Cần thiết phải bổ sung thông tin về nơi sinh trên hộ chiếu
Tờ trình của Chính phủ nêu rõ: Thực hiện quy định của Luật Xuất cảnh, nhập cảnh năm 2019, Bộ Công an đã ban hành Thông tư số 73/2021/TT-BCA ngày 29/6/2021 quy định về mẫu hộ chiếu, giấy thông hành và các biểu mẫu liên quan, trong đó trong mẫu hộ chiếu không có thông tin về nơi sinh như quy định của Luật.
Từ ngày 1/7/2022, Bộ Công an triển khai cấp hộ chiếu phổ thông mẫu mới cho công dân. Trước khi phát hành chính thức mẫu hộ chiếu mới, Bộ Công an đã phối hợp với Bộ Ngoại giao thông báo mẫu hộ chiếu mới đến cơ quan đại diện của tất cả các nước tại Việt Nam, sau 1 tháng thông báo theo quy định, không có quốc gia nào có ý kiến.
Tuy nhiên, đến ngày 27/7/2022, CHLB Đức và sau đó một số nước thông báo tạm thời dừng cấp thị thực vào hộ chiếu mẫu mới của Việt Nam, với lý do trong hộ chiếu không ghi thông tin nơi sinh của người mang hộ chiếu.
Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm nhấn mạnh: Để tháo gỡ khó khăn nêu trên, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Công an và các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài thực hiện in bị chú bổ sung thông tin về nơi sinh vào hộ chiếu mẫu mới cho công dân. Phía nước ngoài chấp thuận việc in bổ sung thông tin vào hộ chiếu cho công dân, tuy nhiên các nước cho biết việc chấp nhận này chỉ là tạm thời, đề nghị ta sớm bổ sung thông tin nơi sinh vào trang nhân thân, đặc biệt phía Cộng hòa Czech thông báo chỉ chấp nhận hộ chiếu Việt Nam có in bị chú thông tin nơi sinh đến hết năm 2022.
Trước tình hình trên, Chính phủ nhận thấy việc nghiên cứu bổ sung thông tin nơi sinh vào trang nhân thân trong hộ chiếu là cần thiết và cần sớm thực hiện (trước ngày 1/1/2023).
Về tác động của việc bổ sung thông tin về nơi sinh vào hộ chiếu, Tờ trình cho biết, việc bổ sung thông tin nơi sinh vào trang nhân thân trên hộ chiếu sẽ tạo thuận lợi cho công dân trong việc xin thị thực, nhập cảnh, cư trú và làm các thủ tục liên quan ở các nước có yêu cầu in thông tin nơi sinh trong hộ chiếu, nhất là Czech và các nước trong khối Schengen. Về lâu dài tránh trường hợp phải tiếp tục giải quyết vấn đề này nếu các nước khác phát sinh yêu cầu tương tự. Do các nước khối Schengen hoạt động dựa trên cơ sở nguyên tắc đồng thuận, nên sau năm 2022 nếu Cộng hòa Czech không chấp nhận việc bị chú thông tin nơi sinh mà yêu cầu phải bổ sung thông tin vào trang nhân thân, có thể xảy ra tình trạng các nước khác yêu cầu tương tự Cộng hòa Czech.
Việc bổ sung thông tin nơi sinh vào trang nhân thân của hộ chiếu không làm phát sinh thêm thủ tục và chi phí do hiện nay trong mẫu tờ khai đề nghị cấp hộ chiếu, giấy thông hành hiện hành đã có mục thông tin về nơi sinh, đây là thông tin bắt buộc công dân phải khai để cơ quan quản lý xuất nhập cảnh cập nhật thông tin vào Cơ sở dữ liệu quốc gia về xuất nhập cảnh; cơ quan cấp phát hộ chiếu có thể khai thác thông tin về nơi sinh của công dân có trong cơ sở dữ liệu để in hộ chiếu.
Chính phủ cũng kiến nghị đưa nội dung trên vào Nghị quyết chung của Kỳ họp thứ tư Quốc hội khóa XV.
Bổ sung nơi sinh: Không phát sinh thủ tục và chi phí
Thẩm tra của Ủy ban Quốc phòng và An ninh do Chủ nhiệm Lê Tấn Tới nêu rõ: Luật Xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam (số 49/2019/QH14) được Quốc hội khóa XIV, kỳ họp thứ 8 thông qua ngày 22/11/2019, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2020 không quy định thông tin nơi sinh trong giấy tờ xuất nhập cảnh. Trong quá trình sử dụng hộ chiếu mẫu mới đã phát sinh vướng mắc khi từ ngày 27/7/2022, một số nước ở châu Âu thông báo tạm dừng cấp thị thực vào mẫu hộ chiếu mới của Việt Nam với lý do trong hộ chiếu không ghi thông tin nơi sinh của người mang hộ chiếu.
Vấn đề phát sinh trên đã ảnh hưởng đến hoạt động nhập cảnh của công dân Việt Nam vào các nước thuộc khối Schengen, được dư luận đặc biệt quan tâm và Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã đưa nội dung này vào phiên họp tháng 8/2022 để chất vấn Bộ trưởng Bộ Công an. Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã yêu cầu Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ "Khẩn trương phối hợp với các cơ quan liên quan nghiên cứu đề xuất sửa đổi, bổ sung quy định về xuất cảnh, nhập cảnh, hộ chiếu, thuận lợi cho công dân khi làm thủ tục xin thị thực vào các nước".
Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Công an và các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài in bị chú bổ sung thông tin nơi sinh vào hộ chiếu cho công dân Việt Nam và đã được các nước tạm thời chấp nhận, trong đó một số nước chấp nhận cho đến hết năm 2022, sau đó hộ chiếu cấp mới phải có thông tin nơi sinh trên trang nhân thân của hộ chiếu.
Trước tình hình trên, Ủy ban Quốc phòng và An ninh nhất trí với sự cần thiết bổ sung thông tin nơi sinh vào trang nhân thân của hộ chiếu (như các lý do nêu trong Tờ trình số 443/TTr-CP của Chính phủ).
Đại biểu Vũ Huy Khánh (Bình Dương) cho rằng, việc bổ sung này không có gì phức tạp, cái vướng mắc thì đã rõ, báo chí truyền thông đã đưa tin, khi mà từ ngày 27/2/2022, một số quốc gia không chấp nhận cho nhập cảnh nếu hộ chiếu không có thông tin về nơi sinh.
Cho nên việc phải có giải pháp, có tính chất tình thế để bảo đảm các quyền và lợi ích hợp pháp cho công dân Việt Nam thì đây là điều rất cần thiết. Căn cứ các quy định của Luật Xuất nhập cảnh của công dân Việt Nam năm 2019, Khoản 3, Điều 6, các thông tin ghi trên giấy tờ nhập cảnh đã được quy định trong luật.
"Do vậy, bây giờ để mở rộng ra một "trường thông tin" nào đó thì thẩm quyền cho phép thuộc về Quốc hội", đại biểu Vũ Huy Khánh nói.
Theo đại biểu, việc Chính phủ đề xuất với Quốc hội để giải quyết yêu cầu trên là đúng thẩm quyền và phù hợp, không phát sinh thêm thủ tục hành chính và chi phí đối với người đi làm hộ chiếu mới./.
