Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết, qua thực tiễn tìm hiểu, do những vướng mắc hiện nay liên quan đến việc triển khai thực hiện Luật BHYT, Nghị định 146/2018/NĐ-CP còn có những quy định chưa thống nhất. Vì vậy, trong quá trình triển khai thực hiện liên quan đến việc thanh toán chi phí khám, chữa bệnh (KCB) trong phạm vi được hưởng và mức hưởng của người tham gia BHYT theo phương thức giá dịch vụ y tế đang có vướng mắc.
Những vướng mắc này liên quan đến việc áp dụng tổng mức thanh toán chi phí KCB BHYT. Qua thực tiễn, rất nhiều năm gần đây, các cơ sở y tế bị nợ đọng do việc thanh toán theo tổng mức chưa đáp ứng các yêu cầu.
"Với vướng mắc này, hiện nay nhiều cơ sở y tế thực sự trở thành ‘con nợ’, do các chi phí KCB chi ra chưa được thanh toán. Đây cũng là một trong những nguyên nhân gây khó khăn cho các cơ sở y tế và cũng là nguyên nhân gây tình trạng khó khăn khi mua sắm, đấu thầu, vì những khoản nợ với nhà thầu bệnh viên chưa thanh toán được", Bộ trưởng chia sẻ.
Để giải quyết vấn đề này, người đứng đầu ngành y tế cho biết, Chính phủ đã giao cho Bộ Y tế phối hợp với các bộ, ngành và BHXH Việt Nam sửa đổi Nghị định 146/2018/NĐ-CP. Hiện, nghị định này đang được Bộ Tư pháp thẩm định, trước khi trình Chính phủ phê duyệt.
Trước khi nghị định này được ban hành, Bộ Y tế đã trình Chính phủ nghị quyết về việc đảm bảo thuốc, trang thiết bị y tế, thanh toán chi phí KCB BHYT để giải quyết khó khăn trước mắt trong thanh toán trong năm 2021. Đồng thời, Bộ Y tế cũng sẽ phối hợp với BHXH Việt Nam để đưa ra những giải pháp tăng cường công tác kiểm soát chi phí KCB, hạn chế lạm dụng, trục lợi quỹ BHYT để bảo đảm an toàn của quỹ BHYT.
Hai yếu tố quan trọng để bảo đảm cung ứng thuốc, trang thiết y tế
Giải trình trước Quốc hội về tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế, Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho biết, có 2 yếu tố liên quan đến việc đảm bảo cung ứng thuốc, trang thiết bị, vật tư y tế tại các cơ sở KCB. Thứ nhất là vấn đề đăng ký lưu hành kịp thời các sản phẩm thuốc, trang thiết bị y tế và thứ hai là việc đấu thầu, mua sắm trang thiết bị y tế của các cơ sở KCB.
Đối với việc đăng ký lưu hành thuốc, thiết bị y tế thời gian qua, trong quá trình triển khai thực hiện, khi gặp những khó khăn, bất cập liên quan dịch COVID-19 và một số lý do khác (như doanh nghiệp không chuẩn bị được hồ sơ, giấy tờ, cơ quan không thể kiểm tra đánh giá thực tế, nhà máy sản xuất giãn cách xã hội, hoạt động của chuyên gia bị ảnh hưởng…), Chính phủ đã báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết số 12 để giải quyết các vấn đề liên quan đến đăng ký lưu hành các sản phẩm thuốc.
Đến thời điểm này, Bộ Y tế cũng đã công bố danh mục trên 10.000 thuốc hết hạn hiệu lực đăng ký lưu hành tiếp tục được cấp giấy lưu hành đến ngày 31/12/2022, nên đã cơ bản đảm bảo được nguồn cung ứng thuốc trên thị trường của năm 2022, đáp ứng kịp thời thuốc phục vụ cho công tác KCB của nhân dân và phòng, chống dịch.
Bộ Y tế cũng đã thành lập các đoàn hỗ trợ các địa phương liên quan nội dung này. Qua đánh giá, thời gian vừa rồi, mặc dù nguồn cung ứng thuốc trên thị trường được đảm bảo, nhưng vấn đề triển khai thực hiện vẫn có vướng mắc liên quan đến quy định đấu thầu, các nội dung trong luật, nghị định, thông tư của các bộ, ngành có liên quan... nên có thời điểm vẫn còn thiếu thuốc cục bộ tại các cơ sở y tế. Về nguyên nhân, trong quá trình triển khai thực hiện, Bộ Y tế đã rà soát, đánh giá nguyên nhân, nội dung nào do cơ chế chính sách, nội dung nào do tổ chức thực hiện... để có giải pháp tham mưu phù hợp. Hiện, các giải pháp đang trong quá trình triển khai thực hiện.
Bộ Y tế cũng đã trình Chính phủ ban hành Công điện số 778 ngày 5/9/2022 để tháo gỡ những khó khăn vướng mắc trong mua sắm, đấu thầu thuốc, trang thiết bị y tế. Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đã ban hành Nghị quyết số 12 để giải quyết những vấn đề liên quan đến đăng ký lưu hành thuốc.
Bên cạnh đó, Bộ Y tế cũng đang phối hợp với các bộ, ngành sửa đổi Luật Dược và các nghị định, thông tư có liên quan trong quá trình triển khai thực hiện các chính sách, pháp luật về BHYT và các nội dung liên quan đến việc cấp đăng ký lưu hành,đấu thầu tập trung quốc gia, cũng như nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ, nhân viên được phân công làm công tác đấu thầu và công bố rộng rãi kết quả đấu thầu, thành lập tổ công tác để hỗ trợ cho công tác đấu thầu…
Trong quá trình triển khai của các đơn vị, "Chúng tôi cũng nhận thấy có nhiều quy định rõ ràng, nhưng một số nơi còn lúng túng, vì vậy Bộ Y tế đang tăng cường công tác hướng dẫn và hỗ trợ các đơn vị tập trung cho công tác đấu thầu. Trên cơ sở đó, Bộ sẽ tiếp tục trình Chính phủ trong quá trình sửa đổi Luật Đấu thầu và Luật Dược, các nghị định, thông tư liên quan đến lĩnh vực này", Bộ trưởng cho biết.
Làm sao đảm bảo nguồn nhân lực y tế?
Cũng tại phiên thảo luận chiều 27/10, Bộ trưởng Bộ Y tế nêu một số giải pháp đảm bảo nguồn nhân lực y tế.
Bộ trưởng cho biết, tình trạng thiếu nguồn nhân lực y tế không chỉ xảy ra ở riêng Việt Nam. Việc chuyển dịch nguồn nhân lực y tế từ khu vực công sang khu vực tư nhân cũng đã xảy ra ở nhiều nước. WHO đã dự báo, hệ thống y tế toàn cầu sẽ thiếu khoảng 15 triệu nhân lực trong năm 2022.
Làn sóng chuyển dịch nhân lực y tế ở Việt Nam, bên cạnh những đặc điểm tương đồng với tình hình chung của thế giới, thì nước ta còn có những điểm đặc biệt như: Tỉ lệ nhân viên y tế trên quy mô dân số ở mức thấp hơn so với trung bình của thế giới (hiện nay nước ta mới chỉ có khoảng 10 bác sĩ và 13 điều dưỡng/10.000 dân), tình hình nhân y tế từ cơ sở công chuyển sang tư nhân tăng cao trong thời gian gần đây. Sự dịch chuyển của nhân viên y tế từ cơ sở công sang cơ sở tư nhân xảy ra ở nhiều cấp, nhiều tuyến, từ y tế cơ sở đến các bệnh viện tuyến Trung ương, trong đó có nhiều địa phương có số lao động lớn, nhiều bệnh viện lớn.
Về giải pháp trong thời gian tới, Bộ trưởng cho biết, các chính sách liên quan hỗ trợ cho nhân viên y tế, Bộ Y tế đã trình Chính phủ sửa đổi nghị định về hỗ trợ mức phụ cấp đối với nhân viên y tế cơ sở, sở y tế dự phòng.
Các chính sách để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, giúp tăng nguồn nhân lực y tế, Bộ Y tế sẽ báo cáo bổ sung trong phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp này./.
