Trên cánh đồng xóm Xuân Sơn, xã Nam Xuân (Nam Đàn) những thửa hoa thiên lý chết rũ, lá vàng, dây khô quắt queo. Nếu như mọi năm thì thời điểm này đang là chính vụ thu hoạch hoa thiên lý – loại cây thực phẩm giải nhiệt có giá trị kinh tế cao. Thế nhưng, năm nay thời tiết thất thường, liên tục những ngày đầu tháng 7, trời mưa to khiến loại cây này thối rễ, chết yểu.
Cách đó vài ba thửa, gia đình ông Nguyễn Văn Vinh cũng đang cố bòn mót những bông hoa thiên lý còn sót lại trên những thân cây lắt leo.
Ông Vinh cho biết: “30 năm gắn bó với cây trồng này nhưng năm nay thiệt hại lớn nhất. Lúc mới xuống giống gieo trồng gặp mưa rét phải làm đi, làm lại mấy lần, chăm được cho cây sinh trưởng, ra hoa và bắt đầu cho thu hoạch thì liên tục gặp mưa lớn khiến cây chết yểu. Như các năm, mỗi vụ hoa thiên lý cho hái 30 đợt hoa, cho thu nhập 20 triệu đồng/sào. Năm nay, mới được vài đợt, cây đã chết, chỗ nào cao ráo, tiêu úng tốt thì cây cũng yếu, ra hoa ít. Dự tính, thu hoạch hết thì cũng chỉ thu về 7-8 triệu đồng/sào, mất trắng 12-13 triệu đồng/sào”.
Hoa thiên lý là cây trồng chủ lực của người dân các địa phương Nam Anh, Nam Xuân. Đây là loại cây chịu hạn tốt, ưa ánh nắng nên khi các loại rau màu khác không chống chịu được với thời tiết khắc nghiệt hiện nay thì cây hoa thiên lý vẫn sinh trưởng, phát triển tốt, cho năng suất cao. Vậy nhưng, năm nay, mưa lũ thất thường, từ khi cây hoa lý ra hoa, cho thu hoạch đến nay thì đã gặp phải 3 -4 đợt mưa to, kéo dài khiến các vùng đồng bị ngập úng, cây hoa thiên lý chết rũ trên giàn, dây khô quắt queo.
Chị Nguyễn Thị Thủy, một hộ dân trồng hoa thiên lý ở xóm Xuân Sơn, xã Nam Xuân cho biết: “Gia đình tôi may mắn còn thu hoạch được mấy lứa, bòn mót thêm vài đợt nữa cũng đủ đắp đổi kinh phí đã bỏ ra đầu tư. Có nhiều nhà, chưa kịp thu hoạch thì cây chết úng cả, mất trắng luôn đành phải làm đất, trồng mướp đắng, dưa chuột hoặc cà”.
Còn tại các vùng đồng trồng hoa thiên lý ở xã Nam Anh (Nam Đàn) thì tỷ lệ cây chết không nhiều như xã Nam Xuân nhưng tình trạng cây bị bệnh, phát triển kém, không đẻ nhánh ra hoa, gây thất thu lớn.
Ông Trần Văn Nam - công chức nông nghiệp xã Nam Anh cho biết: “Có khoảng 70% diện tích trong tổng số 60 ha hoa thiên lý của người dân xã Nam Anh phát triển kém, sản lượng giảm 70%. Bình thường mỗi 1 ha đạt năng suất người dân thu về 18 tấn hoa thì năm nay, chỉ thu được khoảng 6-7 tấn. Ước tính thiệt hại lên đến hàng tỷ đồng”.
Không chỉ mất mùa, nông dân vùng trồng hoa thiên lý ở các xã Nam Anh, Nam Xuân còn chịu thiệt hại “kép” khi giá hoa thiên lý xuống thấp. Theo phản ánh của người dân, hoa thiên lý Nam Đàn chủ yếu tiêu thụ ra các tỉnh phía Bắc, năm nay, do dịch Covid- 19 nên hoa thiên lý gặp khó khăn về đầu ra, giá rớt thảm.
Nếu như năm ngoái, hoa thiên lý có giá từ 30.000-35.000 đồng/kg thì năm nay chỉ còn 12.000 - 15.000 đồng/kg. Trong khi đó, giá cả phân bón lại tăng cao.
Mất mùa, rớt giá khiến người trồng hoa thiên lý ở huyện Nam Đàn thua lỗ nặng. Người dân đang tận thu những lứa hoa kế tiếp và chuẩn bị đất, giống để làm vụ mới.
