"Đi nhanh và phá vỡ mọi thứ" là khẩu hiệu của Facebook nhưng có lẽ nó không đúng ở mảng phần cứng.
Trong một khoảng thời gian ngắn giữ vai trò Phó Chủ tịch Facebook, Regina Dugan thường bắt đầu mỗi tuần làm việc với một cuộc họp huddle (họp nhanh). Vào ngày 17/10/2017, một năm rưỡi sau khi bà nhận lèo láo một phòng thí nghiệm các dự án cao cấp có tên Building 8, Dugan gọi đây là những cuộc họp tiêu chuẩn của mình.
Thế nhưng, cũng trong khoảng thời gian này, kĩ sư đã có nhiều năm làm việc tại Thung lũng Silicon Valley này có một thông tin quan trọng muốn chuyển tới đội ngũ của mình. Gần như bật khóc, bà nói với nhân viên của mình rằng bà chuẩn bị rời Facebook để theo đuổi những ý tưởng của riêng mình.
Đây là một thông tin gây shock không chỉ bởi Dugan mới đẩm nhận vị trí này được 18 tháng mà còn bởi Building 8 được cho là một dự án dài hơi Facebook đang đầu tư mạnh để chinh phục mảng phần cứng mà Mark Zuckerberg đạt nhiều kì vọng.
Khi chiêu mộ Dugan vào tháng 4/2016, người đứng đầu mạng xã hội lớn nhất hành tinh khẳng định sẽ “đầu tư hàng trăm nhân sự và hàng trăm triệu USD vào nỗ lực này trong vài năm tới.”
Sự ra đi của Dugan chắc chắn cũng khiến Facebook lo lắng, nhất là trong bối cảnh những đối thủ lớn như Apple, Google, Amazon và Microsoft đều đã có những dấu ấn nhất định ở mảng phần cứng, cho dù thông qua những chiếc iPhone được yêu thích, dòng máy chơi game Xbox hay các thiết bị trợ lý ảo từ Amazon và Google.
Vào tháng 12/2018, hai năm rưỡi sau thành lập, Building 8 tan rã với nhóm nhân sự cốt lỗi trở thành nhóm phát triển sản phẩm Portal – một thiết bị gọi video không thu hút được quá nhiều sự chú ý.
Portal là sản phẩm đầu tiên của Facebook cho thị trường loa thông minh. (Ảnh: Facebook)
Buidling 8 thể hiện khao khát đa dạng hoá nguồn doanh thu của Facebook vượt ra khỏi lĩnh vực quảng cáo trên di động (hiện đang mang về 93% trong tổng doanh thu) và mở rộng vào lĩnh vực rất đắt đỏ liên quan đến phát triển, sản xuất và bán các thiết bị điện tử ti êu đùng.
Về phần mình, sản phẩm Portal cũng gặp rất nhiều khó khăn bởi sau tất cả những lùm xùm liên quan đến bảo mật mà Facebook gặp phải trong vài năm trở lại đây, không còn nhiều người muốn mua một thiết bị camera thương hiệu Facebook để đặt trong ngôi nhà của mình.
Thị trường trong khi đó rất rọng lớn. Phân khúc nhà thông minh, bao gồm cả các thiết bị giải trí và loa, được dự đoán sẽ đạt mốc 151,4 tỉ USD doanh thu vào năm 2024, tăng lên từ 76,6 tỉ USD của năm ngoái, theo một báo cáo của Research and Markets. Báo cáo này không nhắc đến trong danh sách hơn ba mươi công ty lớn trong thị trường tiềm năng này.
Để phác hoạ những khó khăn của Facebook trong lĩnh vực phần cứng, CNBC đã trao đổi với rất nhiều cựu nhân viên của Building 8. Trong khi đó, Regina Ducan từ chối chia sẻ.
Một lãnh đạo có tầm nhìn
Dugan, có bằng Tiến sĩ kĩ thuật cơ khí từ Caltech, nổi tiếng trong ngành công nghệ với những đóng góp trong dự án của Cơ quan Chỉ đạo các Dự án Nghiên cứu Quốc phòng Tiên tiến, nơi bà là giám đốc từ năm 2009 đến năm 2012.
Google chiêu mộ Dugan vào năm 2012 để thành lập nhóm Dự án và Công nghệ Tiên tiến (ATAP) bên trong Motorola Mobility, bộ phận được Google giữ lại sau khi bán Motorola cho Lenovo vào năm 2014.
Tại Google, Dugan báo cáo trực tiếp tới Sundar Pichai, theo một số nguồn tin thân cận. Vào thời điểm đó, Pichai là giám đốc sản phẩm nhưng đảm nhận cả hoạt động vận hành hàng ngày của Google. Ông sau đó được tiến cử lên vị trí CEO vào tháng 8 năm 2015. Dugan sau đó không còn báo cáo trực tiếp nhiều cho Sundar Pichai sau khi Google mời cựu Chủ tịch Motorola Rick Osterloh về làm việc trong vai trò Phó Chủ tịch mảng phần cứng vào tháng 4 năm 2016.
Regina Dugan. (Ảnh: Getty)
Đó cũng đồng thời là thời điểm Mark Zuckerberg đang quan tâm và có mong muốn mở rộng mảng phần cứng tại Facebook, vốn trước đó mới chỉ được biết đến qua việc thâu tóm nhà sản xuất thiết bị đeo thực tế ảo Oculus hai năm trước. Sau thành công của Amazon với loa Echo, Mark muốn Facebook cũng có một thiết bị nhà thông minh, theo chia sẻ của một cựu nhân viên.
Rời Google tới Facebook, Dugan gọi sự kiện này là “cay đắng ngọt ngào” nhưng bà cũng bày tỏ sự hào hứng của mình.
Một trong những điều đầu tiên Dugan làm ở Facebook là tìm kiếm những dự án mới phát triển nhưng có tiềm năng bùng nổ. Bà tìm thấy một dự án có tên mã Little Foot, một đế gắn iPad có mô tơ với khả năng phát hiện con người trong phòng và xoay theo hướng của người đó.
Song hành với sự quan tâm của Mark Zuckerberg cho lĩnh vực video, Building 8 quyết định dùng Little Foot như một phần của thiết bị hỗ trợ gọi video trong tương lai. Với sản phẩm Portail, nhóm dự án đã thử nghiệm nhiều kích thước của sản phẩm với kích thước lý tưởng nhất là một màn hình lớn thay vì kích thước như hiện tại. Cuối năm 2016, nhóm dự án trình bày một mẫu máy cho Giám đốc Công nghệ Facebook Mike Schroepfer và được bật đèn xanh để sẵn sàng phát triển tới tay người dùng đại trà.
Những căng thẳng nội bộ
Số 8 trong tên gọi Building 8 là số chữ cái tạo thành từ “Facebook”. Dự án này nằm ở bên trogn Buidling 59 tại trụ sở chính của facebook ở Menlo Parl, California.
Mặc dù nhiều nhân viên cũng tỏ ra hào hứng với Buidling 8, bộ phận này cũng đang bắt đầu gây ra những căng thẳng nội bộ với tính bí mật của nó. Bên cạnh đó, nhiều người cũng không hài lòng khi Building 8 tiêu xài quá nhiều kinh phí.
Những người có hiểu biết về ngành phần cứng cũng bất ngờ trước kế hoạch sản phẩm phi thực tế của Facebook. Hãng này theo đó kì vọng sẽ cho ra mắt sản phẩm đầu tiên của Building 8 chỉ sau một năm.
Một người phát ngôn của Facebook phủ nhận điều này.
Làm phần cứng không dễ
Mark Zuckerberg tại sự kiện Oculus Connect 5 năm 2018. (Ảnh: CNBC)
Tháng 8 năm 2017, Facebook đưa ra một quyết định để đẩy nhanh tốc độ mọi thứ.
Schroepfer công bố thông tin Andrew “Boz” Bosworth, Phó CHủ tịch mảng kinh doanh và quảng cáo của Facebook, sẽ đồng thời quản lý mảng phần cứng, bao gồm Oculus và Building 8. Andrew “Boz” Bosworth là một nhân viên yêu thích của Mark Zuckerberg, gia nhập Facebook từ năm 2006 nhưng không có kinh nghiệm ở mảng phần cứng.
Không quá bất ngờ, quyết định này cho thấy sự kết thúc với Dugan. Chưa đầy hai tháng sau đó, bà tuyên bố sự ra đi của mình. Nhiều đồng nghiệp của Dugan nói không rõ sự ra đi của bà là tự nguyện hay sa thải nhưng nhiều tuần sau đó nhiều người nối bước Dugan ra đi.
Bosworth đưa Rafa Camargo, người chuyển sang làm việc tại Facebook từ ATAP cùng Dugan, trong vai trò người đứng đầu tạm thời. Khi cần đưa ra những quyết định mang tính công nghệ, Bosworth không có nhiều ý kiến.
Camargo lại nói với CNBC rằng những đóng góp của Bosworth là cực kì to lớn. “Rất khó để ra mắt sản phẩm đúng hẹn, về cả chất lượng, số lượng và đáp ứng nhu cầu của thị trường, anh ta đã dẫn dắt tất cả.”
Thế nhưng vào đầu năm 2018, Facebook có nhiều vấn đề phải đối mặt hơn là cho ra mắt Portal đúng thời hạn. Một trong số đó là vụ việc Cambridge Analytica nơi 87 triệu thông tin người dùng bị lạm dụng.
Vài ngày sau đó, Bosworth thừa nhận với đội ngũ của mình rằng Facebook không có được niềm tin từ người dùng và đây không phải thời điểm chín muồi cho Portal. Ông không đưa ra một thời gian ra mắt dự kiến và cho rằng đội ngũ cần nghĩ lại về thiết kế.
Người phát ngôn của CNBC nói Portal ra mắt đúng như kế hoạch bởi Facebook thường ra ắt sản phẩm vào tháng 8. Thế nhưng, cựu nhân viên Building 8 thì lại tiết lộ thời điểm ra mắt nó đã bị hoãn rất nhiều lần.
Facebook cuối cùng đã trình làng hai thiết bị Portal vào tháng 11 với miếng che camera để người dùng có thể cảm thấy yên tâm hơn. Vài tháng sau thời điểm này, Builidng 8 giải thể và nhóm nhân sự của nó được chuyển thành Portal.
Doanh số bán ra của Portal thất vọng đến mức Facebook đã phải nhiều lần giảm giá. Theo IDC, công ty này chỉ bán được 54.000 máy kể từ khi ra mắt. Facebook phủ nhận con số này nhưng không đưa ra số liệu chính thức. Camargo tỏng khi đó khẳng định Portal vượt quá sự kì vọng của Facebook cả về doanh số và sự hài lòng của khách hàng.
“Chúng tôi rất hào hứng với nó,” ông nói.
“Phần cứng sẽ xuất hiện trong mọi gia đình,” Bosworth nói tại Code Conference. “Chúng tôi muốn đảm bảo những kết nối con người, là những trải nghiệm hàng đầu trên các sản phẩm của mình.”
Facebook dĩ nhiên vẫn còn nhiều dự định ấp ủ ở mảng phần cứng. Dù vậy, có thể, vào lúc này, ông lớn mạng xã hội cũng đã thừa nhận để chinh phục nó không hề dễ.
