Tại Hội nghị lần thứ 9 Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố Hà Nội, Bí thư Thành ủy Hà Nội Đinh Tiến Dũng cho rằng, tình trạng úng ngập cục bộ ở Hà Nội trong nhiều năm trở lại đây luôn trở thành vấn đề "nóng" mỗi khi có mưa lớn, gây ùn tắc giao thông nghiêm trọng, gây ô nhiễm môi trường, thiệt hại vật chất nhất định và ảnh hưởng tới đời sống, sinh hoạt của người dân.
Đáng chú ý, không chỉ khu vực chưa được đầu tư hệ thống thoát nước bị ngập, mà cả khu vực đô thị cũ - nơi đã được đầu tư cải tạo hệ thống thoát nước hay các khu đô thị mới được đầu tư hiện đại cũng bị ngập... Các giải pháp, biện pháp mà các đơn vị đang thực hiện mỗi khi xảy ra úng ngập chỉ là biện pháp tạm thời.
Để chống ngập căn cơ, lâu dài, Thành phố Hà Nội yêu cầu Sở Xây dựng chủ trì phối hợp các sở, ngành, đơn vị duy trì thoát nước đô thị nghiên cứu, đề xuất đầu tư các trạm bơm tiêu thoát nước đô thị; đầu tư nâng cấp hệ thống thoát nước lưu vực tả Nhuệ, hữu Nhuệ, lưu vực Bắc sông Hồng; khảo sát và đề xuất phương án xử lý thoát nước tại một số khu vực hầm chui dân sinh Đại lộ Thăng Long; phối hợp với UBND các quận nghiên cứu, đề xuất giải pháp xây dựng một số hầm chứa nước tại các khu vực trũng thấp để giảm úng ngập cục bộ bằng nguồn vốn đầu tư công của quận hoặc các nguồn huy động khác, đồng thời, phối hợp đơn vị có liên quan rà soát Quy hoạch thoát nước Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050, Quy hoạch tiêu nước hệ thống sông Nhuệ; trên cơ sở kết quả rà soát, đánh giá thực trạng về thoát nước, nghiên cứu, đề xuất điều chỉnh, bổ sung về quy hoạch thoát nước đô thị phù hợp quá trình đô thị hóa, phát triển đô thị và biến đổi khí hậu, cập nhật vào đồ án điều chỉnh tổng thể Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô đang triển khai thực hiện.
Từng bàn về vấn đề ngập úng của Hà Nội, Bộ trưởng Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà cho rằng có hai nguyên nhân khiến Hà Nội thường xuyên bị ngập thời gian gần đây. Đó là do thời tiết dị thường, mưa lớn cực đoan; hạ tầng thiếu đồng bộ, thiếu tầm nhìn.
Theo Bộ trưởng Hà, thời tiết đang biến đổi bất thường, nhiệt độ Trái đất nóng lên nên không chỉ Việt Nam mà các nước có hạ tầng phát triển như Mỹ, châu Âu cũng thường xảy ra hiện tượng thời tiết cực đoan. "Mưa lớn tập trung vào một thời điểm thì khó hạ tầng nào có thể chịu được", ông Hà nói.
Để ứng phó trước mắt, thành phố có thể dùng hệ thống máy bơm để thoát nước, nhưng về lâu dài cần nghiên cứu giải pháp kỹ thuật, như xây các bể ngầm chứa nước lớn tại khu vực xung yếu thường xuyên xảy ra ngập. Thành phố cũng có thể tận dụng các nơi rộng lớn như cánh đồng, sân vận động làm nơi chứa nước.
Trên thế giới, nhiều nước đã xây hệ thống ngầm trữ nước, như Nhật Bản có những hầm chứa nước lớn vừa để giữ nước khi mưa, vừa để có nước dùng khi hạn hán. "Các giải pháp này đắt đỏ, nên quan trọng nhất là phải có tầm nhìn, xây dựng hạ tầng đô thị đồng bộ", Bộ trưởng Trần Hồng Hà nêu quan điểm.
Các cơ quan chức năng cũng cần dự báo lượng mưa trong một đơn vị thời gian để tính toán lượng nước trên một m2 nhất định, từ đó tính toán công suất hệ thống thoát nước. Các đô thị cần có hệ thống dự báo ngập lụt chính xác. "Hiện nay cơ quan khí tượng đã thực hiện việc này, nhưng không dễ và độ chính xác còn khác nhau", ông Hà cho hay.
Theo Bộ trưởng Hà, khi thiết kế đô thị, quan trọng nhất là phải tính đến yếu tố địa hình, số lượng dân cư để dự báo khi xảy ra thời tiết cực đoan thì sẽ chống chịu ra sao. Việc xây dựng đô thị phải đi cùng với hệ thống thu nước, thoát nước, xử lý nước thải và nước mưa... Có những vấn đề không chỉ dự báo hàng năm mà phải có tính toán thời tiết cực đoan có thể 30-50 năm mới xảy ra một lần.
"Việc dự báo này giúp các đô thị có phương án thiết kế cơ sở hạ tầng như công trình ngầm, giao thông ngầm, giao thông bề mặt. Phải làm sao để khu vực thoát nước tự nhiên, nơi nào không thoát được tự nhiên được thì phải dùng máy móc, thiết bị, nhưng nên hạn chế", Bộ trưởng Hà nói.
Với các đô thị lớn như Hà Nội, để tránh ngập lụt sau mưa, cần tăng cường dự báo; có dự án tổng thể, đánh giá căn cơ hiện tượng thời tiết cực đoan như mưa lớn vào một thời điểm. Thủ đô cần hướng đến thiết kế đô thị thông minh, chống chịu thời tiết cực đoan./.
