ĐB Quốc hội Hoàng Văn Cường: “Cây xăng dừng bán là do… cơ chế“

Không thể vì quy định bất hợp lý mà xử lý doanh nghiệp xăng dầu

Những ngày qua, tại Hà Nội, việc mua xăng khá khó khăn, nhiều cây xăng dừng bán. Đã có nhiều giải thích từ phía Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên tại phiên chất vấn, trong đó, có việc do nguồn cung cho xăng dầu thế giới đang ngày càng khan hiếm. Ý kiến của ông thế nào, thưa Đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Cường?

Thời kỳ giá xăng dầu thế giới tăng cao, chúng ta điều tiết rất tốt, không cửa hàng nào thiếu xăng dầu. Nhưng trong giai đoạn này, giá xăng dầu thế giới không tăng quá cao, nguồn cung theo tôi cũng không phải quá khan hiếm, nhưng trong nước lại xảy ra tình trạng khan hiếm xăng dầu.

Tôi cho rằng, lỗi không phải do nguồn cung thế giới, do ta không nhập được xăng dầu, mà là do cơ chế điều hành chưa phù hợp. Cụ thể, chi phí chiết khấu cho các nhà bán lẻ quá thấp, thậm chí, nhiều nhà bán lẻ không có chi phí này, mà chỉ đầu mối cung cấp mới có. Khi nhà bán lẻ không có chi phí chiết khấu, càng bán càng lỗ, thì đương nhiên họ sẽ không mặn mà gì việc bán.

Tất nhiên, trong bối cảnh thị trường xăng dầu thế giới tăng rất cao, sẽ phải thực hiện việc cắt giảm chi phí chiết khấu. Theo đó, các công ty kinh doanh xăng dầu phải xác định kinh doanh không có lãi, cùng với việc Nhà nước giảm thuế, mới giảm giá được cho người dân.

Nhưng khi giá xăng dầu thế giới bình ổn trở lại, thì phải tăng chi phí chiết khấu cho các doanh nghiệp. Trong thời gian vừa qua, chúng ta chưa làm được điều này, mà mới chỉ thực hiện được chi phí chiết khấu cho nhà phân phối, còn người bán lẻ không có.

Theo tôi, công tác điều hành liên quan tới chi phí chiết khấu; sự phân chia chi phí chiết khấu giữa công ty đầu mối, nhà phân phối và nhà bán lẻ có sự hợp lý hơn thì sẽ không để xảy ra tình trạng các cây xăng bán lẻ phải dừng bán như hiện nay.

Bộ Công Thương vừa có chỉ đạo làm rõ nguyên nhân các cây xăng đang tạm ngừng hoạt động, kiên quyết xử lý nghiêm khắc nếu vi phạm quy định kinh doanh xăng dầu. Vậy theo ông, đâu là trường hợp cần xử lý?

Tôi cho rằng, qua kiểm tra, với những cây xăng dừng bán do “găm hàng”, chờ thời điểm xăng tăng giá mới bán nhằm thu lợi cao hơn thì phải xử lý thật nghiêm khắc.

Tuy nhiên, trong trường hợp cửa hàng bán lẻ không được trích chiết khấu, dẫn tới tình trạng càng bán càng lỗ, không thể bán được thì phải điều chỉnh về mặt cơ chế. Chứ không thể vì quy định bất hợp lý mà quay ra xử lý người kinh doanh. Như vậy sẽ không thỏa đáng.

Vẫn cần giữ quỹ bình ổn giá xăng dầu

Việc nên bỏ hay giữ quỹ bình ổn giá xăng dầu cũng là nội dung tranh luận của các đại biểu trong các phiên thảo luận trong việc khắc phục tình trạng khan hiếm xăng dầu như hiện nay. Quan điểm của ông thế nào?

Theo tôi, xăng dầu là một mặt hàng kinh doanh phụ thuộc vào cung cầu. Trên thế giới, người ta sử dụng biện pháp bình ổn giá xăng dầu bằng cách mua theo hợp đồng trả trước. Ví dụ, hôm nay, tôi ký hợp đồng với anh về việc mua xăng dầu 1 tháng sau với giá thế nào, thì 1 tháng sau, nhà cung cấp cứ thế mà thực hiện. Như vậy, nhà cung cấp trong nước luôn biết được tháng tới sẽ bán xăng dầu với giá bao nhiêu, không phụ thuộc vào sự trôi nổi của thị trường.

Chúng ta hiện chưa có công ty nào thực hiện việc kinh doanh theo hợp đồng trả trước, mà vẫn làm theo kiểu mua xăng dầu ở thế giới mang về nước bán. Theo đó, giá xăng dầu thế giới tăng thì mua giá cao, giá giảm thì mua giá thấp.

Về nguyên tắc, điều đó là bình thường. Tuy nhiên, xăng dầu là một mặt hàng có tác động rất mạnh tới đời sống kinh tế xã hội. Đặc biệt, là một mặt hàng tạo ra chi phí đẩy cho tăng giá. Nếu xăng dầu tăng giá thì hầu hết các mặt hàng sẽ tăng giá.

Bởi tăng giá xăng dầu liên quan tới vận tải, giao thông đi lại, nguyên liệu đầu vào… Cho nên, nếu để giá xăng dầu tăng lên cao quá sẽ đẩy giá các mặt hàng khác tăng theo. Trong khi đó, khi giá các mặt hàng khác tăng cao thì đời sống người dân sẽ bị ảnh hưởng, đặc biệt lạm phát, chỉ số giá tăng cao ngay lập tức.

Do đó, Nhà nước muốn bình ổn đời sống người dân, thì buộc phải kiểm soát, điều tiết giá xăng dầu.

Nhưng điều tiết bằng cách nào? Theo tôi, chỉ có một cách duy nhất, đó là hoặc phải giảm phần phí xuống, ví dụ thuế, cùng với đó, phải có thêm phần tiền hỗ trợ. Phần tiền này lấy từ lúc giá xăng dầu xuống thấp, phải trích từ quỹ bình ổn. Còn khi giá xăng dầu cao thì không trích nữa, mà lấy tiền đó bù cho việc bán giá rẻ.

Tức là vẫn cần quỹ bình ổn xăng dầu, thưa ông?

Tôi cho là vẫn cần phải có quỹ bình ổn xăng dầu, xuất phát từ lý do này.

Trân trọng cảm ơn ông!