Tác động tiêu cực tới văn hoá tín ngưỡng thờ Mẫu
Giảm uy tín và sự tôn nghiêm: Hiện tượng này có thể làm giảm uy tín của các nghi lễ truyền thống và những người thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu chân chính. Việc các "cô đồng" tự nhận có khả năng tâm linh đặc biệt thông qua các phương pháp độc lạ, có thể gây ra sự nghi ngờ và mất niềm tin từ phía cộng đồng.
Sự xáo trộn trong việc bảo tồn tín ngưỡng: Những hình thức “hành nghề” như vậy có thể gây ra sự lẫn lộn, mập mờ giữa các nghi lễ truyền thống và những nghi lễ “tự phát" hòng thu hút sự chú ý trên mạng xã hội, làm mất đi giá trị cốt lõi của tín ngưỡng.
Gây hiểu lầm và lệch lạc về tín ngưỡng: Những hiện tượng như "cô đồng bát nước" có thể tạo ra những hiểu lầm về bản chất của thực hành của tín ngưỡng thờ Mẫu. Những người không am hiểu có thể bị dẫn dắt bởi thông tin không chính xác và có cái nhìn sai lệch về tín ngưỡng này.
Nguy cơ thương mại hoá và biến tướng: Việc các tài khoản trên mạng xã hội lợi dụng yếu tố tâm linh để thu hút sự chú ý và hòng đem lại lợi ích kinh tế cho bản thân, có thể dẫn đến việc thương mại hoá tín ngưỡng. Từ đó, những người thực hành tín ngưỡng chân chính sẽ cảm thấy giá trị văn hoá tâm linh bị biến tướng và không được tôn trọng.
Tác động tiêu cực đến xã hội
Sự thật và lợi dụng niềm tin: Chưa có bằng chứng khoa học nào chứng minh được khả năng của "cô đồng bát nước". Việc lan truyền hiện tượng các "cô đồng" với khả năng “đặc biệt” có thể dẫn đến tình trạng lợi dụng niềm tin của những người nhẹ dạ, cả tin. Điều này không chỉ gây thiệt hại về mặt tài chính mà còn ảnh hưởng đến tâm lý của những người bị lừa. Sự phổ biến của những hiện tượng như "cô đồng bát nước" có thể thúc đẩy mê tín dị đoan trong xã hội, làm suy yếu niềm tin vào khoa học và lý trí. Điều này đặc biệt nguy hiểm trong bối cảnh xã hội hiện đại, nơi mà sự tỉnh táo và hiểu biết khoa học là rất quan trọng.
Tác động đến giới trẻ và phát triển các hiện tượng tương tự: Với việc TikTok là một nền tảng phổ biến trong giới trẻ, hiện tượng này có thể ảnh hưởng đến nhận thức và hành vi của họ, khiến họ dễ dàng bị cuốn vào những trào lưu không lành mạnh. Sự nổi tiếng của "cô đồng bát nước" có thể thúc đẩy sự xuất hiện của nhiều nhân vật tương tự, gây ra sự bùng nổ của các hiện tượng tâm linh trên mạng xã hội. Điều này có thể khiến môi trường thông tin trở nên phức tạp và tăng nguy cơ lan truyền thông tin sai lệch.
Ảnh hưởng đến tâm lý và quyết định cá nhân: Những lời tiên tri và dự đoán từ các cô đồng có thể ảnh hưởng đến tâm lý và quyết định của cá nhân. Những người dễ tin vào tâm linh có thể bị dẫn dắt bởi những lời khuyên không có cơ sở khoa học, thiếu thực tế, gây ra hậu quả tiêu cực trong cuộc sống.
Sự phân cực trong cộng đồng: Hiện tượng "cô đồng bát nước" có thể gây ra sự phân cực trong cộng đồng, với những người tin tưởng và những người hoài nghi về giá trị của tín ngưỡng thờ Mẫu. Sự tranh luận và xung đột ý kiến có thể xảy ra, làm gia tăng sự căng thẳng xã hội nếu không được quản lý tốt.
Nhìn chung, mặc dù việc xây dựng hiện tượng lạ trên mạng xã hội, có thể thu hút sự chú ý và tạo ra sự tò mò, nhưng cũng đặt ra nhiều vấn đề cần cân nhắc về mặt đạo đức và xã hội. Cần có sự quản lý và giáo dục đúng đắn, để đảm bảo rằng những giá trị văn hoá truyền thống và giá trị đạo đức không bị ảnh hưởng tiêu cực.
Một số khuyến nghị nhằm giảm thiểu những ảnh hưởng tiêu cực:
Giáo dục, nâng cao nhận thức và quản lý giám sát
Tăng cường giáo dục: Tổ chức các chương trình giáo dục để nâng cao nhận thức của cộng đồng, đặc biệt là giới trẻ, về tín ngưỡng và văn hóa truyền thống. Điều này giúp họ phân biệt được giữa nghi lễ chân chính và các hình thức lợi dụng tín ngưỡng.
Sử dụng và quản lý nội dung trên mạng xã hội: Các nền tảng mạng xã hội như TikTok, Facebook… cần tăng cường kiểm duyệt và loại bỏ các nội dung có tính chất mê tín, lừa đảo. Đồng thời, tạo điều kiện cho các chuyên gia có hiểu biết sâu rộng về văn hóa tín ngưỡng truyền thống chia sẻ thông tin chính xác; phản bác những thông tin mê tín dị đoan và cảnh báo về các những hình thức lừa đảo, trục lợi bất chính từ tín ngưỡng.
Giám sát và xử lý vi phạm: Cơ quan chức năng cần có biện pháp giám sát và xử lý nghiêm các trường hợp lợi dụng văn hoá tín ngưỡng để trục lợi, đảm bảo sự tôn nghiêm và uy tín của các nghi lễ truyền thống.
Hỗ trợ và phát triển các nghi lễ truyền thống
Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa: Tăng cường các hoạt động bảo tồn và phát huy giá trị của tín ngưỡng thờ Mẫu và các nghi lễ truyền thống, khuyến khích sự tham gia của cộng đồng vào việc gìn giữ và phát triển văn hóa.
Tạo môi trường nghiên cứu, bảo tồn và trao đổi kiến thức: Tổ chức các hội thảo, toạ đàm, sự kiện văn hóa để các nhà nghiên cứu, xuất bản sách và những người thực hành tín ngưỡng có thể trao đổi, chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm, giúp công chúng hiểu rõ hơn về các giá trị truyền thống.
Tăng cường trách nhiệm của cá nhân và cộng đồng
Nâng cao ý thức cá nhân: Mỗi cá nhân cần có ý thức cảnh giác và tỉnh táo trước các thông tin trên mạng xã hội, không tin vào các hiện tượng tâm linh không có cơ sở khoa học, không được Nhà nước, pháp luật, cơ quan quản lý văn hoá, tôn giáo, tín ngưỡng có thẩm quyền cho phép.
Khuyến khích cộng đồng lên tiếng: Cộng đồng cần chủ động lên tiếng phản đối những hình thức lợi dụng tín ngưỡng để trục lợi, đồng thời bảo vệ và tôn vinh những giá trị văn hóa truyền thống chân chính. Nói không với hành động cổ xuý.
Bằng cách thực hiện các khuyến nghị này, chúng ta có thể giảm thiểu những ảnh hưởng tiêu cực như hiện tượng "cô đồng bát nước" và các hình thức tương tự; đồng thời bảo vệ và phát huy giá trị cốt lõi của tín ngưỡng, cũng như văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc.
