộp thuế thì họ ghi vào sổ, còn không thì họ để ngoài sổ và toàn bộ thanh toán bằng tiền mặt nên khi thuế vào làm việc rất khó kiểm tra.
Về nguyên tắc thuế có thể kiểm kê hàng tồn kho, lập đoàn liên ngành kiểm tra thực tế xuất hoá đơn, tuy nhiên cũng chỉ thấy bề nổi. Nếu doanh nghiệp hoạt động khai thác vào 1-2 giờ sáng thì thuế không thể đi được giờ đó, vì rất nguy hiểm. "Theo quy định thì các mỏ phải có camera giám sát, có trạm cân nhưng cũng chưa được kiểm tra và xử lý hết việc này, nói chung mình đang nắm đường lưỡi, chứ không nắm đường chuôi”, ông Hải đánh giá.
Người đứng đầu ngành Thuế Nghệ An nhận định chỉ có cách duy nhất hạn chế thất thu thuế là đo đạc, xác định khối lượng khoáng sản thực tế đã khai thác. Chức năng quản lý nhà nước về lĩnh vực này là của Sở TN&MT, định kỳ phải kiểm tra xác định trữ lượng thực tế khai thác, nếu cảm thấy không hợp lý thì phải thuê đơn vị tư vấn để làm. Chỉ cần đo trữ lượng hiện tại rồi lấy trữ lượng đã cấp phép trừ đi là ra trữ lượng đã khai thác./.
