Thời gian vừa qua, cụm từ không phù hợp "tôn chỉ, mục đích" thường xuyên được các cơ quan công quyền sử dụng nhằm hạn chế, gây khó khăn cho Báo chí tiếp cận thông tin, tác nghiệp.
Nói lại cho rõ về chức năng, nhiệm vụ của cơ quan Báo chí
Báo chí cách mạng Việt Nam là phương tiện thông tin thiết yếu đối với đời sống xã hội; là cơ quan ngôn luận của cơ quan Đảng, cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp; là diễn đàn của Nhân dân.
Ngày 1/12/2020 Báo điện tử Tầm Nhìn nhận được văn bản số 11842/UBND của UBND TP Hạ Long do ông Chánh văn phòng Đặng Thái Hưng ký, trao đổi về đề nghị của Báo Tầm Nhìn, theo đó UBND TP. Hạ Long từ chối cung cấp thông tin mà Phóng viên Báo Tầm Nhìn đề nghị tìm hiểu do chưa phù hợp với tôn chỉ mục đích.Thời gian vưa qua, cụm từ không phù hợp "tôn chỉ, mục đích" thường xuyên được các cơ quan công quyền sử dụng nhằm hạn chế, gây khó khăn cho Báo chí tiếp cận thông tin, tác nghiệp.
Mặc dù đã “nghiên cứu” nhưng không hiểu vì lý do gì UBND TP. Hạ Long lại trích dẫn chỉ một nửa tôn chỉ, mục đích của Báo điện tử Tầm nhìn.
Báo điện tử Tầm Nhìn thông tin lại cho UBND TP Hạ Long được rõ về nhiệm vụ và quyền hạn của cơ quan Báo chí được qui định trong Luật Báo chí.
Theo đó, Khoản 2 Điều 4 Luật Báo chí 2016 nêu rõ về nhiệm vụ và quyền hạn của cơ quan Báo chí như sau:
a) Thông tin trung thực về tình hình đất nước và thế giới phù hợp với lợi ích của đất nước và của Nhân dân;
b) Tuyên truyền, phổ biến, góp phần xây dựng và bảo vệ đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, thành tựu của đất nước và thế giới theo tôn chỉ, Mục đích của cơ quan báo chí; góp phần ổn định chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao dân trí, đáp ứng nhu cầu văn hóa lành mạnh của Nhân dân, bảo vệ và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc, xây dựng và phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa;
c) Phản ánh và hướng dẫn dư luận xã hội; làm diễn đàn thực hiện quyền tự do ngôn luận của Nhân dân;
d) Phát hiện, nêu gương người tốt, việc tốt, nhân tố mới, điển hình tiên tiến; đấu tranh phòng, chống các hành vi vi phạm pháp luật và các hiện tượng tiêu cực trong xã hội;
đ) Góp phần giữ gìn sự trong sáng và phát triển tiếng Việt, tiếng của các dân tộc thiểu số Việt Nam;
e) Mở rộng sự hiểu biết lẫn nhau giữa các nước và các dân tộc, tham gia vào sự nghiệp của nhân dân thế giới vì hòa bình, độc lập dân tộc, hữu nghị, hợp tác, phát triển bền vững.”
Như vậy, Báo chí có 6 nhiệm vụ và quyền hạn và hoạt động theo tôn chỉ, mục đích là 1 trong 6 chức năng nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan báo chí.
Hoạt động Báo chí theo tôn chỉ mục đích được hiểu như thế nào?
Mỗi cơ quan, tổ chức có chức năng nhiệm vụ riêng và các cơ quan báo chí phải theo nhiệm vụ này, hay còn gọi là bám theo tôn chỉ, mục đích tuyên truyền. Việc bám sát tôn chỉ, mục đích giúp báo chí viết chuyên sâu hơn trong lĩnh vực của mình.
Báo điện tử Tầm Nhìn là cơ quan Báo chí trực thuộc Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Vusta) nên ngoài thực hiện theo tôn chỉ mục đích được ghi trong giấy phép của Bộ Thông tin và Truyền thông, tiếp đó cũng phải thực hiện hoạt động tuyên truyền các chức năng, nhiệm vụ của Liên Hiệp hội trong đó có nhiệm vụ chủ động tư vấn, phản biện và giám định xã hội nhằm góp phần xây dựng cơ sở khoa học và thực tiễn cho việc hoạch định và thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước, các chiến lược, quy hoạch, các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội; và thực hiện đầy đủ các chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của cơ quan Báo chí theo Luật Báo chí.
Việc báo chí hoạt động theo tôn chỉ mục đích không hạn chế việc tuyên truyền các chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước, của cơ quan chủ quản; chống tham nhũng, tiêu cực; điều này đã được qui định rõ trong Luật Báo chí và Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng đã khẳng định khi trả lời câu hỏi của đại biểu Phan Thị Minh Hiền (đoàn Phú Yên) về tôn chỉ mục đích của các cơ quan báo chí tại kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XIV.
Như vậy, việc Phóng viên Báo điện tử Tầm nhìn liên hệ với Quý Ủy ban nhằm tìm hiểu thông tin liên quan đến các dự án thay đổi quy hoạch, chậm tiến độ và giao đất sai quy định để viết bài là thực hiện đúng theo chức năng nhiệm vụ và đúng theo luật Báo chí vậy thì không đúng tôn chỉ mục đích ở chỗ nào? Và căn cứ luật nào để UBND TP Hạ Long cho là chưa phù hợp? Hay cứ tìm hiểu thông tin về sai phạm thì không đúng tôn chỉ, mục đích?
Vi phạm Luật báo chí, Luật hình sự
Căn cứ theo Luật Báo chí cho thấy, UBND TP Hạ Long đã không nắm vững luật, từ đó có văn bản từ chối cung cấp thông tin là vi phạm điều 38 Luật báo chí 2016 về quyền tiếp cận thông tin của báo chí, trách nhiệm của cơ quan, tổ chức trong việc cung cấp thông tin cho báo chí.
Đây cũng được xác định là hành vi cản trở cơ quan báo chí tác nghiệp vi phạm Nghị định 119/2020 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động báo chí, hoạt động xuất bản.
Văn bản trên của UBND TP Hạ Long cũng vi phạm điều 167 Bộ luật hình sự về tội xâm phạm quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tiếp cận thông tin…
