Biến đổi khí hậu và những tác động
Hà Tĩnh nằm ở khu vực miền Trung - nơi chịu nhiều tác động rõ nét của biến đổi khí hậu (BĐKH). Theo nghiên cứu của Đài Khí tượng thủy văn Hà Tĩnh, những năm qua, nhiệt độ không khí trung bình năm ở khu vực Hà Tĩnh có xu thế tăng với tốc độ tương đối đồng đều trên cả vùng, từ 0,1 - 0,2 độ C/thập kỷ. Cùng đó, lượng mưa lớn trên 200m cũng tăng dần hằng năm và phân bố đều khắp trên địa bàn.
Ông Trần Đức Bá - Giám đốc Đài Khí tượng thủy văn Hà Tĩnh cho biết, trong những năm gần đây, Hà Tĩnh liên tục đối mặt với những diễn biến bất thường của thời tiết và liên tục lập kỷ lục mới. Tháng 5 - 6/2015, nắng nóng kéo dài 40 ngày; năm 2016 có đợt rét hại với nhiệt độ thấp nhất 5 - 6 độ C; tháng 7/2017 là tháng có lượng mưa cao nhất, vượt 200 – 400% so với trung bình nhiều năm. Đây là những số liệu ghi nhận vượt các mốc lịch sử trong 50 năm qua.
BĐKH đã tác động lớn tới nhiều lĩnh vực. Trên địa bàn tỉnh, từ năm 2010 - 2019, thiên tai đã làm 105 người chết, 344 người bị thương; hàng ngàn ngôi nhà bị sập, trôi, tốc mái; sản xuất nông nghiệp, kết cấu hạ tầng... bị ảnh hưởng nặng nề.
Trong tháng 10/2020, Hà Tĩnh liên tiếp xảy ra các đợt mưa lớn gây ngập lụt 42.456 hộ thuộc 118/216 xã, phường, thị trấn, nhất là ở các huyện: Cẩm Xuyên, Thạch Hà và TP Hà Tĩnh; tình trạng sạt lở đất xảy ra ở nhiều nơi. Mưa lũ đã làm 6 người chết; hơn 6.980 ha lúa, cây ăn quả và nuôi trồng thủy sản, rau màu bị hư hại, mất trắng; hàng ngàn gia súc, gia cầm bị chết. Tổng thiệt hại trên 5.300 tỷ đồng.
Theo tính toán của các chuyên gia, trong thời gian tới, mực nước biển dâng cao, mưa bão lớn với triều cường mạnh có thể sẽ gây ngập nhiều diện tích đất toàn tỉnh. Điều này sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến các tuyến đường giao thông nông thôn và các công trình giao thông, đê ngăn mặn được xây dựng trước đây sẽ không còn phù hợp nữa, vì vậy, nguy cơ tổn thất là rất lớn.
Xây dựng kế hoạch phòng, chống thiên tai theo các cấp độ rủi ro
Ngay đầu nhiệm kỳ 2020 - 2025, BTV Tỉnh ủy Hà Tĩnh đã ban hành Nghị quyết số 01-NQ/TU ngày 18/11/2020 về tập trung lãnh đạo, chỉ đạo khắc phục hậu quả thiên tai năm 2020. Bên cạnh tập trung cao cho các nhiệm vụ và giải pháp trọng tâm khắc phục thiệt hại, hồi phục sản xuất, ổn định đời sống Nhân dân, nghị quyết này cũng đề ra những kế hoạch phòng, chống thiên tai theo các cấp độ rủi ro.
Theo đó, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy đảng, chính quyền, nâng cao trách nhiệm người đứng đầu, đẩy mạnh công tác quán triệt, phổ biến kiến thức về công tác phòng, chống thiên tai cho cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân, coi đây là nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên, vừa cấp bách, vừa lâu dài của các cấp, các ngành và mỗi người dân.
Theo đó, thực hiện phương châm “4 tại chỗ” kịp thời, linh hoạt; chủ động quyết định những vấn đề lớn, hệ trọng, bất ngờ khi thiên tai xảy ra. Chuẩn bị lực lượng cứu hộ phải đảm bảo số lượng, chất lượng và cơ động nhanh, kịp thời ứng cứu khi có tình huống khẩn cấp.
Xây dựng quy hoạch, kế hoạch, chương trình phát triển kinh tế - xã hội hằng năm, 5 năm, phải đảm bảo yêu cầu về phòng ngừa, ứng phó với thiên tai, thích ứng biến đổi khí hậu; kết hợp chặt chẽ đa mục tiêu, hạn chế tối đa việc làm gia tăng rủi ro thiên tai và phải thích ứng với đặc điểm của từng vùng, miền khác nhau.
Việc quy hoạch, xây dựng kết cấu hạ tầng kỹ thuật giao thông, xây dựng, thủy lợi, thủy điện... phải có sự thống nhất giữa các ngành chuyên môn, đảm bảo tuân thủ yêu cầu về phòng ngừa, ứng phó với thiên tai, thích ứng với biến đổi khí hậu.
Rà soát quy hoạch phòng, chống thiên tai; quy hoạch, xây dựng hạ tầng, đô thị, nông thôn mới; bố trí, sắp xếp dân cư ở những vùng có nguy cơ cao về sạt lở đất, vùng thường xuyên bị ngập lụt sâu, lũ ống, lũ quét, đảm bảo thích nghi. Nghiên cứu điều chỉnh, bổ sung giải pháp chống ngập ở đô thị, các khu dân cư.
Xác định các hình thái thời tiết cực đoan, như: siêu bão, mưa lớn liên tục, thời gian dài gây ra ngập lụt sâu, lũ quét, sạt lở đất, lốc xoáy, hạn hán, xâm nhập mặn... ngày càng gay gắt để có giải pháp ứng phó phù hợp đối với từng loại hình cụ thể nhằm giảm thiểu thiệt hại.
Tiếp tục kiện toàn và nâng cao năng lực tổ chức, chỉ huy, điều hành của Ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai và tìm kiếm, cứu nạn các cấp. Đặc biệt, chỉ huy phải kịp thời, quyết đoán, linh hoạt, lực lượng phải đảm bảo chất lượng, có sức cơ động nhanh; hậu cần, trang thiết bị, phương tiện phải phù hợp với tình hình, đặc điểm của từng vùng, địa phương nhằm ứng phó linh hoạt, hiệu quả trong mọi tình huống./.
