Tại điểm cầu Nghệ An, đồng chí Hoàng Nghĩa Hiếu - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh chủ trì hội nghị. Cùng tham dự có đại diện các sở, ban, ngành và các đơn vị có liên quan.
Đã giảm số lượng tàu cá vi phạm đối với các hành vi khai thác IUU
Sau gần 5 năm Ủy ban Châu Âu (EC) cảnh báo “Thẻ vàng” (từ ngày 23/10/2017 đến nay) đối với hoạt động khai thác hải sản bất hợp pháp, thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thường trực Ban Bí thư, Thủ tướng Chính phủ và Ban Chỉ đạo quốc gia về IUU, các Ban, bộ, ngành Trung ương và 28 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương ven biển đã tổ chức triển khai các nhiệm vụ, giải pháp để chống khai thác IUU, gỡ cảnh báo “Thẻ vàng” theo khuyến nghị của EC và đã đạt được nhiều kết quả tích cực.
Tại các địa phương đã thành lập, kiện toàn Ban chỉ đạo IUU của tỉnh theo nhiệm kỳ để tổ chức triển khai các giải pháp chống khai thác IUU theo chỉ đạo của Thường trực Ban Bí thư, Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo quốc gia và các chỉ đạo hướng dẫn của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Đồng thời, tổ chức ký kết quy chế phối hợp giữa các tỉnh có liên quan để theo dõi, kiểm soát tàu cá của tỉnh thường xuyên hoạt động trên địa bàn của tỉnh khác. Một số địa phương như Hải Phòng, Nghệ An, Thanh Hóa, Khánh Hòa, Bình Định, Kiên Giang, Tiền Giang, Bến Tre… đã ban hành cơ chế, chính sách để nâng cao hiệu quả trong công tác chống khai thác IUU như: Hỗ trợ kinh phí cho ngư dân lắp đặt thiết bị VMS, bố trí nguồn lực (trang thiết bị, nhân lực) tại cảng cá.
Cùng với đó, công tác truyền thông, tuyên truyền chống khai thác IUU được đẩy mạnh từ Trung ương đến địa phương cả trong nước và trên các diễn đàn quốc tế. Việc ứng dụng công nghệ thông tin, số hóa dữ liệu tàu cá lên Hệ thống cơ sỏ dữ liệu nghề cá quốc gia (VN Fishbase) để quản lý đội tàu được đẩy mạnh. Công tác quản lý đội tàu từng bước đi vào nề nếp, giảm dần số lượng tàu cả giảm cường lực khai thác và nghề khai thác ảnh hưởng đến nguồn lợi thủy sản và hệ sinh thái.
Công tác theo dõi, kiểm tra, kiểm soát hoạt động tàu cá trên biển cũng được các cấp, các ngành đôn đốc, tăng cường. Tính đến nay, công tác lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (VMS) trên tàu cá có chiều dài từ 15 mét trở lên đã có tiến bộ, đạt 95,27% (28.519/29.936 tàu) tăng 5,01% so với trước.
Bên cạnh đó, công tác xử phạt vi phạm hành chính đối với các hành vi khai thác IUU đã được tăng cường so với thời gian trước. Trong đó, năm 2020 lực lượng chức năng đã xử phạt trên 02 nghìn vụ với tổng số tiền xử phạt trên 61 tỷ đồng. Năm 2021, xử phạt gần 1.700 vụ với tổng số tiền xử phạt là 21 tỷ đồng. Trong 9 tháng đầu năm 2022, xử lý gần 1.000 vụ với tổng số tiền là trên 16 tỷ đồng. Nhìn chung, tỷ lệ các vụ việc được xử lý còn thấp so với thực tế và chưa đồng đều giữa các địa phương, đặc biệt là các hành vi vi phạm khai thác IUU như không nộp, không ghi nhật ký khai thác, không duy trì hoặc ngắt kết nối thiết bị giám sát hành trình trên tàu cá, khai thác sai vùng, sử dụng nghề, ngư cụ khai thác bị cấm…
Việc rà soát, đăng ký, đăng kiểm tàu cá theo quy định tại các địa phương chưa đạt yêu cầu; công tác triển khai Hệ thống giám sát tàu cá để giám sát hoạt động của tàu cá trên biển, xử lý các hành vi khai thác IUU còn nhiều bất cập; việc kiểm tra, kiểm soát tàu cá ra vào cảng, lao động trên tàu cá, kiểm soát sản lượng thủy sẩn từ khai thác, truy xuất nguồn gốc tại nhiều địa phương chưa đáp ứng được yêu cầu…
Tại Nghệ An, dưới sự chỉ đạo quyết liệt của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, Ban Chỉ đạo IUU tỉnh cùng với sự nỗ lực của các sở ban, ngành, chính quyền địa phương, công tác chống khai thác IUU tại Nghệ An về cơ bản đã có những chuyển biến tích cực, đạt được những kết quả nổi bật. Ý thức chấp hành pháp luật của ngư dân từng bước được nâng cao; ngư dân đã chủ động thông báo trước khi tàu cập, rời cảng cá; ghi, nộp nhật ký khai thác thủy sản theo quy định. Hầu hết ngư dân đã chủ động lắp thiết bị VMS; công tác đăng ký, đăng kiểm tàu cá và cấp giấy phép khai thác thủy sản thực hiện tốt, đảm bảo 100% số tàu cá hoạt động khai thác thủy sản được đăng kiểm và cấp giấy phép theo quy định. Hoạt động thanh tra, kiểm tra, giám sát tại các cửa lạch, trên biển của các tổ, đoàn đã kiểm tra phát hiện và xử lý kịp thời các hành vi vi phạm.
Trong 9 tháng đầu năm 2022, toàn tỉnh Nghệ An có 83 lượt/79 tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài. Trong đó có 4 tàu vi phạm 2 lần, hiện đã xử lý vi phạm hành chính 07 tàu. Chi Cục Thủy sản đã thành lập 15 Đoàn thực hiện tuần tra, kiểm soát trên biển 116 ngày, kiểm tra 1.210 lượt phương tiện. Qua kiểm tra phát hiện và xử lý 62 vụ/62 đối tượng/61 phương tiện, xử phạt vi phạm hành chính với số tiền 211,3 triệu đồng; tịch thu 3 bộ kích điện, 15 mét dây điện…
Tại hội nghị, đại diện lãnh đạo các địa phương đã đề xuất, kiến nghị Chính phủ có những cơ chế, chính sách nhằm hỗ trợ sinh kế đối với ngư dân vùng biển; nâng cấp, chuẩn hóa hệ thống cơ sở dữ liệu quản lý tàu cá VMS, VN Fishbase và cơ sở dữ liệu xử lý vi phạm hành chính đảm bảo khi truy cập, cập nhật và trích xuất dữ liệu được thông suốt; nghiên cứu, đàm phán, phân định biên giới của biển Việt Nam với các vùng biển nước ngoài để giảm vi phạm của tàu cá và để kịp hỗ trợ tàu cá khi bị vi phạm, gặp sự cố trên biển. Các địa phương cũng cam kết từ nay đến cuối năm sẽ kiểm soát tốt đội tàu, không để xảy ra tình trạng tàu đánh bắt thủy hải sản xa bờ của tỉnh vi phạm vùng biển nước ngoài.
Chủ động, tăng cường xử lý triệt để các hành vi vi phạm khai thác IUU
Phát biểu kết luận Hội nghị, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành đánh giá cao sự vào cuộc của các bộ, ngành Trung ương, các đơn vị, địa phương trong nỗ lực thực hiện hoàn thiện thể chế, chính sách, thực hiện các biện pháp, giải pháp nhằm gỡ bỏ “Thẻ vàng” của EC đối với thủy sản khai thác của Việt Nam.
Để đạt được mục tiêu gỡ cảnh báo ‘Thẻ vàng” của Ủy ban Châu Âu trong năm 2022, đồng chí Phó Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các Bộ, ngành, địa phương có liên quan triển khai quyết liệt các giải pháp nhằm giảm dần số lượng tàu cá Việt Nam vi phạm các quy định về chống khai thác IUU và chấm dứt tình trạng này trong năm 2022. Phó Thủ tướng Chính phủ yêu cầu người đứng đầu các Ban, Bộ, ngành Trung ương có liên quan và 28 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương ven biển đề cao trách nhiệm, trực tiếp chỉ đạo quyết liệt, sâu sát và có hiệu quả hơn nữa để chống khai thác IUU có kết quả; đồng thời thực hiện nghiêm các ý kiến chỉ đạo của Thường trực Ban Bí thư, Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo quốc gia về IUU, coi đây là nhiệm vụ ưu tiên, cấp bách cần tập trung nguồn lực tổ chức triển khai thực hiện.
Thời gian tới, để chuẩn bị đón, làm việc với Đoàn thanh tra của EC qua kiểm tra tại Việt Nam, Phó Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các địa phương phải có văn bản chỉ đạo đồng bộ, cụ thể tới các huyện, xã thực hiện những tồn tại, vướng mắc trong hoạt động khai thác thủy hải sản. Đồng thời, thành lập các đoàn kiểm tra, xử lý nghiêm minh những trường hợp vi phạm; phối hợp với các bộ, ngành Trung ương để chuẩn bị tiếp đón Đoàn thanh tra của EC tới làm việc tại các địa phương. Từ nay tới cuối năm, chủ động, tăng cường triệt để tạo thành chiến dịch mạnh xử lý các hành vi vi phạm khai thác để nhằm sớm gỡ cảnh báo “Thẻ vàng” IUU./.
