Hà Nội tiếp tục dẫn đầu
Thống kê của Cục Đăng kiểm Việt Nam cho thấy, nửa đầu năm 2022, Hà Nội tiếp tục dẫn đầu cả nước về mua ô tô. Cụ thể, số lượng ô tô cá nhân từ 9 chỗ trở xuống, do người dân mua và đăng kiểm lần đầu tại Hà Nội, trong nửa đầu năm nay là 33.619 chiếc. Đứng thứ hai là TP.HCM với 24.892 chiếc; thứ ba là Đồng Nai với 7.992 chiếc; thứ tư là Bình Dương với 7.661 chiếc; thứ năm là Nghệ An với 7.497 chiếc.
Còn theo số liệu của Tổng cục Thống kê, năm 2021 thu nhập bình quân tháng của tỉnh Bình Dương đạt 7,12 triệu đồng/người, cao nhất cả nước. TP.HCM xếp thứ hai với 6,008 triệu đồng/người; Hà Nội xếp thứ ba với 6 triệu đồng/người; Đồng Nai xếp thứ tư với 5,75 triệu đồng/người/tháng; còn Nghệ An chỉ có 3,7 triệu đồng/người.
Nghệ An là tỉnh nghèo nhưng luôn nằm trong top dẫn đầu về mua ô tô cá nhân trên cả nước, không thua kém tỉnh giàu Bình Dương bao nhiêu.
Về thương hiệu xe được đăng kiểm nhiều nhất, đứng đầu vẫn là Toyota với 47.254 xe các loại, tiếp theo là Hyundai với 33.373 xe, xếp thứ ba là Kia với 24.129 xe, thứ tư là Honda với 19.893 xe, thứ năm là Mitsubishi với 19.702 xe.
Tổng số xe cá nhân từ 9 chỗ ngồi trở xuống đăng kiểm lần đầu trong nửa đầu năm 2022 đạt 211.985 xe. Trong khi đó, cả năm 2021, số lượng ô tô con từ 9 chỗ ngồi trở xuống, được người tiêu dùng mua và đi đăng kiểm lần đầu tiên đạt 318.704 xe các loại. Nhờ được ưu đãi giảm 50% lệ phí trước bạ với ô tô sản xuất lắp ráp trong nước đến hết tháng 5/2022 nên số lượng khách hàng mua ô tô tăng.
Thống kê của Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) và các DN cho thấy, mẫu xe con được người tiêu dùng Việt Nam mua nhiều nhất nửa đầu năm 2022 dẫn đầu là Toyota Vios với gần 11.937 xe; Toyota Corola Cross 10.913 xe; Hyundai Accent 10.240 xe; VinFast Fadil 9.566 xe; Honda City 9.439 xe; Mitsubishi 8.084 xe; Kia Seltos 7.899 xe; Mazda CX5 7.797 xe…
Là quốc gia đông dân thứ ba khu vực ASEAN, sau Indonesia và Philippines, với thu nhập ngày càng tăng, nhưng tỷ lệ sở hữu xe cá nhân tại Việt Nam hiện vẫn rất thấp. Đến nay, tổng số ô tô đang lưu hành tại Việt Nam gần 5 triệu chiếc. Như vậy, tính bình quân số xe hơi trên 1.000 dân khoảng 50 chiếc, tuy nhiên không phải tất cả đều là xe của cá nhân.
Còn tại Nhật Bản, số xe hơi đăng ký đã đạt 68,9 triệu chiếc, có nghĩa là cứ 2 người Nhật thì một người có ô tô. Tương tự như vậy là Hàn Quốc, số lượng ô tô đăng ký là 25,07 triệu chiếc cho gần 52 triệu dân. Tính ra, cứ 1.000 người Hàn Quốc thì có 487 người sở hữu xe ô tô. Còn tại Trung Quốc, có 302 triệu ô tô đang lưu hành, tính ra 1.000 người thì có 200 người có ô tô.
Nhịn ăn tiêu hơn 7 năm
Theo Tổng cục Thống kê, 6 tháng đầu năm 2022, thu nhập bình quân tháng của người lao động trên cả nước đạt 6,5 triệu đồng/người. Với thu nhập này, việc sở hữu một chiếc xe ô tô vẫn khá xa tầm với của đa số người lao động. Chẳng hạn với mẫu xe thuộc phân khúc hạng B là Honda City 1.5L có giá bán 600 triệu đồng, so với thu nhập bình quân, người Việt Nam phải tiết kiệm 7,5 năm không ăn tiêu gì mới đủ tiền mua.
Một khảo sát của Tổng cục Thống kê năm 2020 cho thấy, với 1.000 hộ dân, nhóm giàu nhất có 127 ô tô, trong khi đó nhóm nghèo nhất chỉ có 5 ô tô. Xét riêng từng lĩnh vực ngành nghề, các hộ gia đình trong ngành dịch vụ có số ô tô cao nhất. Cụ thể, cứ 100 hộ trong ngành này thì có 9,9 chiếc ô tô. Ngược lại, các hộ làm nông nghiệp sở hữu số ô tô thấp nhất, 100 hộ chỉ có 1 chiếc ô tô.
Ô tô cá nhân đang phải chịu 3 loại thuế chính, gồm: thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế giá trị gia tăng. Đây đều là thuế gián thu, người mua xe phải trả. Hơn nữa, ba loại thuế này còn bị đánh chồng lên nhau, nên thường chiếm từ 30-60% trong giá bán, tùy từng mẫu xe. Ngoài ra, người mua xe còn phải chịu thêm lệ phí trước bạ từ 10-12%, tính trên giá bán tùy từng địa phương, chưa kể những phí khác.
Số liệu của Bộ Tài chính cho thấy, riêng số thuế tiêu thụ đặc biệt bình quân mà các DN sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước nộp cho ngân sách nhà nước khoảng từ 2.450-2.800 tỷ đồng mỗi tháng. Trong khi ô tô sản xuất lắp ráp trong nước chỉ đạt doanh số bán 200.000 xe/năm. Nếu tính cả xe nhập khẩu nguyên chiếc, riêng thuế tiêu thụ đặc biệt đã thu gần 5.000 tỷ đồng mỗi tháng.
Tại Indonesia, giá chiếc xe Honda City 1.5L là 16.407 USD, tương đương khoảng 400 triệu đồng, thì ở Việt Nam là 600 triệu đồng. Mức thuế cao đang cản trở việc mua sắm ô tô của nhiều người Việt Nam.
Mặc dù vậy, các đánh giá đều cho rằng thị trường ô tô Việt Nam rất tiềm năng và hấp dẫn. Báo cáo của Công ty Fitch Solutions năm 2020 chỉ ra rằng, xếp hạng mức độ hấp dẫn tương đối của một quốc gia đối với các cơ sở sản xuất ô tô thì Việt Nam, Thái Lan và Malaysia là những thị trường bán lẻ ô tô hấp dẫn nhất trong các quốc gia châu Á mới nổi.
Tiềm năng thị trường ô tô phụ thuộc vào ba yếu tố, gồm: quy mô và cơ cấu dân số, mức thu nhập bình quân đầu người và số xe trung bình/1.000 dân. Tại Việt Nam, GDP bình quân đầu người đã vượt ngưỡng 3.000 USD/năm, trong khi tỷ lệ sở hữu ô tô chưa tới 50 xe/1.000 dân, vì vậy tiềm năng rất lớn.
Việt Nam đang bước vào giai đoạn ô tô hóa, với sự gia tăng nhanh chóng của tầng lớp trung lưu, là khách hàng tiêu dùng lớn của xe cá nhân. Năm 2025, dự kiến quy mô thị trường sẽ đạt từ 800.000-900.000 xe/năm, vượt qua Malaysia, thậm chí cả Thái Lan để vươn lên giữ vị trí thứ hai trong khu vực. Với mục tiêu trở thành nước thu nhập trung bình cao từ nay đến 2030, ô tô sẽ dần trở thành phương tiện di chuyển phổ biến./.
