Bài 1: Đồng bộ nhiều giải pháp
Ngày 13/7/2021, dưới sự chỉ đạo trực tiếp của đồng chí Thiếu tướng Phạm Thế Tùng, Giám đốc Công an tỉnh Nghệ An, Phòng Cảnh sát kinh tế phối hợp với các đơn vị liên quan huy động lực lượng, bắt quả tang nhóm 23 đối tượng khai thác trái phép đá trắng với khối lượng rất lớn tại khu vực núi Phá Cụm, xóm Kèn, xã Châu Lộc, huyện Quỳ Hợp. Tại hiện trường, lực lượng chức năng tạm giữ nhiều máy móc, phương tiện và thu giữ số lượng lớn khoáng sản (đá) ước tính trị giá trên 10 tỷ đồng. Quá trình điều tra, Công an tỉnh đã củng cố hồ sơ, khởi tố 05 bị can về tội “Vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên”.
Đây là lần đầu tiên trên địa bàn tỉnh Nghệ An, lực lượng chức năng khởi tố vụ án lớn liên quan đến hoạt động khai thác khoáng sản trái phép, được các cấp, ngành, chính quyền địa phương và Nhân dân hết sức đồng tình, ủng hộ.
Thực tế cho thấy, trong những năm qua, cùng với sự phát triển của kinh tế - xã hội, nhu cầu về sử dụng tài nguyên khoáng sản ngày càng gia tăng dẫn tới tình trạng vi phạm pháp luật trong lĩnh vực khoáng sản. Không thể phủ nhận, nguồn thu từ khai thác khoáng sản đã mang lại rất nhiều lợi ích kinh tế. Tuy nhiên, hệ lụy của việc khai thác ồ ạt, không đúng quy trình đã tác động rất lớn; vừa làm thất thoát tài nguyên, vừa ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường tự nhiên. Tại một số địa phương, hoạt động khoáng sản vẫn còn nhiều vi phạm, như: Khai thác khoáng sản trái phép; đưa bến thuỷ nội địa vào khai thác khi chưa được cấp phép; tập kết, kinh doanh cát, sỏi không rõ nguồn gốc; khai thác đất trong khuôn viên hộ gia đình đem bán trái phép để thu lợi bất chính... Đặc biệt, nổi lên tình trạng khai thác cát, sỏi trái phép trên tuyến sông Lam chảy qua địa bàn các huyện Hưng Nguyên, Nam Đàn, Anh Sơn, Thanh Chương và thành phố Vinh; khai thác đất, đá trái phép trên địa bàn các huyện Yên Thành, Diễn Châu, Nghi Lộc, Tân Kỳ, Nghĩa Đàn...
Bên cạnh đó, vi phạm trong hoạt động khai thác khoáng sản ngày càng tinh vi. Các đối tượng có hành vi vi phạm dùng nhiều phương thức, thủ đoạn đối phó sự kiểm tra, phát hiện của các lực lượng chức năng. Trên sông, các đối tượng sẵn sàng sử dụng máy công suất cao để bỏ chạy khi bị phát hiện; trên cạn, nhiều đối tượng manh động chống trả, không cho lực lượng chức năng tiếp cận hiện trường hoặc phương tiện vi phạm…
Trước thực trạng nói trên, Công an tỉnh Nghệ An đã bám sát chỉ đạo của Chính Phủ, Bộ Công an, Tỉnh ủy, UBND tỉnh; đồng thời, phối kết hợp với các địa phương triển khai đồng bộ, quyết liệt các biện pháp nhằm đấu tranh hiệu quả với tội phạm và vi phạm pháp luật trong lĩnh vực khai thác khoáng sản. Trong đó, Công an tỉnh đã chủ động tham mưu UBND tỉnh Nghệ An ban hành Công văn số 6932/UBND ngày 28/12/2020 về tăng cường phòng ngừa, xử lý vi phạm pháp luật trong hoạt động khai thác, tập kết bến bãi, kinh doanh khoáng sản và bảo vệ đê điều. Đặc biệt, Lãnh đạo Công an tỉnh cũng đã ban hành 05 kế hoạch, 07 công văn, điện chỉ đạo các vấn đề nổi lên liên quan hoạt động khai thác, kinh doanh khoáng sản trái phép; tham gia đoàn liên ngành kiểm tra, xử lý vi phạm trong hoạt động khai thác, tập kết, kinh doanh, vận chuyển khoáng sản trái phép.
Để chủ động phòng ngừa các hành vi vi phạm, lãnh đạo Công an tỉnh đã trực tiếp chỉ đạo các lực lượng: Cảnh sát giao thông, Cảnh sát môi trường, Cảnh sát kinh tế và Công an các huyện, thị xã, thành phố... tổ chức triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, tổ chức ký cam kết đối với các chủ cơ sở và Nhân dân chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật. Bên cạnh đó, Công an các đơn vị, địa phương đã phối hợp chặt chẽ với chính quyền các cấp và lực lượng chức năng tăng cường tuần tra kiểm soát, tập trung vào những khu vực giáp ranh, điểm phức tạp về khai thác khoáng sản trái phép nhằm kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm.
Cùng với sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt của Công an tỉnh, các cấp chính quyền tỉnh Nghệ An cũng đã ban hành nhiều văn bản liên quan đến việc siết chặt hoạt động khai thác khoáng sản trên địa bàn. Đặc biệt, ngày 11/11/2021, UBND tỉnh đã có Công văn số 8725 giao Cục thuế chủ trì, phối hợp với Công an tỉnh, Sở Tài nguyên và môi trường, Sở Xây dựng, Sở Giao thông vận tải có giải pháp ngăn chặn chống thất thuế thu đối với lĩnh vực khai thác khoáng sản. Đồng thời, quán triệt các địa phương thực hiện nghiêm phương án bảo vệ khoáng sản chưa khai thác; thực hiện nghiêm túc ký quy chế giáp ranh giữa các địa phương về bảo vệ khoáng sản. Trước đó, ngày 21/10/2021, UBND tỉnh Nghệ An cũng đã thành lập Đoàn liên ngành kiểm tra hoạt động khoáng sản của doanh nghiệp và trách nhiệm của UBND cấp huyện trong công tác quản lý Nhà nước về khoáng sản trên địa bàn.
Liên quan đến lĩnh vực này, trong phiên chất vấn tại Kỳ họp thứ 4, HĐND tỉnh khóa XVIII diễn ra vào ngày 08/12/2021, đại diện lãnh đạo Công an tỉnh, lãnh đạo Sở Tài nguyên và môi trường cũng đã giải đáp thắc mắc của cử tri về giải pháp nâng cao chất lượng quy chế phối hợp giữa các đơn vị, địa phương trong việc quản lý khai thác khoáng sản, công tác cải cách hành chính trong cấp phép khai thác khoáng sản và vai trò của Công an xã chính quy tham gia trong công tác quản lý và xử lý các trường hợp khai thác khoáng sản trái phép ở địa phương./.
