Ngày 21/1, ông Phan Tấn Linh – Bí thư Huyện ủy Nghi Xuân cho biết, đền Chợ Củi hiện nay đã được chính quyền địa phương tiếp quản, quản lý. Việc bàn giao giữa gia đình thủ nhang (ông Nguyễn Sỹ Quý, ông Nguyễn Sỹ Hóa) với chính quyền địa phương đã được thực hiện xong. Hiện đền đã đi vào hoạt động bình thường, quy cũ.
Trực tiếp ông Trần Minh Đức, Phó Trưởng Ban quản lý dịch vụ công ích và các điểm du lịch huyện Nghi Xuân cũng cho biết, từ ngày 15/1, gia đình thủ nhang đã đồng ý bàn giao khu vực nội tự, chìa khóa hòm công đức cho đơn vị trực tiếp quản lý.
Ông Trần Minh Đức cũng cho biết, sau khi tiếp quản, đơn vị đã bố trí cán bộ với sự hỗ trợ lực lượng Công an xã trực tiếp ghi nguồn công đức, chăm lo bàn thờ các cung tại đền và bố trí tổ xử lý vệ sinh, hướng dẫn người dân đốt vàng mã đảm bảo theo đúng quy định.
Trước đó, ngày 5/1, UBND tỉnh Hà Tĩnh đã ban hành kết luận thanh tra về việc quản lý và tổ chức các hoạt động tại di tích quốc gia đền Chợ Củi.
Kết luận thanh tra khẳng định đền Chợ Củi là công trình kiến trúc độc đáo, cổ kính được khởi dựng từ thời nhà Lê Sơ, tọa lạc dưới chân núi Ngũ Mã bên bờ sông Lam. Vào năm 1993, đền được Bộ Văn hóa - Thông tin (nay là Bộ VH-TT-DL) xếp hạng là di tích lịch sử kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia.
Đền Chợ Củi là di tích lịch sử - văn hóa được các cấp chính quyền quản lý, tôn tạo từ lâu. Đây là di tích văn hóa tâm linh thuộc sở hữu chung của cộng đồng dân cư, không phải là nơi thờ tự riêng của hộ gia đình, cá nhân hay của một dòng họ nào. Tuy nhiên, trong thời gian dài, một số gia đình thủ nhang đã chiếm hữu, quản lý.
Theo nội dung của kết luận, thời gian qua, Di tích Đền Chợ Củi đã đáp ứng nhu cầu văn hóa tâm linh của nhân dân cả nước nói chung và nhân dân Hà Tĩnh nói riêng.
Tuy nhiên, về công tác quản lý di tích của Ban Quản lý di tích Đền Chợ Củi vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế cần khắc phục như Ban Quản lý di tích chưa thể hiện được vai trò, chức năng nhiệm vụ được giao; công tác quản lý các hoạt động tại di tích vẫn còn nhiều bất cập, hạn chế. Ban Quản lý di tích chưa thực hiện đầy đủ chức năng, nhiệm vụ quản lý các nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh thuộc thẩm quyền dẫn đến chưa tổng hợp báo cáo đầy đủ toàn bộ số tiền thu được từ Khu di tích Đền Chợ Củi.
Đến nay phần lớn các hạng mục công trình chưa được đầu tư xây dựng theo quy hoạch; chính quyền địa phương chưa thực hiện việc cắm mốc quy hoạch và ban hành quy định quản lý quy hoạch nên khó khăn trong công tác quản lý, xuất hiện tình trạng xây dựng trái phép trên đất Nhà nước quản lý, vi phạm hành lang bảo vệ sông.
Việc giao khoán cho gia đình "Thủ nhang" (ông Nguyễn Sỹ Quý, ông Nguyễn Sỹ Hóa) thu, chi và quản lý tiền công đức, tiền tài trợ của các tổ chức, cá nhân mà không có quy chế phân cấp rõ ràng cụ thể về nguồn thu, nhiệm vụ chi; không ban hành quy chế giám sát, phối hợp kiểm kê nguồn thu công đức giữa gia đình "Thủ nhang" và Ban Quản lý di tích, dẫn đến Ban Quản lý di tích hoàn toàn không nắm được số liệu thực tế các khoản thu, chi này; hằng năm không ban hành quyết định về mức kinh phí giao khoán và cũng không thực hiện việc điều chỉnh kinh phí giao khoán tiền công đức theo mức độ đóng góp công đức của người dân, du khách.
Đối với nguồn thu từ hoạt động dịch vụ khác như dịch vụ cúng lễ, dịch vụ viết tấu sớ, dịch vụ cho thuê ki ốt bán hàng trong khuôn viên khu di tích chưa được đưa vào quản lý. Việc tổ chức các lễ hội chưa được quan tâm đúng mức...
Việc tái đầu tư, tôn tạo di tích từ nguồn công đức không được thực hiện dẫn đến di tích ngày càng xuống cấp, không đảm bảo mỹ quan và an ninh - trật tự….
Để khắc phục các hạn chế, giải quyết dứt điểm các nội dung tồn tại nêu trên, Chủ tịch UBND tỉnh giao UBND huyện Nghi Xuân triển khai cắm mốc và tổ chức thực hiện Quy hoạch chi tiết Khu di tích Lịch sử - Văn hóa Quốc gia Đền Chợ Củi (tỷ lệ 1/500) đã được UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 3474/QĐ-UBND ngày 30/11/2010; Tổ chức bảo vệ di tích theo đúng quy định của Luật Di sản và các pháp luật khác liên quan, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm; Chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan rà soát hiện trạng sử dụng đất của di tích Đền Chợ Củi và các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân ở trong và xung quanh khu vực di tích; xử lý các vi phạm về đất đai (nếu có), tham mưu điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất theo đúng quy định pháp luật.
Giao Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, UBND huyện Nghi Xuân và các tổ chức, cá nhân liên quan tiến hành kiểm điểm theo thẩm quyền và làm rõ trách nhiệm đối với các tồn tại, hạn chế đã được chỉ ra trong các nội dung trên.
Giao Sở Xây dựng chủ trì, phối hợp với UBND huyện Nghi Xuân, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Sở Tài nguyên và Môi trường và các đơn vị liên quan rà soát, tham mưu điều chỉnh quy hoạch và sớm triển khai quy hoạch Khu di tích Lịch sử - Văn hóa Quốc gia Đền Chợ Củi phù hợp với thực tiễn, đảm bảo mỹ quan, đúng quy định pháp luật; phục vụ tốt nhu cầu tâm linh, tín ngưỡng của người dân.
Đối với công tác tổ chức quản lý tại khu di tích: giao UBND huyện Nghi Xuân chủ trì, phối hợp với các sở, ngành có liên quan (Sở VHTT&DL, Sở Tài chính, Sở Nội vụ, Công an tỉnh…) xây dựng và ban hành Quy chế quản lý phù hợp, hiệu quả. Đến hết ngày 5/1/2024, chấm dứt việc khoán công tác quản lý tiền công đức của Đền Chợ Củi cho hộ gia đình "Thủ nhang"; thành lập Hội đồng quản lý, kiểm kê hằng ngày hoặc hằng tuần và nộp tiền công đức vào ngân sách để thực hiện quản lý thu, chi theo đúng quy định pháp luật.
Đối với các gia đình "Thủ nhang": chấm dứt việc chiếm hữu, quản lý khu vực nội tự của Đền Chợ Củi, bàn giao cho Ban Quản lý dịch vụ công ích và các điểm du lịch huyện Nghi Xuân chậm nhất là ngày 15/1/2024; đồng thời phối hợp tốt với các cơ quan chức năng trong việc khắc phục các tồn tại đã nêu ở trên.
